Yıl: 2022  Cilt: 57  Sayı: 3  Sayfa: 2331-2346

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.09.1904

BİREYLERİN DİNİ SEBEPLERLE FİNANSAL DIŞLANMA KARARI ALMALARINA ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN İRDELENMESİ

İBRAHİM BOZKURT, MELEK YILDIZ

Bu çalışma, dini sebeplerle banka hesabı açmayan bireylerin bu kararına (yani finansal dışlanma kararına) etki eden en önemli faktörlerin neler olduğunu, 23 ülkeden yaklaşık 17.600 kişiye ait verilere dayanarak araştırmaktadır. İlgili veriler, SHAP değerlerine sahip Random Forest Algoritması ile analiz edilmiş olup analizler sonucunda; (i) bireyin yaşının, işgücüne katılım durumunun ve gelir seviyesinin Türkiye özelinde ve (ii) bireyin yaşının, ülkedeki banka şube sayısının ve ülkenin kişi başına düşen milli gelirinin de Müslüman ülkelerin genelinde, bireylerin dini sebeplerle hesap açmama (finansal dışlanmışlık) kararı verme olasılığını etkilediği ortaya konulmuştur. Elde edilen bulguların Müslüman ülkelerdeki finansal dışlanmışlık düzeyini azaltmak (finansal içirme düzeyini artırmak) için neler yapılabileceğine yönelik faydalı bilgiler sunduğu düşünülmektedir. Çalışmada elde edilen bulguların hem Türkiye’nin hem de nüfusunun büyük çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu ülkelerin finansal dışlanma seviyesinin düşürülmesi ve doğal olarak da finansal içerme düzeyinin artırılması için politika yapıcılara ve özellikle de katılım bankalarının yöneticilerine faydalı bilgiler sağladığı düşünülmektedir. Şöyle ki dini gerekçelerle finans sisteminden dışlanmayı tercih eden bireyleri, İslami Bankacılık anlayışıyla finans sistemine dâhil etmek  isteyen ülkeler, İslami bankacılık ürün ve hizmetlerini 60 yaş üstü ve gelir seviyesi düşük kesimlere sunulabilmesi için teşvik ya da stratejiler geliştirebilirler. 

Anahtar Kelimeler (Keywords): Finansal dışlanma, banka hesabı, din, finansal içerme, random forest,

EXAMİNİNG THE FACTORS AFFECTİNG INDİVİDUALS' DECİSİON TO FİNANCİAL EXCLUSİON FOR RELİGİOUS REASONS

This paper investigates the most important factors affecting the fact that individuals do not open a bank account for religious reasons, based on data from approximately 17,600 people from 23 countries. Data are analyzed by Random Forest Algorithm with SHAP values. As a result of the analysis, it has been revealed that (i) for Turkey, the age of the individual, the labour force participation status and income level and (ii) for the Muslim countries, the age of the individual, the number of bank branches in the country and the per capita income of the country, affect the probability of deciding not to open an account (financial exclusion) for religious reasons. It is thought that the findings obtained provide useful information on what can be done to reduce the level of financial exclusion (increase the level of financial drinking) in Muslim countries.The findings obtained in the study provide useful information for both Turkey and the countries where the majority of the population is Muslim to reduce the level of financial exclusion and increase the level of financial inclusion. Namely, countries that want to include their individuals who prefer financial exclusion for religious reasons into the Islamic financial system should try to offer Islamic banking products and services to those over the age of 60 and with a low income level.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Financial exclusion, bank account, religion, financial inclusion, random forest