Yıl: 2021  Cilt: 56  Sayı: 2  Sayfa: 640-656

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.21.04.1544

GENİŞLETİLMİŞ TÜRK KONSEYİ BAĞLAMINDA ÇEKİM MODELİ UYGULAMASI İLE OLASI GÜMRÜK BİRLİĞİ ANALİZİ

BAYBARSHAN ALİ KAZANCI, MEHMET DİKKAYA

Çekim modeli, dış ticaretin ülkeler arasındaki ekonomik büyüklükler ile doğru orantılı, ülkeler aralarındaki mesafe ile ters orantılı olduğu varsayımına dayanmaktadır. Dış ticarete uyarlanan bu model; gelecekte Türk Keneşine üye olması beklenen Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Macaristan, Özbekistan, Türkmenistan ve Türkiye olmak üzere toplamda 7 ülke arasında olası gümrük birliği, panel veri analiziyle açıklanmıştır. Bu analizlerde Dünya Bankasından temin edilen ve 2000-2018 yıllarını kapsayan makro ekonomik veriler genişletilerek basit çekim modeli uygulanmıştır. Bu çalışmada yapılan analizlerin açıklayıcı değişkenleri ülkelerin GSYH, nüfus ve mesafeleri ve kukla değişkenleri gümrük birliği ve ortak kara sınırlarıdır. Bağımlı değişken ise ülkelerin toplam ihracatıdır. Analiz sonuçlarına göre ortak ülkelerin katsayıları mesafe değişkeni haricinde anlamlı çıkmıştır. Yine yapılan analizlere göre GSYİH ihracat üzerinde olumlu etkide bulunurken; ülkelerin nüfus, gümrük birlikleri, ortak kara sınırları olumsuz etkide bulunmuştur. Diğer yandan uzaklık değişkeninin tahmin katsayısının işareti ise buradaki teoriye uygun olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Türk Keneşi, Bölgesel Bütünleşme, Çekim Modeli, Gümrük Birliği, Türk Cumhuriyetleri

THE IMPLEMENTATION OF GRAVITY MODEL FOR THE EXTENDED TURKISH COUNCIL: POSSIBLE ANALYSIS OF THE CUSTOMS UNION

Gravity model is based on the hypothesis that it is directly proportional to the economic size between countries and inversely proportional to the distance between them. The model adapted to foreign trade has made with panel data analysis that is possible customs union between Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Hungary, Uzbekistan, Turkmenistan, and Turkey. These are total of seven countries expected to become the members of the Turkic Council in the future. Moving from here, in these analyze the simple gravity model was applied by expanding macroeconomic data obtained from the World Bank between 2000 and 2018. The explanatory variables are its partner countries' GDP, total population, the distance between countries and as dummies, customs union, and common land border. The dependent variable is partner countries’ export volumes. According to the results, partner countries' coefficients have significant and distance coefficient is insignificant. While GDP has positive effect on export; population, customs union, common land borders have negative impacts. We observed that the sign of the estimation coefficient of distance variable was found in accordance with the theory.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Turkic Council, Regional Integration, Gravity Model, Customs Union, Turkish Republics