Yıl: 2018  Cilt: 53  Sayı: 3  Sayfa: 881-888

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.18.09.985

TÜRKİYE’DE TURUNÇGİL ÜRETİMİNDE İÇ TİCARET HADLERİ

MAKBULE NİSA MENCET YELBOĞA, CENGİZ SAYIN, FATMA DİLEK ERYİĞİT

Tarım sektörü, sadece hızla artan şehir nüfusunun besin ihtiyaçlarını karşılayan bir sektör olarak değil aynı zamanda ekonomik kalkınmanın finansmanını sağlayacak önemli bir kaynak olarak ele alınmaktadır. Sektörler arası kaynak aktarımının yönü, sektörlerin enflasyon bakısı altında kalması yönünden önem taşımaktadır. Ekonomide dengeli gelişme, sektörlerin girdi ve çıktı ilişkilerinin yani sektörel bölüşüm ilişkilerinin yönlendirmesi ile mümkün olmaktadır. İç ticaret hadleri sektörler arası kaynak aktarımının yönünü belirlemek amacıyla kullanılan göstergelerden biridir. İç ticaret hadlerinin tarım sektörünün ekonomik refah değişmelerini göstermesi bakımından önemi büyüktür. Bu nedenle tarım politikalarının iç ticaret hadleri göz önüne alınarak yapılması büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, turunçgil ürünlerinin iç ticaret hadleri 2003-2017 dönemi içinde ne yönde değiştiğini belirlemek amaçlanmıştır. Turunçgil ürünleri için iç ticaret hadleri; net değişim hadleri kapsamında yurt içi üretici fiyat endeksin ve çiftçi eline geçen fiyatlar endeksine göre hesaplanmıştır. Araştırma konusu olan dönem itibariyle iç ticaret hadleri tarım lehine bir seyir izlese de özellikle turunçgiller için iç ticaret hadlerinde bir azalma söz konusudur. Tarım kesimi için çiftçinin eline geçen fiyatlar endeksine göre iç ticaret hadleri incelendiğinde turunçgil üreticisinin fiyatlardaki değişmelerden daha fazla etkilendiği söylenebilir. İncelenen dönem içerisinde turunçgil üreticilerinin enflasyon artışından etkilenme oranları artmış ve reel satın alma gücünde önemli ölçüde azalma yaşanmıştır. Turunçgil ürünlerine verilen desteklerin artırılması gerekmektedir. Turunçgil üreticilerin enflasyonun fiyat baskısı altında kalmaması ve daha az etkilenmesi için gübre, mazot ve sertifikalı fidan desteği oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Çiftçi eline geçen fiyatlar, İç Ticaret Hadleri, Turunçgiller

INTERNAL TERMS OF TRADE FOR CITRUS PRODUCTION IN TURKEY

The agriculturesector is considered not only as a sectorthatmeets the nutritionalneeds of the rapidlyincreasing urban population but also as an importantresourcethatwillprovidefinancing for economicdevelopment. The direction of intersectoralresource transfer is importantin terms of keeping the sectorsunderinflationarypressure. Balanceddevelopment in the economy is possiblewith the input and outputrelations of the sectors, i.e. sectoraldistributionrelations. The internalterms of tradeareone of the indicatorsusedtodetermine the direction of resource transfer betweensectors. Theinternalterms of tradeare of greatimportance in terms of showingthe changes in the economicwelfare of the agriculturalsector. For thisreason, it is veryimportantthat the agriculturalpoliciesaremadebytakingintoconsiderationthe internalterms of trade. Inthisstudy, it wasaimedtodetermine the change in the internalterms of trade of citrusproductsduring the period of 2003-2017. The internalterms of trade for citrusproductswerecalculatedaccordingto the in-countryproducerpriceindex and the farmers' priceindex in the context of net changerates. As of the researchperiod, the internalterms of tradehavefollowed a course in favor of agriculture, but there has been a decrease in the terms of domestictrade for citrus. When the internalterms of tradeareexaminedaccordingto the pricesreceivedbyfarmers’ index for the agriculturalsector, it can be saidthat the citrusfarmer is moreaffectedby the changes in prices. During the periodunderreview, the rate of citrusproducersaffectedby the increase in inflationwasincreased and therewas a significantdecrease in realpurchasingpower.Support for citrusproductsshould be increased.Fertilizer, dieseloil and certifiedseedlingssupport is veryimportant for the citrusproducers not tofallunder the pricepressure and to be affectedless.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Prices received by farmers, Internal Terms of Trade, Citrus