Yıl: 2022  Cilt: 57  Sayı: 2  Sayfa: 1094-1114

doi: 10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.05.1826

ENERJİ SEKTÖRÜNDE PİYASA BAŞARISIZLIKLARINA DEVLET MÜDAHALESİ VE DEVLET BAŞARISIZLIKLARI

MÜGE YETKİN ATAER

Bu çalışmada bir kamu malı olarak enerjinin üretimi ve sunumu gibi süreçlerin gerçekleştiği enerji piyasasındaki başarısızlıklar, bu başarısızlıkların engellenmesindeki devlet müdahalesi araçları ve devletin daha fazla dahil olduğu piyasada gerçekleşmesi mümkün olan devlet başarısızlıklarına sistematik biçimde değinilmiştir. Normatif analiz yöntemi benimsenerek her bir başarısızlık türünün enerji piyasası ile ve bir kamu malı olarak enerji ile ilişkisi ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir. Son olarak enerji piyasasında özel sektör kaynaklı ya da enerji malının doğasından kaynaklanan piyasa başarısızlıkları ile devlet başarısızlıklarının sebepleri ve bu başarısızlıkları engellemenin yolları üzerine bir tartışma yürütülmeye çalışılmış ve politika önerileri sunulmuştur. Rekabeti tesis edecek sayıda özel sektör aktörünün ve sağlam bir denge – denetleme unsuru olarak devletin yer aldığı ideal bir piyasa yapısı tarif edildiğinde, incelenen piyasa başarısızlıklarının ve devlet başarısızlıklarının gerçekleşmemesi garanti altına alınamamaktadır. Bu nedenle özellikle hukuki altyapının geliştirilmesi, piyasa bozucu eylemlerin yaptırımlarının ağırlaştırılması ve devlet başarısızlıklarının denetleme unsurları tarafından sıkı bir biçimde kontrol altında tutulması gerekmektedir. Sonuç olarak piyasa aksaklıklarının giderilmesi ve devlet başarısızlıklarının ortadan kaldırılması yine devlet aygıtı eliyle yapılması gereken hukuki - yapısal düzenlemelere ve bağlayıcı hükümlerin varlığına bağlı olarak mümkün olabilecektir.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Enerji Piyasaları, Piyasa Başarısızlıkları, Devlet Başarısızlıkları, Devlet Müdahalesi Araçları, Hukuki Düzenlemeler

GOVERNMENT INTERVENTION TO THE MARKET FAILURES AND GOVERNMENT FAILURES IN THE ENERGY SECTOR

In this study; market failures in the energy market which carry production and provision of the energy as a public good, the tools of the governments to prevent those failures, and the government failures that are possible in the market with increasing involvement of governments, are examined systematically. By adopting the normative analysis method, the relationships of each type of failure with the energy market and energy as a public good, are investigated. Consequently, a discussion on the reasons for market failures and government failures generated by the private sector or the nature of the energy as a commodity or a public good and the ways to avoid those failures tried to be put forward and some policy offers are provided. A sufficient number of private sector actors which may enable the competition and the government as a strong check – balance component, should take their places in an ideal structure. However, even in this case there is no guarantee to prevent mentioned market failures or government failures. Because of those problems,  legal foundations should be improved, the sanctions against market distortive actions must be empowered and government failures must be kept under control by the surveillance systems. As the conclusion, eliminating the market failures and government failures would be possible by the actions of the government itself as the legal – structural regulations and existance of sanctions with the binding clauses.

Anahtar Kelimeler (Keywords): Energy Markets, Market Failures, Government Failures, Government Intervention Tools, Legal Regulations