İŞ KAZALARININ İŞLETMELERE OLAN EKONOMİK ETKİLERİNİN TESPİTİNE YÖNELİK YENİ BİR RİSK ANALİZ MODELİ ÖNERİSİ

Özet

İş kazaları önemli bir toplumsal sorun olmasının yanı sıra işletmeler için önemli ekonomik kayıplara da neden olmaktadır. İş kazalarının tazmini için Sosyal Güvenlik Kurumu ve dolayısıyla ülke ekonomisi önemli maliyetlerle karşı karşıya kalmaktadır. Dünyadaki toplam ekonomik kaynakların yaklaşık %4' ü iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle kaybolmaktadır. Önerilen yöntem, “Risk Potansiyeli”, “Kaza Sıklık Oranı”, “Kaza Ağırlık Oranı” ve “İş Kazası Başına Ortalama Maliyet” parametrelerini kullanarak bölümlerin risk önceliklerini TOPSIS yöntemi ile belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda önerilen yöntem, departman faaliyetlerinin toplam iş akışı içerisinde kapsadığı alana göre bir risk haritası oluşturmaktadır. “Risk Potansiyeli” parametresinin değerlendirilmesinde uzman kararları etkili olduğu için sübjektifliği en aza indirgemek amacıyla bulanık bir yaklaşım tercih edilmiştir. Uygulanan diğer yöntemler, uzman kararlarından bağımsız hesaplamalardır. Önerilen yöntem ile örnek bir uygulama gerçekleştirilmiş ve yöntemin adımları uygulamalı olarak test edilmiştir. Literatürde kazaların meydana gelmesi ve kaza sonrasında oluşacak maliyetlere odaklanarak iş kazalarının işletmeler üzerindeki ekonomik etkilerine odaklanan bir analiz yöntemi bulunmamaktadır. Bu doğrultuda önerilen modelin literatürde önemli bir boşluğu dolduracağı düşünülmektedir. Ayrıca farklı parametreler eklenerek veya mevcut parametreler değiştirilerek modelin farklı uygulama alanlarına entegre edilebileceği ve bu yönüyle önerilen modelin yeni geliştirilecek modellere referans niteliğinde olacağı düşünülmektedir.