TÜRKİYE EKONOMİSİNDE BANKA KREDİ HACMİ İLE GSYH ARASINDAKİ DİNAMİK İLİŞKİLER

Özet

Ülke ekonomilerinde kredi hacmi ve GSYH arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğu genel kanı olmakla birlikte, piyasaya yönlendirilen kredinin oransal büyüklüğü ve enflasyonist ortamın birlikte değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Kredi genişlemesi genel olarak iki farklı şekilde, şirketler ve hanehalkları için ayra ayrı incelenebilir. Şirketler bankalardan kullandıkları krediler ile yatırım düzeylerini artırarak ekonomideki üretim kapasitesini artırmakta, hanehalkları ise bankalardan kullandıkları krediler ile daha fazla tüketim düzeylerini artırarak yerel talebi artırmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de bankaların kredi hacmi ile GSYH arasındaki dinamik ilişkiler araştırılmıştır. 2012-2022 döneminde Türkiye’de faaliyet gösteren 10 mevduat bankasının kredi hacmi büyüklüğü ile GSYH çeyreklik verileri kullanılmıştır. Kredi hacmi ve GSYH arasındaki ilişki nominal ve reel seriler olmak üzere iki modelle incelenmiştir. Veriler zaman serisi modelleri kullanılarak analiz edilmiştir. Ekonometrik bulgulara göre; incelenen dönem itibariyle Türkiye’deki nominal kredi hacmi ile nominal GSYH’nin birbirlerini karşılıklı olarak etkilediği tespit edilmiştir. Ancak reel kredi hacmi ile reel GSYH arasında aynı etki gözlenmemiştir. Reel kredi hacmi, reel GSYH’yı etkilemekle birlikte tam tersi bir etki mevcut değildir. Seriler enflasyonist etkiden arındırıldığında, GSYH’nin bankaların kredi hacmi genişlemesi üzerinde herhangi bir nedensel etki yaratmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ancak her durumda kredi hacmindeki artış; ekonomik büyümeye olumlu yönde katkı sağlamaktadır.