STRATEJİK PERFORMANS YÖNETİMİ BAĞLAMINDA TÜRKİYE’DEKİ BÖLGE ADLİYE (İSTİNAF) MAHKEMELERİNİN ETKİNLİK ANALİZİ

Özet

Bu çalışmada stratejik performans yönetimi bağlamında Türkiye'deki Bölge Adliye Mahkemelerinin etkinliği analiz edilmiştir. On beş bölge adliye mahkemesinin 2021 yılı verilerinden hakim ve savcı sayısı, idari personel sayısı, dava sayısı ve bütçe değişkenleri girdi olarak, dava karar sayısı ise çıktı olarak alınmıştır. Veri zarflama analizi (VZA), bootstrapped VZA ve k-means kümelenme analizi gerçekleştirilmiştir. İlk aşamadaki VZA (BCC model) bulgularında sekiz mahkemenin etkin olduğu, yedisinin ise etkin olmadığı görülmüştür. VZA’nın yanlılığını gidermek için ikinci aşamada bootstrapped VZA yapılmıştır. Bu aşamada, en büyük bölge adliye mahkemesi olan İstanbul'un etkinliğinin görece düşük kaldığı tespit edilmiştir. Bu bulgu mahkeme etkinliğinde bootstrapped (önyüklemeli) VZA’nın daha tutarlı sonuçlar verdiğine işaret etmektedir. Üçüncü aşamada ise, mahkemelerin dava sayıları ve etkinlik skorları ele alınarak k-means kümelenme analizi gerçekleştirilmiştir. Analize dahil edilen mahkemelerin üç kümede toplandığı, ilk kümenin düşük dava sayısı ve yüksek etkinlik skoruna sahip olduğu, ikinci grubun düşük dava sayısına rağmen düşük etkinlik skoru elde ettiği, üçüncü grubun ise yüksek dava sayısı ve yüksek etkinlik skoru elde ettiği gözlemlenmiştir. Çalışmada düşük etkinlik skorlarına sahip mahkemelere önerilerde bulunulmuştur. Elde edilen bulgular literatürdeki çalışmalarla uyumludur. Dahası, bu çalışma hem Türkiye'deki adalet sisteminin yönetimsel etkinliğinin irdelendiği hem de yargı etkinliğinde bootstrap VZA'nın kullanıldığı ilk çalışmadır. Bu anlamda literatüre katkı sağlaması beklenmektedir.