AHİLİK KURUMU VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞI
DOI:
https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.17.05.387Anahtar Kelimeler:
Ahilik- Ahi Evran- Örgütsel Vatandaşlı Davranışı.Özet
Ahi Evran’ın, 1200’lü yılların başında Anadolu’da kurduğu Ahi Teşkilatı ile Anadolu’nun ekonomik, sosyal, kültürel ve dinî hayatına dönüşümler getirdiği görülmüştür. Uluslararası akademik yönetim-organizasyon yazınında önemli bir yer tutan, 1983 yılında Dennis Organ ve arkadaşları tarafından kavramsallaştırılan (Bateman ve Organ, 1983; Smith, Organ ve Near, 1983) “örgütsel vatandaşlık davranışı (ÖVD)” kavramı yaklaşık 800 yıl önce Ahi Evran’ın kurduğu yönetsel yapıda farklı bir biçimi ile görülebilmektedir. “Resmi ödül sistemine doğrudan ya da açıkça konu olmayan, örgütün (teşkilatın) etkin bir biçimde çalışmasına yardımcı olan, gönüllü, bireysel davranışlar(Podsakoff vd., 2000)” şeklinde tanımlanabilen ÖVD’nın Ahilikteki yönetsel uygulamalarda tarihsel izleri sürülecektir. Günümüz yazınında ele alınan örgütsel yaşamda mükemmellik, dürüstlük, olgunluk ve fazilet çerçevesindeki bireysel özellikler (Akgemci ve Özgener, 1998) ile teşkilatın çalışmasındaki gönüllülük esası Türk yönetim yazınında yerini yıllar öncesinde almaktadır.
Bu çalışmanın temel amacı Ahi Evran’ın kurmuş olduğu temeller üzerinde yükselen Ahilik ve Ahilik Kültürü ile örgütsel davranış alanının önemli konularından biri olan örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Üç ana bölümden oluşan çalışmada ilk olarak örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel vatandaşlık davranışının boyutları incelenmiştir. İkinci bölümde Ahilik, Ahi Teşkilatı ve bu teşkilatın esasları ele alınmıştır. Son bölümde ise örgütsel vatandaşlık davranışının Dennis W. Organ tarafından ortaya konulan, genel kabul görmüş beş boyutu ile Ahilik Kültürü’nün esasları arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu ilişki incelenirken de Ahilik, bağlamından koparılmamaya çalışılarak üzerine bina edildiği temel esaslar olan Türk ve İslam Kültürü, Ahilik Kültürü ile birlikte ele alınmıştır. Sonuç olarak ise örgütsel vatandaşlığın her bir boyutu ile Ahilik Kültürünün esaslarının kuramsal olarak ciddi bir paralellik arz ettiği tespit edilmiştir.
