FİNANSAL GELİŞMİŞLİK ENDEKSİ TÜRKİYE MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLERİ ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR?

Özet

Çok uzun yıllardır finansal gelişmişlik ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki sorgulanır durumdadır. Bu kapsamda uygulayıcıların yüksek seviyedeki merakları kadar, akademisyenlerin ilgisi de dikkat çekmektedir. Konunun uzun yıllardan beri tartışılıyor olması, alanda pek çok çalışmanın ortaya çıkmasını sağlamıştır. Son yıllarda bu alanda yapılan çalışmaların sayısı daha da artmıştır. Bu çalışmada ise finansal gelişmişlik endeksi, milli gelir, tüketici güven endeksi, Amerikan Doları Döviz Kuru ve bankaların karlılık oranları arasındaki ilişki incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, 1990-2020 yılları arasında elde edilen veriler kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, finansal gelişmişlik endeksi ile milli gelir, tüketici güven endeksi ve ABD Doları döviz kuru arasında bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. Öte yandan finansal gelişmişlik endeksi ile bankaların kârlılık oranları arasında bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Diğer bir ifadeyle, finansal gelişmişlik endeksi ile banka kârlılık oranları arasında bir ilişki vardır ve finansal gelişmişlik endeksi yükseldikçe bankaların karlılıkları da artmaktadır. Öte yandan, kurulan her iki modelde de finansal gelişmişlik endeksi ile tüketici güven, kişi başı GSMH ve ABD Doları döviz kuru arasında bir nedensellik ilişkisi bulunmamaktadır.

Yapılan çalışmadan elde edilen sonuçlar, önceki çalışmalarla da kıyaslanmıştır. Elde edilen bulgulara göre çalışma şu çalışmalarda elde edilen bulgularla paralellik göstermektedir: De Gregorio ve Guidotti (1995), Singh (1997), Rousseau ve Wachtel (2000), Arestis ve diğerleri (2001), Calderon ve Liu (2003), Rioja ve Valev (2004), Atindehou ve diğerleri (2005), Afsar (2008), Narayan ve Narayan (2013), Menyah ve diğerleri (2014), Grassa ve Gazdar (2014) , Ductor ve Grechyna (2015), İnancli ve diğerleri (2016), Opoku ve diğerleri (2019). Aynı zamanda, finansal gelişme ile banka karlılığı arasında da pozitif bir ilişk tespit edilmiştir. Bu kapsamda da paralelelik gösteren çalışmalar: Ting (2017), Sufian ve Habibullah (2009) ve Flamini ve diğerleri (2009) şeklindedir.