BORSA DALGALANMALARI, MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER VE YATIRIMCI DUYARLILIĞI: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Özet

Bu çalışmanın amacı 12.2005-09.2023 dönemi için hisse senedi piyasalarındaki fiyat dalgalanmaları, makro ekonomik göstergeler ve yatırımcı duyarlılığı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada iki farklı model kurulmuş ve ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ile analiz edilmiştir. Birinci modele ilişkin yapılan analizden elde edilen bulgulara göre uzun dönemde faiz oranlarındaki bir değişim BIST100 endeksinde negatif yönlü bir etki yaratırken, sanayi üretim endeksi ile M2 para arzındaki artış ise BIST100 endeksini pozitif yönde etkilemektedir. Yine birinci model için tahmin edilen kısa dönem katsayılarına bakıldığında döviz kuru ve döviz kurunun üç dönem gecikmeli değeri ile BIST100 endeksi arasında istatistiki açıdan %1 anlamlılık düzeyinde negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Öte yandan TÜFE ile BIST100 endeksi arasında istatistiki açıdan %1; petrol fiyatları ile BIST100 endeksi arasında istatistiki açıdan %10 anlamlılık düzeyinde pozitif yönlü ilişki olduğu sonucuna varılmıştır. İkinci modele ilişkin analiz sonuçları ise BIST100 endeksi ile tüketici güven endeksi arasında eşbütünleşme ilişkisi olmadığını göstermiştir. Çalışma kapsamında son olarak eşbütünleşme ilişkisi olan birinci model için Granger nedensellik testi yapılarak değişkenler arasındaki nedenselliğin yönü de test edilmiştir. Buna göre altın, petrol ve BIST100 endeksinden sanayi üretim endeksine doğru, M2 para arzı ve dövizden BIST100 endeksine doğru, M2 para arzından TÜFE’ye doğru tek yönlü nedensellik tespit edilmişken; M2 para arzı ile faiz ve döviz arasında, TÜFE ve BIST100 endeksi arasında, faiz ile döviz arasında çift yönlü nedensellik bulunmuştur.