2018 PISA VERİLERİNE GÖRE ÖĞRENCİ BAŞARISINI BELİRLEYEN FAKTÖRLER VE FAKTÖRLERİN ANALİZİ

Özet

Bu çalışma, 6890 öğrenciden 4473'ünü kapsayan PISA 2018 Türkiye verileri ile öğrencilerin matematik başarısını etkileyen faktörlerin belirlenmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda ilk olarak faktör analizi ile değişken boyutları azaltılmıştır. Faktör analizi, yaşam memnuniyetine yönelik haftalık dil, matematik ve fen dersleri sayısı da dahil olmak üzere 52 değişkene uygulanmış ve analiz sonucunda 14 temel faktör belirlenmiştir. Daha sonra çalışmada öğrencilerin matematik başarısının belirleyicilerini bulmak için çoklu regresyon modeli kullanılmıştır. Modelde değişen varyans sorunu olduğu için robust düzgünleştirme yönteminden faydalanarak değişkenlerin regresyon sonuçları elde edilmiştir. Ayrıca 14 faktörün yanı sıra öğrencilerin cinsiyeti ve ebeveynlerin eğitim durumu da açıklayıcı değişkenler olarak kullanılmıştır. Öncelikle erkek öğrencilerin ve babalarının eğitim düzeyi daha yüksek düzeyde olan öğrencilerin matematik performansının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Faktörlerden ailenin zenginliği, bilgi ve iletişim teknolojilerinin okul dışında ve okulda kullanılması, matematik ve fen bilimleri öğrenmeye harcanan zaman, okuduğunu anlama algısı ve okuldaki iş birliği algısı öğrencinin başarısı ile anlamlı düzeyde pozitif yönde ilişkilidir. Ayrıca ayrımcılık ve zorbalığa maruz kalmak öğrencinin matematik başarısını düşürmektedir. Ailenin sosyoekonomik durumu ve bilgi-iletişim teknolojilerine erişimi öğrenci başarısının en önemli belirleyicileridir. Son olarak dezavantajlı öğrencilere fırsat eşitliği sağlanması konusunda destek verilmesi önerilmektedir.