OECD Ülkelerinin Refah Seviyelerinin Merec-Topsis ve Entropi-Topsis Yöntemleri İle Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1487Anahtar Kelimeler:
Refah- Legatum Refah İndeksi- TOPSIS Yöntemi- MEREC Yöntemi- Entropi YöntemiÖzet
Ülkelerin refah seviyelerinin belirlenmesi, toplumların yaşam kalitesini artırmak ve sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için önemli bir araçtır. Refah, sadece ekonomik büyüklükle değil, aynı zamanda sosyal, kültürel ve çevresel faktörlerle de şekillenmekte olup bireylerin genel yaşam memnuniyetini belirleyen çok boyutlu bir kavram olarak önem arz etmektedir. Bu çalışmada, OECD ülkelerinin refah seviyelerinin değerlendirilmesi amacıyla Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma kapsamında, 38 OECD ülkesi refah seviyeleri açısından sıralanmış ve kriterlerin ağırlıkları MEREC (Method based on the Removal Effects of Criteria) ve Entropi yöntemleriyle hesaplanmıştır. Söz konusu iki yöntemden elde edilen bulgulara göre en yüksek öneme sahip ilk üç kriter sırasıyla emniyet ve güvenlik, kişisel özgürlük ve yönetim olarak belirlenirken, en düşük öneme sahip kriter ise sağlık olmuştur. MEREC-TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) ve Entropi-TOPSIS yöntemleri kullanılarak elde edilen sıralamalara göre, refah düzeyi en yüksek üç ülke sırasıyla Danimarka, Norveç ve İsveç olurken refah düzeyi en düşük üç ülke ise sırasıyla Türkiye, Kolombiya ve Meksika olarak belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda analizlerden elde edilen sıralamaların Legatum Refah İndeksi (Legatum Prosperity Index – LPI) Raporu’ndan elde edilen sıralama ile önemli ölçüde tutarlılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Kaynaklar
Alshamrani, A. M., & Hezam, I. M. (2023). Integrating Rough-Entropy and Rough-TOPSIS methods for evaluating the legatum prosperity pillars of weakest performing countries. Measurement and Control, 56(9-10), 1670-1683. https://doi.org/10.1177/00202940231174427
Arbab, P. (2025). Analyzing prosperous development of Tehran through the city prosperity initiative (CPI) index. Open House International.
Christian, A. V., Zhang, Y., & Salifou, C. K. (2016). Country selection for international expansion: TOPSIS method analysis. Modern Economy, 7(04), 470. https://doi.org/10.4236/me.2016.74052
Delhey, J., & Newton, K. (2005). Predicting cross-national levels of social trust: global pattern or Nordic exceptionalism?. European sociological review, 21(4), 311-327. https://doi.org/10.1093/esr/jci022
Dobrovolskienė, N., & Pozniak, A. (2021). Simple additive weighting versus technique for order preference by similarity to an ideal solution: Which method is better suited for assessing the sustainability of a real estate project. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 8(4), 180-196.
Elsayed, A. (2024). Multi-criteria decision-making framework for evaluating green fuels alternatives: A hybrid MEREC-TODIM approach. Neutrosophic Optimization and Intelligent Systems, 3, 41-56. https://doi.org/10.61356/j.nois.2024.3323
Eş, A., & Eren, D. (2021). Mutfak turizmi hedef pazarlarının çok kriterli karar verme yöntemiyle belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 1204-1224. https://doi.org/10.17755/esosder.812816
Goswami, S. S., Mohanty, S. K., & Behera, D. K. (2022). Selection of a green renewable energy source in India with the help of MEREC integrated PIV MCDM tool. Materials today: proceedings, 52, 1153-1160. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2021.11.019
Huang, J. (2008, September). Combining entropy weight and TOPSIS method for information system selection. In 2008 ieee conference on cybernetics and intelligent systems (pp. 1281-1284). IEEE.
Hwang, C.L., and Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making, methods and applications. lecture notes in economics and mathematical systems, vol.186. Now York: Springer-Verlag.
Kautto, M. (2002). Investing in services in West European welfare states. Journal of European Social Policy, 12(1), 53-65. https://doi.org/10.1177/0952872002012001636
Keshavarz-Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Antucheviciene, J. (2021). Determination of objective weights using a new method based on the removal effects of criteria (MEREC). Symmetry, 13(4), 525. https://doi.org/10.3390/sym13040525
Lima, D., Matos, I. D. C., & Costa, H. G. (2024, July). A Hybrid Model with K-Means and ELECTRE-III to Analyze Countries Considering Prosperity Indicators. In International Conference on Information Processing and Management of Uncertainty in Knowledge-Based Systems (pp. 87-98). Cham: Springer Nature Switzerland.
Legatum Institute (2023). 2023 Legatum Prosperity Index. https://index.prosperity.com/rankings, Erişim Tarihi: 19.02.2025.
Opricovic, S., & Tzeng, G. H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European journal of operational research, 156(2), 445-455. https://doi.org/10.1016/S0377-2217(03)00020-1
Petrović, N., Živanović, T., & Mihajlović, J. (2023). Evaluating the annual operational efficiency of passenger and freight road transport in Serbia through entropy and TOPSIS methods. J. Eng. Manag. Syst. Eng, 2(4), 204-211. https://doi.org/10.56578/jemse020402
Popović, G., Pucar, Đ., & Smarandache, F. (2022). MEREC-COBRA approach in e-commerce development strategy selection. Journal of Process Management and New Technologies, 10(3-4), 66-74. https://doi.org/10.5937/jpmnt10-41073
Shannon, C. E. (1948). A mathematical theory of communication. The Bell system technical journal, 27(3), 379-423. https://doi.org/10.1002/j.1538-7305.1948.tb01338.x
Suluk, S., Büyüksarıkulak, A. M., & Afşar, B. (2024). Development and Renewable Energy: An Examination of the Nordic Countries. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 188-197.
Štilić, A., Puška, A., Božanić, D., & Tešić, D. (2023). Assessing the role of institutional reform in enhancing Balkan sustainable competitiveness: An Entropy-MARCOS perspective. Journal of Infrastructure, Policy and Development, 7(3), 2167. https://doi.org/10.24294/jipd.v7i3.2167
Şener, S. (2022). Legatum Refah Endeksi göstergeleri ve verileri kullanılarak refahın çok kriterli karar verme yöntemleri ile değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1), 46-70. https://doi.org/10.17153/oguiibf.981581
Veysikarani, D., & Akdağ, N. (2024). Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler ile Yeşil Gelecek ve Refah Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (79), 207-221. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1385528
Wang, T. C., & Lee, H. D. (2009). Developing a fuzzy TOPSIS approach based on subjective weights and objective weights. Expert systems with applications, 36(5), 8980-8985. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2008.11.035
Wang, Z., Wang, J., Zhang, G., & Wang, Z. (2021). Evaluation of agricultural extension service for sustainable agricultural development using a hybrid entropy and TOPSIS method. Sustainability, 13(1), 347. https://doi.org/10.3390/su13010347
Wu, J., Sun, J., Liang, L., & Zha, Y. (2011). Determination of weights for ultimate cross efficiency using Shannon entropy. Expert Systems with Applications, 38(5), 5162-5165. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2010.10.046
Wu, X., Zhang, C., & Yang, L. (2021). Evaluation and selection of transportation service provider by TOPSIS method with entropy weight. Thermal Science, 25(2 Part B), 1483-1488. https://doi.org/10.2298/TSCI200301050W
Yılmaz, Ş. K., & Şener, S. (2022). Analysis of the countries according to the prosperity level with data mining. Alphanumeric Journal, 10(2), 85-104. https://doi.org/10.17093/alphanumeric.1002461
Yoon, K. P., & Hwang, C. L. (1995). Multiple attribute decision making: an introduction. Sage publications.
Yuan, X., & Song, W. (2022). Evaluating technology innovation capabilities of companies based on entropy-TOPSIS: the case of solar cell companies. Information Technology and Management, 23(2), 65-76. https://doi.org/10.1007/s10799-021-00344-6
Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Kildienė, S. (2014). State of art surveys of overviews on MCDM/MADM methods. Technological and economic development of economy, 20(1), 165-179. https://doi.org/10.3846/20294913.2014.892037
Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L. W., & Zhang, Y. (2011). The evaluation of tourism destination competitiveness by TOPSIS & information entropy–A case in the Yangtze River Delta of China. Tourism management, 32(2), 443-451. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2010.02.007
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
