Türkiye’de Küreselleşme Sürecinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Ahmet KADİROĞLU; Serkan AYHAN

doi:10.63556/tisej.2025.1500

Yazarlar

Ahmet KADİROĞLU Bingöl Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-0818-5324
Serkan AYHAN Bingöl Üniversitesi https://orcid.org/0000-0002-4243-5251

DOI:

https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1500

Anahtar Kelimeler:

Küreselleşme- Ekonomik Büyüme- Ticari Açıklık- Türkiye

Özet

Bu çalışma, 1970–2020 dönemine ait veriler kullanılarak, ARDL (Autoregressive Distributed Lag) modeli aracılığıyla ekonomik küreselleşmenin Türkiye'nin ekonomik büyümesi üzerindeki çok yönlü etkilerini incelemektedir. Elde edilen ampirik bulgular, uzun vadede ekonomik küreselleşme düzeyindeki artışın ekonomik büyüme üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve negatif bir etki yarattığını ortaya koymaktadır. Bu sonuç, bilgi akışları yoluyla büyümeyi teşvik edebileceğini öngören içsel büyüme teorileriyle çelişmektedir. Buna karşılık, brüt sabit sermaye oluşumu (lnGFCF) ve ticari açıklık (lnTA) değişkenlerinin ekonomik büyüme üzerinde pozitif ve anlamlı etkileri olduğu belirlenmiştir. Bulgulara göre, sabit sermaye oluşumu ve ticari açıklık oranında %1’lik bir artış, ekonomik büyümeyi sırasıyla ortalama %0.41 ve %0.47 oranında artırmaktadır. Ancak, ekonomik küreselleşme endeksinde %1’lik bir artış, büyümeyi yaklaşık %0.79 oranında düşürmektedir. Bu durum, küreselleşmenin özellikle yapısal kırılganlıkları olan gelişmekte olan ekonomilerde sınırlayıcı etkiler yaratabileceğini göstermektedir. Sonuç olarak, sermaye yatırımı ve dış ticaretin büyümeyi desteklediği, küreselleşmenin ise yapısal reformlarla desteklenmediğinde ekonomik kırılganlıkları artırabileceği vurgulanmaktadır.

Kaynaklar

Adesoye, A. A., Ajike, E. O., & Maku, O. E. (2015). Economic globalization and economic growth in the developing economies: a case of Nigerian economy. International Journal of Economics, Commerce and Management, 3(7), 340-355.

Ahmed, Z., Zhang, B., & Cary, M. (2021). Linking economic globalization, economic growth, financial development, and ecological footprint: Evidence from symmetric and asymmetric ARDL. Ecological indicators, 121, 107060.

Ali, S., & Malik, Z. K. (2021). Revisiting economic globalization‐led growth: The role of economic opportunities. Journal of Public Affairs, 21(2), e2193.

Apaydın, Ş. (2019). Türkiye’de iktisadi küreselleşmenin büyüme üzerindeki yapısal ve tarihsel etkileri. Akademik İzdüşüm Dergisi, 4(1), 1-27.

Aslan, A., & Altinoz, B. (2021). The impact of natural resources and gross capital formation on economic growth in the context of globalization: evidence from developing countries on the continent of Europe, Asia, Africa, and America. Environmental Science and Pollution Research, 28, 33794-33805.

Baidoo, S. T., Tetteh, B., Boateng, E., & Ayibor, R. E. (2023). Estimating the impact of economic globalization on economic growth of Ghana: Wavelet coherence and ARDL analysis. Research in Globalization, 7, 100183.

Barro, R. J. (1991). Economic growth in a cross section of countries. The quarterly journal of economics, 106(2), 407-443.

Chang, C. P., & Lee, C. C. (2010). Globalization and economic growth: A political economy analysis for OECD countries. Global Economic Review, 39(2), 151-173.

Çoban, M. N., & Özkan, O. (2022). Çevresel Kuznets eğrisi: Türkiye'de küreselleşme ve ekonomik büyümenin çevre üzerindeki etkisinin yeni dinamik ARDL simülasyon modeli ile incelenmesi. Akademik Hassasiyetler, 9(19), 207-228.

Destek, M. A., & Ozsoy, F. N. (2015). Relationships between economic growth, energy consumption, globalization, urbanization and environmental degradation in Turkey. International Journal of Energy and Statistics, 3(04), 1550017.

Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427–431.

Doğan, B. (2017). Ekonomik küreselleşme ve büyüme ilişkisi: Türkiye örneği Toda-Yamamoto nedensellik analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (628), 19-27.

Dollar, D., & Kraay, A. (2004). Trade, growth, and poverty. The economic journal, 114(493), F22-F49.

Dong, H., Cai, Y., & Shi, X. (2021). Does globalisation promote economic output in Sub-Saharan Africa? Evidence from bootstrap ARDL Model. Journal of Asian and African Studies, 56(8), 1795-1818.

Dreher, A. (2006). Does globalization affect growth? Evidence from a new index of globalization. Applied economics, 38(10), 1091-1110.

Dumrul, Y., & Kilicaslan, Z. (2017). Economic impacts of climate change on agriculture: Empirical evidence from ARDL approach for Turkey. Journal of Business Economics and Finance, 6(4), 336-347.

Egbetunde, T., & Akinlo, A. E. (2015). Financial globalization and economic growth in Sub‐Saharan Africa: Evidence from panel cointegration tests. African Development Review, 27(3), 187-198.

Eren, M. V., & Çütcü, İ. (2018). Küreselleşmenin ekonomik büyümeye etkisi: Türkiye üzerine ekonometrik bir analiz. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 47-61.

Esener, S. Ç., Biber, A. E., & Darıcı, B. (2017). Orta Gelir Seviyesindeki Ülkelerde Kamusal Risk, Bürokratik Yapı ve Fiziki Sermayenin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, 173, 362-386.

Gözgör, G., & Can, M. (2017). Causal linkages among the product diversification of exports, economic globalization and economic growth. Review of Development Economics, 21(3), 888-908.

Grossman, G. M., & Helpman, E. (1993). Innovation and growth in the global economy. MIT press.

Gurgul, H., & Lach, Ł. (2014). Globalization and economic growth: Evidence from two decades of transition in CEE. Economic Modelling, 36, 99-107.

Gygli, S., Haelg, F., Potrafke, N., & Sturm, J. E. (2019). The KOF globalisation index–revisited. The Review of International Organizations, 14, 543-574.

Hasan, M. A. (2019). Does globalization accelerate economic growth? South Asian experience using panel data. Journal of Economic Structures, 8(1), 26.

Hassan, S. T., Xia, E., Huang, J., Khan, N. H., & Iqbal, K. (2019). Natural resources, globalization, and economic growth: evidence from Pakistan. Environmental Science and Pollution Research, 26, 15527-15534.

Hordofa, D. F. (2024). Disentangling the effects of globalization on growth: Evidence from Ethiopia using an ARDL approach. Research in Globalization, 8, 100224.

İncekara, A., & Savrul, A. G. M. (2011). Küreselleşme, Büyüme ve Ekonomik Entegrasyonlar: Türkiye Açisindan Bir Değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61(2), 3-22.

Javeed, S., Siddique, H. M. A., & Javed, F. (2023). Ecological footprint, globalization, and economic growth: evidence from Asia. Environmental Science and Pollution Research, 30(31), 77006-77021.

Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of economic dynamics and control, 12(2-3), 231-254.

Kanu, S. I., & Ozurumba, B. A. (2014). Capital formation and economic growth in Nigeria. Global Journal of human-social science: Economics, 14(4), 43-58.

Karaca, T., Güney, N., & Hopoğlu, S. (2022). Ticari Dışa Açıklık-Doğrudan Yabancı Yatırımlar-Ekonomik Büyüme İlişkisi: BRICS-T Ülkeleri Örneği. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 109-146.

Kardaslar, A. (2022). Ekonomik büyüme, enerji tüketimi ve küreselleşme sürecinin ekolojik ayak izi üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Business and Economics Research Journal, 13(3), 385-401.

Kaya, L., & Çadırcı, Ç. (2022). Küreselleşme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki Türkiye için Ampirik Bir Çalışma. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 539-560.

Kılıçarslan, Z., & Dumrul, Y. (2018). The impact of globalization on economic growth: empirical evidence from the Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 8(5), 115-123.

Kilic, C. (2015). Effects of globalization on economic growth: Panel data analysis for developing countries. Petroleum-Gas University of Ploiesti Bulletin, Technical Series, 67(1).

Kihombo, S., Vaseer, A. I., Ahmed, Z., Chen, S., Kirikkaleli, D., & Adebayo, T. S. (2022). Is there a tradeoff between financial globalization, economic growth, and environmental sustainability? An advanced panel analysis. Environmental Science and Pollution Research, 29, 3983-3993.

Kofoğlu, İ. H. (2022). Ekonomik Küreselleşmenin Ekonomik Büyümeye Etkisi Türkiye Örneği. Trends in Business and Economics, 36(3), 277-288.

Latif, N., Rafeeq, R., Safdar, N., Younas, K., Gardezi, M. A., & Ahmad, S. (2023). Unraveling the Nexus: The impact of economic globalization on the environment in Asian economies. Research in Globalization, 7, 100169.

Mengesha, Z. D., & Singh, L. (2023). Human capital accumulation and economic growth of Ethiopian economy. African Journal of Science, Technology, Innovation and Development, 15(2), 211-226.

Oğul, B. (2021). Küreselleşme sürecinde dış ticaret ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 65-73.

Özel, H. A. (2012). Küreselleşme sürecinde ticari ve finansal açıklığın ekonomik büyüme üzerine etkisi: Türkiye örneği. Yönetim bilimleri dergisi, 10(19), 21-43.

Öztürk, F., & Kılıç, M. (2022). Küreselleşme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye için bir analiz. Journal of Social Research & Behavioral Sciences/Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 8(15).

Pesaran, M. H., Shin, Y., & Smith, R. J. (2001). Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289–326. https://doi. org/10.1002/Jae.616

Phillips, P. C., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335–346. https://doi.org/10.1093/Biomet/75.2.335

Polat, Ç., & Peker, K. Ö. (2020). Küreselleşme ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneğinde bir değerlendirme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(5), 3988-4015.

Polat, M. A., & Ergün, S. (2023). Türkiye’de çevresel Kuznets eğrisi hipotezinin ekonomik büyüme ve farklı küreselleşme türleri bakımından analizi. İstanbul İktisat Dergisi, 73(1), 107-142.

Rodrik, D. (1998). Why do more open economies have bigger governments?. Journal of political economy, 106(5), 997-1032.

Samimi, P., & Jenatabadi, H. S. (2014). Globalization and economic growth: Empirical evidence on the role of complementarities. PloS one, 9(4), e87824.

Santiago, R., Fuinhas, J. A., & Marques, A. C. (2020). The impact of globalization and economic freedom on economic growth: the case of the Latin America and Caribbean countries. Economic Change and Restructuring, 53(1), 61-85.

Sardiyo, S., & Dhasman, M. (2019). Globalization and its impact on economic growth: Evidence from ASEAN countries. Ekuilibrium: Jurnal Ilmiah Bidang Ilmu Ekonomi, 14(2), 104-119.

Sethi, P., Chakrabarti, D., & Bhattacharjee, S. (2020). Globalization, financial development and economic growth: Perils on the environmental sustainability of an emerging economy. Journal of Policy Modeling, 42(3), 520-535.

Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic growth. The quarterly journal of economics, 70(1), 65-94.

Suci, S. C., Asmara, A., & Mulatsih, S. (2015). The impact of globalization on economic growth in ASEAN. Bisnis & Birokrasi, 22(2), 79.

Stiglitz, J. E. (2003). Globalization and growth in emerging markets and the new economy. Journal of policy modeling, 25(5), 505-524.

Tetteh, B., & Ntsiful, E. (2023). A comparative analysis of the performances of macroeconomic indicators during the Global Financial Crisis, COVID-19 Pandemic, and the Russia-Ukraine War: The Ghanaian case. Research in globalization, 7, 100174.

The QoG Basic (2025). https://www.gu.se/en/quality-government/qog-data/data-downloads/basic-dataset (Erişim Tarihi: 02.03.2025).

Twerefou, D. K., Danso-Mensah, K., & Bokpin, G. A. (2017). The environmental effects of economic growth and globalization in Sub-Saharan Africa: A panel general method of moments approach. Research in International Business and Finance, 42, 939-949.

Uddin, I., & Azam Khan, M. (2024). Global evidence on the impact of globalization, governance, and financial development on economic growth. Journal of the Knowledge Economy, 15(3), 14546-14577.

Worldbank (2025). https://data.worldbank.org/ (Erişim Tarihi: 02.03.2025).

Yameogo, C. E., Omojolaibi, J. A., & Dauda, R. O. (2021). Economic globalisation, institutions and environmental quality in Sub-Saharan Africa. Research in Globalization, 3, 100035.

Yapraklı, S. (2007). Ticari ve finansal dişa açiklik ile ekonomik büyüme arasindaki ilişki: Türkiye üzerine bir uygulama. Istanbul University Econometrics and Statistics E-Journal, (5), 67-89.

Yeldan, E. (2010). Küreselleşme, Kim İçin?. Yordam Kitap.

Ying, Y. H., Chang, K., & Lee, C. H. (2014). The impact of globalization on economic growth. Romanian Journal of Economic Forecasting, 17(2), 25-34.

Zahonogo, P. (2017). Financial development and poverty in developing countries: evidence from Sub-Saharan Africa. International Journal of Economics and Finance, 9(1), 211-220.

Türkiye’de Küreselleşme Sürecinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Yazarlar

DOI:

Anahtar Kelimeler:

Özet

Kaynaklar

İndir

Yayınlanmış

Nasıl Atıf Yapılır

Sayı

Bölüm

Lisans

Benzer Makaleler

Makale Gönder

YAYINCI

Dil

Bilgi

indexler

Anahtar Kelimeler