Varlık Getirisini Etkileyen Faktörler Nelerdir? BIST Elektrik Sektöründeki İşletmelere Bir Uygulama
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1508Anahtar Kelimeler:
Varlık getirisi- BIST- elektrik sektörü- panel veri analizi- mali tablo analiziÖzet
Elektrik sektörü, yüksek sermaye gereksinimi, uzun vadeli yatırım süreçleri ve çerçeveye olan duyarlılığı nedeniyle ekonomik dalgalanmalara karşı oldukça hassas bir yapıdadır. Bu bağlamda, işletmelerin varlıklarını ne kadar etkin kullanabildikleri ve kârlılıklarını sürdürülebilir kılma yetenekleri, finansal performans açısından kritik bir öneme sahiptir. Varlık getirisi, işletmelerin varlıklarını ne kadar etkin kullandığını gösteren bir finansal performans göstergesidir. Özellikle sermaye yoğun elektrik sektöründe, doğru yatırım ve finansman stratejilerinin belirlenmesi, işletmelerin kârlılığını ve sürdürülebilirliğini sağlamak açısından önem arz etmektedir.
Bu çalışma, BIST Elektrik sektöründe faaliyette bulunan işletmelerin varlık getirisini etkileyen faktörleri analiz etmektedir. Çalışmada BIST Elektrik sektöründe yer alan ve 2014-2022 döneminde süreklilik gösteren ve verilerine tam olarak ulaşılabilen 9 firma analizlerde kullanılmıştır. Bu firmaların finansal göstergeleri incelenerek, varlık getirisini etkileyen temel değişkenleri belirlemek amacıyla panel veri analizi uygulanmıştır.
Analiz sonuçları, varlık getirisini en çok etkileyen faktörün borçlanma olduğunu ortaya koymaktadır. Yüksek borçluluk, faiz ödemeleri ve geri ödeme yükümlülükleri nedeniyle net kârı azaltarak varlık getirisini olumsuz etkilemekte, finansal riskleri artırmakta ve yatırımcı güvenini zayıflatmaktadır. Bu nedenle, işletmelerin borçlanma yerine içsel kaynaklarla büyümeyi hedeflemeleri, uzun vadede daha sürdürülebilir ve kârlı bir finansal yapı oluşturmalarına katkı sağlayabilir.
Kaynaklar
Ajder, A., (2022). Pandeminin Elektrik Enerji Sistemlerinin İşletilmesi Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (43), 121-125 https://doi.org/10.31590/ejosat.1210114.
Akbaş, H. E. (2012). Banka Karlılığının Belirleyici Etkenleri: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir İnceleme-Determinants of Bank Profitability:An Investigation on Turkish Banking Sector. Öneri Dergisi, 10(37), 103-110. https://doi.org/10.14783/od.v10i37.1012000188
Baran, M., Kuźniarska, A., Makieła, Z. J., Sławik, A., & Stuss, M. M. (2022). Does ESG Reporting Relate to Corporate Financial Performance in the Context of the Energy Sector Transformation? Evidence from Poland. Energies, 15(2), 477. https://doi.org/10.3390/en15020477.
Bătae, O. M., Dragomir, V. D., & Feleagă, L. (2021). The Relationship Between Environmental, Social, and Financial Performance in the Banking Sector: A European Study. Journal of cleaner production, 290, 125791.
Batrancea, L., Rus, M. I., Masca, E. S., & Morar, I. D. (2021). Fiscal Pressure as a Trigger of Financial Performance for the Energy Industry: An Empirical Investigation across a 16-Year. Period. Energies, 14(13), 3769. https://doi.org/10.3390/en14133769.
Bosch‐Badia, M. T. (2010). Connecting Productivity to Return on Assets Through Financial Statements: Extending the Dupont Method. International journal of Accounting & Information Management, 18(2), 92-104.
Diaz, J. F., & Pandey, R. (2019). Factors Affecting Return on Assets of us Technology and Fınancial Corporations. Jurnal Manajemen Dan Kewirausahaan, 21(2), 134–144. https://doi.org/10.9744/jmk.21.2.134-144
Dikmen, B. B. (2021). Elektrik Enerjisi Sektörünün Finansal Performanslarının Oran Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 912-926.
Doğan, S. (2024). The Impact of Internal Factors on Return on Assets Ratio in Deposit Banks. Uygulamalı Ekonomi ve Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 1-12. https://doi.org/10.46959/jeess.1542091.
Dopierała, Ł., Mosionek-Schweda, M., Laskowicz, T., & Ilczuk, D. (2022). Financial Performance of Renewable Energy Producers: A Panel Data Analysis from the Baltic Sea Region. Energy Reports, 8, 11492-11503. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2022.09.009.
Eng, T. S. (2013). Pengaruh NIM, BOPO, LDR, NPL & CAR Terhadap ROA Bank Internasional dan Bank Nasional Go Public Periode 2007–2011. Jurnal dinamika manajemen, 1(3).
Erduru, İ. (2018). “Elektrik Enerjisi Sektörünün Finansal Performans Analizi: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Sektör Bilançoları Üzerine Bir Araştırma”, (Ed. Tüfekçi, N.) İşletme Bilimi Kapsamında Sektörel Araştırmalar İş Dünyasına ve Akademiye Yönelik Değerlendirmeler, SRA Academic Publishing, United State of America, 167 – 179.
Eyüboglu, K., & Çelik, P. (2016). Financial Performance Evaluation of Turkish Energy Companies with Fuzzy AHP and Fuzzy TOPSIS Methods. Business and Economics Research Journal, 7(3), 21.
Fareed, Z., Ali, Z., Shahzad, F., Nazir, M.I. & Ullah, A. Determinants of Profitability: Evidence from Power and Energy Sector. Studia Universitatis Babes-Bolyai Oeconomica, 2016, Sciendo, vol. 61 no. 3, pp. 59-78. https://doi.org/10.1515/subboec-2016-0005
Goldberg, L. G., & Rai, A. (1996). The Structure-Performance Relationship for European Banking. Journal of Banking & Finance, 20(4), 745-771 https://doi.org/10.1016/0378-4266(95)00021-6.
Hacıevliyagil, N., & Şit, A. (2019). Türkiye’de Sermaye Yeterliliğinin Banka Kârlılıkları Üzerine Etkisi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 2(1), 55-69. https://doi.org/10.32951/mufider.512395.
İskenderoğlu, Ö., Karadeniz, E., & Ayyıldız, N. (2015). Enerji Sektörünün Finansal Analizi: Türkiye ve Avrupa Enerji Sektörü Karşılaştırması. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(3), 86-97.
Kaya, F. T., (2012). Elektrik Piyasasının Finansal Gücü. Enerji Piyasası Bülteni, (20), 25-30.
Kılıç, Y. & Buğan, M. F. (2023). Finansal Analiz. In: Kılıç, Y. & Buğan, M. F. & Bayrakdaroğlu, A. (eds.), Borsa İstanbul'da Finansal Analiz Uygulamaları: Sektörler Bazında İncelemeler II. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub255.c1144.
Kılıçarslan, A. (2023). Yenilenebilir Enerji Sektörü Şirketlerinin Finansal Performans Analizi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 232-253.
Korkmaz, Ö., & Karaca, S. S. (2013). Firma Performansını Etkileyen Faktörler ve Türkiye Örneği. Ege Akademik Bakış, 13(2), 169-179.
Lindo, D. K. (2008). Asset Management is Your Job. Supervision, 69(1), 14.
Shaik, A. R., Ali, A., & Alanazi, I. D. (2023). Working Capital and Financial Performance in the Energy Sector of Saudi Arabia: Moderating Role of Leverage. International Journal of Energy Economics and Policy, 13(3), 158-163.
Siminica, M., Circiumaru, D., & Simion, D. (2012). The Correlation Between the Return on Assets and the Measures of Financial Balance for Romanian Companies. International Journal of Mathematical Models and Methods in Applied Sciences, 6(2), 249-256.
Tarı, R. (2018). Ekonometri, Umuttepe Yayınları
Wu, Y., & Huang, S. (2022). The Effects of Digital Finance and Financial Constraint on Financial Performance: Firm-level Evidence From China's New Energy Enterprises. Energy Economics, 112, 106158. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2022.106158.
Yalçınkaya, Ö. (2019). Küresel Ekonomik, Politik ve Jeopolitik Belirsizliklerin Makroekonomik Etkileri: Türkiye Ekonomisi Üzerine SVAR Analizi (1992: Q1-2018Q: 2). Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 14(53), 56-73.
Yazdanfar, D. (2013). Profitability Determinants Among Micro Firms: Evidence From Swedish Data. International Journal of Managerial Finance, 09(02), 150-160.
Yu, B., Liu, L., & Chen, H. (2023). Can Green Finance İmprove the Financial Performance of Green Enterprises in China?. International Review of Economics & Finance, 88, 1287-1300. https://doi.org/10.1016/j.iref.2023.07.060.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
