Sosyal Koruma Harcamalarının Gelir Dağılımına Etkisi: Panel Veri Analizi
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1514Anahtar Kelimeler:
Kamu harcamaları, Sosyal Politika, Sosyal Koruma Harcamaları, Gelir Dağılımı, Panel Veri AnaliziÖzet
Küresel düzeyde artan gelir eşitsizliği, ekonomik kırılganlıklar ve tüm bunlara ek olarak teknolojik alanda yaşanan gelişmeler sosyal koruma mekanizmalarının önemini her zamankinden daha fazla gündeme taşımıştır. Sosyal koruma harcamalarının amacı, toplumun en savunmasız kesimlerine destek sunmak suretiyle sosyal refahı artırmak ve gelir dağılımındaki adaletsizlikleri azaltmaktır. Gelirin adil dağılmasının ise topluma fayda getireceği savunulmaktadır. Bu faydaların başında sürdürülebilir kalkınmanın ve sosyal adaletin sağlanması gelmektir. Zira gelirin daha adil bölüşüldüğü bir ekonomide yoksulluğun azalacağı, sağlık ve beslenme koşullarının iyileşeceği, suç oranlarının düşeceği ve toplumsal uyumun sağlanarak yaşam koşullarının yükseleceği düşünülmektedir. Ayrıca gelir dağılımının düzenlenmesi, günümüzde devletin ekonomiye müdahale gerekçelerinden biri olarak da kabul edilmektedir. Devlet bu amaca yönelik olarak kullandığı araçlardan bir tanesi de sosyal koruma harcamalarıdır. Bu nedenle sosyal koruma harcamalarının gelir dağılımı üzerindeki etkilerinin bilinmesi, politika yapıcılara yol göstermesi açısından önem arz eden bir konudur. Buradan hareketle çalışmada, sosyal koruma harcamalarının gelir dağılımı üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma panel veri analizi ile 33 Avrupa Birliği (AB) üyesi ülke ve Türkiye’ye ait 2010 - 2021 dönemi yıllık verileri kullanılarak yapılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre; sosyal koruma harcamalarının arttırılması gelir eşitsizliğini azaltmaktadır.
Kaynaklar
Adelantado, J., & Cuevas, E. C. (2006). Globalization and the welfare state: The same strategies for similar problems? Journal of European Social Policy, 16(4), 374–386. https://doi.org/10.1177/0958928706068272
Akbulut, E., Altundemir, M. E., & Güven, M. (2022). Türkiye ve AB ülkelerinde sosyal koruma yardımlarının yoksulluk üzerine etkisi: Bir panel veri analizi. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 343–350.
Asian Development Bank. (2001). Social protection: Our framework policies and strategies. ADB.
Beck, N., & Katz, J. N. (1995). What to do (and not to do) with time-series cross-section data. The American Political Science Review, 89(3), 634–647.
Behrendt, C. (2000). Holes in the safety net? Social security and the alleviation of poverty in a comparative perspective. Transaction Publishers.
Bhargava, A., Franzini, L., & Narendranathan, W. (1982). Serial correlation and the fixed effects model. Review of Economic Studies, 49, 533–549.
Bocutoğlu, E. (2012). İktisadi düşünceler tarihi. Trabzon: Murathan Yayınevi.
Bossert, C. F. (2021). Power, alliances, and redistribution: The politics of social protection for low-income earners in Argentina, 1943–2015. Budrich Academic Press.
Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239–253.
Caminada, K., & Goudswaard, K. (2009). Effectiveness of poverty reduction in the EU: A descriptive analysis. Poverty & Public Policy, 1(2).
Caminada, K., Goudswaard, K., & Koster, F. (2012). Social income transfers and poverty: A cross-country analysis for OECD countries. International Journal of Social Welfare, 21(2), 115–126.
Çelik, A. (2021). Sosyal güvenlikten sosyal korumaya geçişte Covid-19’un etkileri. A. Çelik (Ed.), Covid-19 sürecinde Türkiye’de sosyal politika kitabı içinde (s. 1–368). Ankara: Orion Yayınevi.
Çelikay, F., & Gümüş, E. (2017). The effect of social spending on reducing poverty. International Journal of Social Economics, 44(5), 620–632.
Dinler, Z. (2022). İktisada giriş (28. Baskı). Bursa: Ekin Yayınevi.
Greene, W. H. (2003). Econometric analysis (5th ed.). New Jersey: Prentice Hall.
Hazman, G. G. (2011). Türkiye’de gelir dağılımında adalet ve sosyal güvenlik harcamaları arasındaki nedensellik ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1), 205–216.
International Labour Organization. (2004). Social protection matters 3. Geneva: ILO Publications.
Kenworthy, L. (1999). Do social-welfare policies reduce poverty? A cross-national assessment. Social Forces, 77(3), 1119–1139.
Kurz, H. D. (2017). İktisadi düşünce tarihi (H. Bilir & E. Değirmenci, Çev.). Ankara: Heretik Yayınevi.
Kirmanoğlu, H. (2011). Kamu ekonomisi analizi (3. Baskı), İstanbul: Beta.
Musgrave, R. A. (1959). The theory of public finance: A study in public economy. New York: McGraw–Hill.
Nargeleçekenler, M. (2011). Hisse senedi fiyatları ve fiyat/kazanç oranı ilişkisi: Panel verilerle sektörel bir analiz. Business and Economics Research Journal, 2(2), 165–184.
Norton, A., Conway, T., & Foster, M. (2001). Social protection concepts and approaches: Implications for policy and practice in international development (Working Paper No. 143). Overseas Development Institute.
Piketty, T. (2014), Yirmi birinci yüzyılda kapital, Çev. Hande Koçak, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Rawlings, L. B. (2015). Overview of social protection. The World Bank.
Sarısoy, İ., & Koç, S. (2010). Türkiye’de kamu sosyal transfer harcamalarının yoksulluğu azaltmadaki etkilerinin ekonometrik analizi. Maliye Dergisi, 158, 326–348.
Savaşan, F. (2015). Piyasa başarısızlığından devletin başarısızlığına kamu ekonomisi (5. Baskı). Bursa: Dora Yayınları.
Stiglitz, J. E. (2018). Eşitsizliğin bedeli, (6. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
Şen, S., & Güney, G. (2023). Sosyal güvenlik ve sosyal yardım harcamalarının karşılaştırılması. G. Karaş & E. N. Sağdıç (Eds.), Kamu harcamalarının ekonomik analizi: Karşılaştırmalı ülke incelemeleri kitabı içinde (s. 263–292). Bursa: Ekin Yayınevi.
Şen, S., Tabar, Ç., & Tokatlıoğlu, M. (2018). Küresel krizde devlet müdahalesi ve maliye politikası. İş ve Hayat, 4(8), 9-26.
Tokatlıoğlu, M. & Selen, U. (2021). Maliye politikası (3. Baskı). Bursa: Ekin Yayınevi.
Tuna, O. (1970). Sosyal güvenlik. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
Ulu, M. İ. (2018). The effect of government social spending on income inequality in OECD: A panel data analysis. International Journal of Economics, Politics, Humanities and Social Sciences, 1(3), 184–202.
Ün, T. (2018). Stata ile panel veri analizi. S. Güriş (Ed.), Stata ile panel veri modelleri kitabı içinde (s. 73–101). İstanbul: Der Yayınları.
Yentürk, N. (2018). Sosyal yardımlardan güvenliğe Türkiye’nin kamu harcamaları (2006–2017). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Yerdelen Tatoğlu, F. (2016). Panel veri ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Yıldız Tokatlıoğlu, M. (2005). Merkezi planlamada mali teşvik sistemi: Sovyet deneyimi. Bursa: Alfa Aktüel.
Yi, I. (2010). Social protection, social security and social service in a development context: Transformative social policy approach. United Nations Research Institute for Social Development.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
