Türkiye’de Riskin Erken Saptanması Komitesi’nin Oluşturulma Düzeyi: İstanbul Sanayi Odası 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Örneği
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1522Anahtar Kelimeler:
Riskin Erken Saptanması Komitesi- Risk Yönetimi- Kurumsal Yönetim- İçerik Analizi- 500 Büyük Sanayi KuruluşuÖzet
Sanayi devriminden bu yana dünyada yaşanan gelişmeler yeni yönetim uygulamalarının gündeme gelmesine sebep olmuş; özellikle 2000’li yıllarda yaşanan şirket iflasları ve skandalları öncelikle “kurumsal yönetim” uygulamalarını gündeme getirerek bu süreçte şirketlerin varlığını tehdit edebilecek her türlü olumsuzluğun önceden tespit edilebilmesinin ve gerekli önlemlerin alınmasının önemini daha da artırmıştır. Bu kapsamda şirketlerin varlığını tehlikeye düşürebilecek riskleri önceden tespit edebilmek adına yönetim kurulu (YK) düzeyinde bir komite oluşturulması da üretilen çözüm yollarından biri olmuş, yapılan yasal düzenlemelerle riskin erken saptanması komitesi (RESK) yasal bir statü kazanmıştır. Ancak mevzuat hükümleri söz konusu komiteyi tüm şirket türleri için zorunlu kılmadığı gibi komitenin kompozisyonu, görev ve yetkileri konusunda da yeterli düzenlemeler yapılmamıştır. Çalışmanın amacı, yasal bir zorunluluk taşımaksızın RESK’in oluşturulma düzeyini tespit etmektir. Bu kapsamda RESK oluşturması zorunlu olan şirketlerin yanı sıra RESK oluşumu konusunda yasal bir zorunluluk taşımayan şirketlerin de yer aldığı İstanbul Sanayi Odası (İSO)’nun 2022 yılı için açıklamış olduğu “500 Büyük Sanayi Kuruluşu” listesinde yer alan şirketler öneklem olarak seçilmiştir. Çalışma ile verisine ulaşılabilen 99 şirketin %80’in de RESK’in mevcut olduğu, komite oluşumu ve faaliyetleri konusunda da mevzuat hükümlerine önemli düzeyde uygun hareket edildiği belirlenmiştir.
Kaynaklar
Adams, R.B., Ferreira, D. (2009). Women in the boardroom and their impact on governance and performance. Journal of Financial Economics. 94. (291–309)
Aebi, V., Sabato, G., & Schmid, M. (2012). Risk management, corporate governance, and bank performance in the financial crisis. Journal of Banking & Finance, 36(12), (3213-3226)
Africa, L.A. Agustia, D. (2023). The Moderating Role of Risk Monitoring Committee on the Effect of Risk Disclosure on Financial Performance in Islamic Banks. AABFJ Volume 17, Issue 4. (173-191)
Al-Hadi, A., Hasan, M.M. & Habib, A. (2016). Risk Committee, Firm Life Cycle, and Market Risk Disclosures. Corporate Governance: An International Review. 24(2): (145–170)
Altaş, S. (2011). Yeni Türk Ticaret Kanununun Anonim Şirket Yönetim Kuruluna Tanıdığı Devredilemez Görev ve Yetkiler. İSMMMO Mali Çözüm Dergisi, Sayı 107, (129-136)
Andersen, T.J. Shroder, P.W (2010). Strategic Risk Management Practice: How To Deal With Major Corporate Exposures. Cambridge University Press.
Ararat, M., Yurtoglu, B.B. (2021). Female directors, board committees, and firm performance: Time-series evidence from Turkey. Emerging Markets Review 48, (1-27)
Arslan, Ş., Saygılı, E. (2022). Kurumsal Yönetim ve Finansal Performans İlişkisi: Uluslararası Literatür Taraması (2000-2019). Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 24(3), (641-676)
Atasoy, Ö.A., Ergün, B. (2018). Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevleri Kapsamında Kurulması Zorunlu Komitelerin Faaliyetlerinden Doğan Sorumlulukları. Hukuk Fakültesi Dergisi Yıl 4 Sayı 2 - Aralık 2018 (33-52)
Badriyah, N., Sari, R. N., & Basri, Y. M. (2015). The effect of corporate governance and firm characteristics on firm performance and risk management as an intervening variable. Procedia Economics and Finance, (868–875). https://doi.org/10.1016/s2212- 5671(15)01184-3
Bédard, J., Chtourou, S. M., & Courteau, L. (2004). The effect of audit committee expertise, independence, and activity on aggressive earnings management. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 23(2), (13-35)
Çağlar Doğan, K.Ç. (2021). Türkiye’de Riskin Erken Saptanması Komitesinin Etkinliği: BİST Kurumsal Yönetim Şirketleri Üzerine Nitel Bir Araştırma. Avrasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Trabzon
Dionne, G., & Triki, T. (2005). Risk management and corporate governance: The importance of independence and financial knowledge for the board and the audit committee. SSRN Electronic Journal. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=686470
Elamer, A.A. & Benyazid, I. (2018). The Impact of Risk Committee on Financial Performance of UK Financial Institutions, International Journal of Accounting and Finance, Forthcoming. (1-30)
Gacar, A. (2017). İşletmelerde Kurumsal Risk Yönetimi Kapsamında Riskin Erken Saptanması ve Yönetimi Komiteleri: Borsa İstanbul’da Nitel Bir Araştırma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 52. Sayı. (123-133)
Gürbüz, C., Köse, E. & Bekci, İ. (2022). Risk Yönetim Komitesi Özeliklerinin Firma Performansına Etkisi Üzerine BIST’te Bir Araştırma. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 13(3), (1113-1125).
Jiang, H., Jia, J. & Chapple, L.(E). (2024). Enterprise risk management and investment efficiency: Australian evidence from risk management committees. Australian Journal of Management. (366–402) DOI: 10.1177/03128962221144513
Kılıçlı, Y. & Kıpçak, E. (2023). Kurumsal Yönetim ve Finansal Performans: Borsa İstanbul Üzerine Bir İnceleme. ODÜSOBİAD 13 (2), (2279-2306) Doi: 10.48146/odusobiad.1105106
Kurumsal Yönetim İlkelerinin Belirlenmesine ve Uygulanmasına İlişkin Tebliğ (MÜLGA)
Kurumsal Yönetim Tebliği (II-17.1) (https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=19225&MevzuatTur=9&MevzuatTertip=5)
Malik, M.F., Zaman, M. & Buckby, S. (2020). Enterprise risk management and firm performance: Role of the risk committee. Journal of Contemporary Accounting and Economics, (1-22) https://doi.org/10.1016/j.jcae.2019.100178
Nahar, S., Jubb, C. & Azim, M. I. (2016). Risk governance and performance: A developing country perspective. Managerial Auditing Journal, 31(3), (250–268). https://doi.org/10.1108/maj-02-2015-1158
Neuman, W.L. (2017). Toplumsal Araştırma Yöntemleri, Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. (S.ÖZGE, Çev.). Ankara: Desen Ofset. 9.Basım ISBN: 978 9944 171 08 3 (2.Cilt).
Özdemir, S.S. (2020). Covid-19 Salgını Karşısında, Riskin Erken Saptanması Komitesinin Görev ve Sorumluluklarının Yeniden Değerlendirilmesi. Yaşar Hukuk Dergisi C.2 S.2 Özel Sayı. (1-10)
Smith, R. (2003). Audit committees combined code guidance. London: Financial Reporting Council.
Şahin, A. (2016). Riskin Erken Teşhis Komitesi (TTK m.378 ve 625/1-e’nin Değerlendirilmesi). İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. Cilt:7 Sayı:2 (287-314)
Tanyeri, A., Memiş, M.Ü. (2017). Bağımsız Denetimin Etkinliği Açısından İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi ve Komitelerin Önemi. Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi. Cilt 9, Sayı 1, ISSN: 1309 -8012 (Online), (61-77)
Tanç, Ş.G., Çil Koçyiğit, S. (2016). Riskin Erken Saptanması Sistemi ve Komitesi: BİST 100’de İşlem Gören Şirketler Üzerine Bir Araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. Yıl: 4, Sayı: 35, (80-94)
Tao, B.T. & Hutchinson, M. (2013). Corporate governance and risk management: The role of risk management and compensation committees. Journal of Contemporary Accounting & Economics, 9 (83-99)
Töre, İ. (2021). Kurumsal Yönetim Açısından Riskin Erken Saptanması ve Yönetimi Komitesi, Eksiklikleri ve Çözüm Önerileri. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 8(1), (145-164)
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu
(https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6102&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5)
TÜSİAD. (2008). Kurumsal Risk Yönetimi, Yayın No. TÜSİAD-T/2008-02/452, ISBN:978-9944-405-25-6
Usman, Ö. (2020). Kurumsal Risk Yönetim Sisteminin İşletmelere Getirdiği Yenilikler ve Geleneksel Risk Yönetim Sistemi ile Karşılaştırılması. Turkish Studies - Economy, 15(4). (2509-2528). https://dx.doi.org/10.47644/TurkishStudies.45398
Yaşar, T.N. (2016). Anonim Şirketlerde Riskin Erken Saptanması ve Yönetimi. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi. Volume: 2 Issue: 2, (69 – 91)
Villiers, C., Jia, J. & Li, Z. (2022). Are boards’ risk management committees associated with firms’ environmental performance? The British Accounting Review. Volume 54, Issue 1, (1-21) https://doi.org/10.1016/j.bar.2021.101066
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
