Stratejik Yönetim Sürecinde SWOT Analizi: Üniversite Hastanesi Örneği
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1540Anahtar Kelimeler:
Stratejik Yönetim- Strateji- SWOT Analizi- AHP- HastaneÖzet
Bu çalışmanın amacı, stratejik yönetim sürecinin önemini vurgulamak, bir üniversite hastanesi örneğinde SWOT analizi uygulamak, hastanenin iç ve dış çevresindeki faktörleri değerlendirmek ve stratejik hedeflerin belirlenmesine yardımcı olmaktır. Çalışmada, hastanelerin güçlü ve zayıf yönlerini, iç/dış çevredeki fırsatları ve tehditleri içeren kriterler SWOT analizi için belirlenmiştir. AHP anketi ile bir sağlık grubunun üç vakıf üniversite hastanesi yöneticisinden veri toplanmış ve analiz edilmiştir. Çalışma, hastanelerdeki stratejik yönetim sürecini etkileyen faktörlerin geniş bir perspektifini sunmaktadır. Çalışmada toplamda 28 ana kriter ve 99 alt kriter tespit edilmiştir. Bu alt kriterler arasında ağırlıklarının yüksek olması nedeniyle en üstte yer alan beş maddenin sırasıyla SWOT matrisine göre listesi aşağıdaki gibidir: Ülkemizdeki sağlık hizmeti sağlık turistleri için ekonomiktir (O). Döviz kuru dalgalanması vardır (T) ve sürekli değişen döviz kuru nedeniyle planlarda değişiklikler olmaktadır (T). Nitelikli sağlık personeli İstanbul'da yaşamak istemektedir (O). Tıbbi cihazlar ve teknolojik altyapı iyidir (S). Deneyim kazanan personel diğer hastanelere gitmektedir (W). Bu çalışma, SWOT analizinin üniversite hastaneleri için stratejik yönetim sürecinde uygun bir araç olduğunu ve hastanenin rekabetçi avantajını artırmak ve sürdürmek için kullanılabileceğini göstermektedir. Çalışmanın sonuçları, hastane yöneticileri ve politika yapıcılar tarafından stratejik yönetim sürecinin daha iyi anlaşılmasına ve uygulanmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Kaynaklar
Akbaş, N., & Taner, B. (2022). Yönetim alan yazınında çağının ötesindeki bir isim: Mary Parker Follett. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 5(1), 88-108.
Aliasgharzadeh, S., Ebrahimi-Mameghani, M., Mahdavi, R., Karimzadeh, H., Nikniaz, L., Tabrizi, J. S., & Pourali, F. (2022). Prioritizing population-based nutrition-related interventions to prevent and control hypertension in Iran: A multi-criteria decision-making approach. BMC Medical Research Methodology, 22(1), 293.
Ansoff, H. I. (2007). Stratejik yönetim. Springer.
Ansoff, H. I. (1980). Strategic Issue Management, Strategic Management Journal, 1(2), 131- 148.
Antoniou, P. H. & Ansoff, H. I. (2004). Strategic technology management. Technology Analysis and Strategic Management, 16:2, 275-291. 10.1080/09537320410001682928
Arslan Kurtuluş, S.; Gün, İ. & Aslan Ö. (2022). “Bütünleşik Swot-Ahp Analizi: Türkiye Sağlık Turizmi Uygulaması”, International Social Sciences Studies Journal, 4(23): 4716-4730
Aslan, I., Çınar, O., & Özen, Ü. (2014). Developing strategies for the future of healthcare in Turkey by benchmarking and SWOT analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 150, 230-240. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.09.043
Azam, M., Qureshi, M. N., & Talib, F. (2015). AHP model for identifying best health care establishment. International Journal of Productivity Management and Assessment Technologies (IJPMAT), 3(2), 34-66.
Bayram, V. (2021). Çağdaş işletme stratejisi formülasyonunda nitel bir çalışma: Mavi örneği. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 13(2), 260- 286.
Bayülken, N. (1999). Üniversitelerde kalitenin stratejik yönetimi ve konu ile ilgili bir uygulama. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
Brinkmeyer D. ve Müller R. (1994). Entscheidungsunterstützung mit dem AHP. Zeitschrift für Agrarinformatik, 5, 82–92. https://www.uni-kiel.de/Agraroekonomie/Abteilungen/II/PDFs/AHP_Brinkmeyer_Mueller.pdf. Erişim tarihi:13.10.2023.
Büyüközkan, G., Mukul, E., & Kongar, E. (2021). Health tourism strategy selection via SWOT analysis and integrated hesitant fuzzy linguistic AHP-MABAC approach. Socio-Economic Planning Sciences, 74, 100929.
Çilhoroz, Y., & Uğurluoğlu, Ö. (2020). Sağlık hizmetlerinde SWOT Analizi’nin kullanımı üzerine yürütülen çalışmaların incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 218-228.
Dalkıran, G. B., & Göncü, K. K. Ekonomik Sürdürülebilirlik Açısından Sınır Şehirlerinde Sağlık Turizmi Pazarının SWOT AHP Yöntemiyle Analizi: Edirne Örneği. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 23(3), 1642-1663.
Dey, P. K., & Hariharan, S. (2008). Managing healthcare quality using combined SWOT and the analytic hierarchy process approach. International Journal of Healthcare Technology and Management, 9(4), 392-409.
Dinçer, Ö. (1998). Stratejik yönetim ve işletme politikası. İstanbul: Timaş Matbaası.
Doğan, A., & Önder, E. (2014). İnsan kaynakları temin seçiminde çok kriterli karar verme tekniklerinin kullanılması ve bir uygulama. Journal of Yasar University, 9(34): 5796- 5819.
Dolan, JG. (2008). Shared decision-making- Transferring research into practice: the analytic hierarchy process (AHP). Patient Educ Couns, 73, 418–25. https://doi.org/10.1016/j.pec.2008.07.032
Drucker, P. (1999). 21. Yüzyıl için yönetim tartışmaları. (Çev: İ.Bahçıvangil) İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Edinsel, S., & Adıgüzel, O. (2014). Türkiye’nin sağlık turizmi açısından son beş yıldaki dünya ülkeleri içindeki konumu ve gelişmeleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 167-190.
Eren, E., (2005). İşletmelerde stratejik yönetim ve işletme politikası. İstanbul: Beta Yayınları.
Fernando, E., & Siagian, P. (2021). Proposal to use the analytic hierarchy process method evaluate bank credit submissions. Procedia Computer Science, 179, 232-241.
Grant, R. M. (2008). Why strategy teaching should be theory based. Journal of Management Inquiry, S.17(4), ss.276-281.
Görener, A. (2016). A SWOT-AHP approach for assessment of medical tourism sector in Turkey. Alphanumeric Journal, 4(2), 159-170.
Gretzky, W. (2010). Strategic planning and SWOT analysis. (ed.) Harrison, J.P., Essentials of Strategic Planning in Healthcare. Chicago: Health Administration Press.
Güçlü, N. (2003). Stratejik yönetim. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 61-85.
Hao Z, Zhang M, Liu K, Zhang X, Jia H, Chen P. Where Is the Way Forward for New Media Empowering Public Health? Development Strategy Options Based on SWOT-AHP Model. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2022; 19(19):12813. https://doi.org/10.3390/ijerph191912813
Hofer, C.W. & D. Schendel (1978). Strategy formulation: analytical concepts. S1. Paul, MN: West Publishing Company.
Hosgor, H., Soyuk S., & Önder E. (2016). Determining the priorities of the factors that affect the quality of work life of administrative and academic personnel: An analytic hierarchy process application. The Journal of Academic Social Science, 4(31), 34-42. https://ssrn.com/abstract=2890946.
Howe, S. (1993). Corporate strategy. Hongkong: The Mcmillan Press.
Ishizaka, A. ve Labib, A. (2011). Review of the main developments in the analytic hierarchy process. Expert Systems with Applications, 38 (11), 14336-14345.
Jegerson, D., & Hussain, M. (2023). A framework for measuring the adoption factors in digital mobile payments in the COVID-19 era. International Journal of Pervasive Computing and Communications, 19(4), 596-623.
Kamilçelebi, H. (2012). Türkiye'de sigorta sektörünün SWOT analizi ve bir araştırma. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4 (1), 45-54.
Keshavarznia, H., & Wallace, M. (2023). Using the Balanced Scorecard and the Analytic Hierarchy Process to Rank the Key Performance Factors in the Iranian Banking Industry. Open Journal of Business and Management, 11(3), 1359-1385.
Kördeve, M. K. (2018). Hastanelerde stratejik yönetim SWOT analizi: Özel bir hastane uygulaması. Sağlık Yönetimi Dergisi, 2(1), 67-78.
Lee, C. W., & Kwak, N. K. (1999). Information resource planning for a health-care system using an AHP-based goal programming method. Journal of the operational research society, 50(12), 1191-1198.
Liberatore, M. J., & Nydick, R. L. (2008). The analytic hierarchy process in medical and health care decision making: A literature review. European Journal of Operational Research, 189(1), 194-207.
Melillo, P., & Pecchia, L. (2016). What is the appropriate sample size to run analytic hierarchy process in a survey-based research. In Proceedings of the International Symposium on the Analytic Hierarchy Process (pp. 4-8). https://doi.org/10.13033/isahpy.y2016.130
Mucuk, İ. (2018). Modern işletmecilik. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
Muller, M., Bezuidenhout, M., & Jooste, K. (2008). Healthcare service management. Cape Town: Juta and Co Ltd.
Najafinasab, M., Agheli, L., Sadeghi, H., & Dizaji, S. F. (2020). Identifying and prioritizing strategies for developing medical tourism in the social security organization of Iran: A SWOT-AHP hybrid approach. Iranian Journal of Public Health, 49(10), 1959.
Nickols, F. (2011). Strategy, strategic management, strategic planning and strategic thinking. Distance Consulting LLC, 1- 8.
Numata M, Sugiyama M. ve Mogi G. (2020). Barrier Analysis for the Deployment of Renewable-Based Mini-Grids in Myanmar Using the Analytic Hierarchy Process (AHP). Energies. 13(6):1400. https://doi.org/10.3390/en13061400
Nutt, P. C. & Backoff, R. W. (1993). Organizational publicness and its ımplications for strategic management. Journal of Public Administration Research and Theory, 3(2), 209- 231.
Osuna, E. E., & Aranda, A. (2007). Combining SWOT and AHP techniques for strategic planning. ISAHP 2007, 1-8.
Özalp İ., Besler S. & Oruç İ. (2012) İşletmelerde yöneticilerin stratejik araç algısı ve kullanım amaçları. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 123-136.
Öztürk, M., & Bayat, M. (2011). Uluslararası turizm hareketlerinde sağlık turizminin rolü ve kalite çalışmalarının önemi bir literatür çalışması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 135-156.
Park, M. B., Nam, E. W., Lee, H. J., & Shin, T. S. (2008). A study of priority setting of healthy city project indicators with the use of AHP model. Korean Journal of Health Education and Promotion, 25(3), 139-151.
Patharia, I., Pandey, A.ve Gupta, S. (2021). Prioritizing the influencing factors of utaut-2 model toward mobile network service providers. Competition and Regulation in Network Industries, 22(3-4), 212-232. https://doi.org/10.1177/17835917211055377
Pauer, F., Schmidt, K., Babac, A., Damm, K., Frank, M.ve J. Schulenburg., M. (2016). Comparison of different approaches applied in analytic hierarchy process – an example of information needs of patients with rare diseases. BMC Med Inform Decis Mak 16, 117. https://doi.org/10.1186/s12911-016-0346-8
Pehlivan, R. ve Önder, E. (2020). Öğretmen mesleki yeterlilik değerlendirmesinde analitik hiyerarşi prosesi kullanımı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11 (3), 831-845.
Pujianto, H., Nasihardani, D., Wiyatno, T. N., Saputra, J. C., & Satrio, R. (2025). Analysis of Medicine Delays for Acute Respiratory Infections in Hospitals in the Jakarta Regional. Jurnal Teknologi, 17(1), 41-52.
Puyt, R., Lie, F. B., De Graaf, F. J. & Wılderom, C. (2020). Origins of SWOT Analysis. Academy of Management, 1, 17410-17416.
Putra, A. B., Putra, B. A., Suhendra, A., & Arumsari, P. (2021, July). Analysis on risk management of occupational health and safety on ongoing building project. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 794, No. 1, p. 012025). IOP Publishing.
Rajak, M. ve Shaw, K. (2019). AHP ve bulanık TOPSIS kullanarak mobil sağlık (mSağlık) uygulamalarının değerlendirilmesi ve seçimi. Toplumda Teknoloji , 59 , 101186.
Rego, G., & Nunes, R. (2010). Hospital foundation: A SWOT analysis. iBusiness, 2, 210-217 doi:10.4236/ib.2010.23026
Rehman, O. U., & Ali, Y. (2022). Enhancing healthcare supply chain resilience: decision-making in a fuzzy environment. The International Journal of Logistics Management, 33(2), 520-546.
Schulz, R., & Johnson, C.A. (2003). Management of hospitals and health services. Washington: Beard Books.
Sevier, R. A. (2001). Brand as relevance. The Journal of Marketing for Higher Education, 10(3), 77-96.
Sevim, E. & Önder, E. (2020). Investigation of medical tourism in Turkey through SWOT-ANP. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 23(4), 605-622
Shin, J., You, I., & Seo, J. T. (2020). Investment priority analysis of ics information security resources in smart mobile iot network environment using the analytic hierarchy process. Mobile Information Systems, 2020, 1-11.
Sohn, S. Y. (2018). Preliminary analysis on strategic planning to enter chinese health care market: focusing on SWOT-AHP analysis. The Korean Journal of Health Service Management, 12(4), 139-154.
Son, I. M. (2012). A Study on Activation Strategies of Occupational Health and Safety Management System using SWOT/AHP Analysis. Journal of the Korea Academia-Industrial cooperation Society, 13(7), 2895-2902.
Soylu, Y., & İleri, H. (2010). Hastanelerde stratejik yönetim uygulamaları SÜ Meram Tıp Fakültesi örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(1-2), 79-96.
Stenfors S. & Tanner L. (2007). Evaluating strategy tools through activity lens. Finland: Helsinki School of Economics.
Suwanti, A., Yasin, N. M., & Rahayu, W. S. (2025). Development Strategy of the Pharmacy Department at Nirmala Hospital based on SWOT Analysis. Journal of Health Economic and Policy Research (JHEPR), 3(2).
Teece, D.J. (2010). Alfred Chandler ve strateji ve yönetime ilişkin “yetenekler” teorileri. Endüstriyel ve Kurumsal Değişim, 19 (2), 297-316.
Terzić, Z., Vukašinović, Z., Bjegović-Mikanović, V., Jovanović, V., & Janičić, R. (2010). SWOT analysis: The analytical method in the process of planning and its application in the development of orthopaedic hospital department. Srpski arhiv za celokupno lekarstvo, 138(7-8), 473-479.https://doi.org/10.2298/SARH1008473T
Tosun, K. (1992). İşletme yönetimi genel esaslar. Ankara: Savaş Yayınevi.
Uğurluoğlu, Ö., Öztunç, B., Demir, İ. B. & Ürek, D. (2015). Swot analizinin sağlık kurumlarında uygulanması: Ev idaresi örneği. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(4), 193-214.
Uslu, Y., & Fil, İ. (2023). Türkiye’de Sağlık Hizmetlerine Ayrılan Kaynakların AHP Yöntemi ile Analizi. Boyabat İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi E-Dergisi, 3(1), 42-76.
Ülgen, H., & Mirze, K. (2014). İşletmelerde stratejik yönetim. İstanbul: Beta Yayınları.
Weıhrıch, H. (1982). The tows matrix-a tool for situational analysis. Long Range Planning, 15(2), 54-66. https://doi.org/10.1016/0024-6301(82)90120-0.
Wijngaarden, J.D.H., Scholten, G.R.M., & Wijk, K.P. (2012). Strategic analysis for health care organizations: The suitability of the SWOT-Analysis. International Journal of Health Planning and Management, 27, 34–49.
Yağar, F., & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9.
Yıldırım, B. ve Önder, E. (2015). İşletmeciler, Mühendisler ve Yöneticiler İçin Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerim Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri. İstanbul. Dora.
Yiğit, A., & Demirbaş, M. B. (2020). Türkiye’de medikal turizmin gelişimine etki eden faktörlerin SWOT-AHP yöntemi ile tespit edilmesine yönelik bir araştırma. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 12(22), 173-192.
Yirik (2014). Sağlık turizmi üzerine Antalya destinasyonunda bir araştırma. (Yayınlanmamış Doktora tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
