İhale Kuramının Epistemik Oyun Çerçevesinde İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1541Anahtar Kelimeler:
İhale kuramı- epistemik oyun kuramı- faydayla orantılı inançlar yöntemi- Vickrey’nin Nash dengesi- deneysel iktisatÖzet
Sınırlı kıymetleri tahsis etmek için, rekabet içerisindeki isteklilerden teklif alınarak satış fiyatının belirlendiği mekanizmalar “ihale” olarak adlandırılır. Bu kıymetler; ürün veya hizmetlerden oluşabileceği gibi mülklerden, kereste toplama haklarından, antikalardan, tahvillerden, sanat eserlerinden, petrol çıkarma haklarından, vergi toplama haklarından ve hatta bir imparatorluk tahtından bile oluşabilmektedir. İhale kuramı disiplininde genel olarak, ihalelerde teklif veren isteklilerin davranışları ve ihale kurallarının satış fiyatını etkileme şekli çalışılmaktadır. İhale kuramı, William Vickrey’nin (1961) makalesi ile özgün bir alan olarak kabul görmüştür. Vickrey, birinci-fiyat kapalı-zarf ihalelerinde, beklenen kazancın en yüksek olduğu teklifin nasıl hesaplanabileceğini tanıtmıştır. Sonradan “Vickrey’nin Nash dengesi” olarak literatürde yer alacak bu yöntem çeşitli iktisadi deneylere konu olmuştur. Ancak bu deney sonuçlarında tutarlı bir şekilde, denge üstü tekliflerin verildiği (overbidding) rapor edilmiştir. Literatürde bu anomalinin açıklanmasında, riskten kaçınma (risk aversion) veya pişmanlık öngörüsü (anticipated regret) gibi farklı yaklaşımlar sunulmuştur. Makalemizin konusu, oyun kuramının modern alt dalı olan epistemik oyun kuramı yaklaşımları ile bu anomalinin açıklanmasıdır. Bu çalışmada, kişilerinn ihale oyununda teklif verirken, Vickrey’nin Nash dengesine uygun değil, epistemik oyun kuramsal bir yöntem olan faydayla orantılı inançlar yöntemine uygun teklif verdiği ortaya konulmaktadır.
Kaynaklar
Altay, B. (2018). In the Ottoman Empire: The Case of Iltızam and Malikane Contracts With Game Theoretic Assessment. (Doktora Tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Ankara.
Amihud, Y. (1976). Bidding and Auctioning for Procurement and Allocation: Proceedings of a Conference at the Center for Applied Economics, New York.
Aumann, R. (1987). Game Theory. In J. Eatwell, M. Milgate and P. Newman (Eds.), The New Palgrave: A Dictionary of Economics (pp. 22-237). Macmillan, London.
Binmore, K., Klemperer, P. (2002). The Biggest Auction Ever: The Sale of the British 3G Telecom Licenses. The Economic Journal, 112(478), 74-96.
Brandenburger, A. (2010). Origins of Epistemic Game Theory. In V. F. Hendricks and O. Roy (Eds.), Epistemic Logic: Five Questions (pp. 59-69). Automatic Press.
Brandenburger, A. (2014). The Language of Game Theory: Putting Epistemics into the Mathematics of Games, World Scientific Publishing Company.
Chamberlin, E. H. (1948). An Experimental Imperfect Market, Journal of Political Economy, 56(2), 95-108.
Coppinger, V. M., Smith, V. L., Titus, J. A. (1980). Incentives and Behavior in English, Dutch and Sealed-Bid Auctions, Economic Inquiry, 18(1), 1-22.
Cox, J. C., Smith, V. L., Roberson, B. (1982). Theory and Behavior of Single Object Auctions, Research in Experimental Economics, 2, 1-43.
Cox, J. C., Smith, V. L., Walker, J. M. (1988). Theory and Individual Behavior of First-Price Auctions, Journal of Risk and Uncertainty, 1, 61-99.
Cramton, P. (2002). Spectrum Auctions. Cave, M., Majumdar, S., Vogelsang (Eds.), I. Handbook of Telecommunications Economics (pp. 605-639), Amsterdam.
Erkuş, S., Demirtaş, B. K. (2023). Deneysel İktisadın Tarihi, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2142-2162.
Filiz-Özbay, E., Özbay, E. Y. (2007). Auctions With Anticipated Regret: Theory and Experiment, American Economic Review, 97(4), 1407-1418.
Fréchet, M. (1953). Commentary on the Three Notes of Émile Borel, Econometrica, 21(1), 118-124.
Gibbon, E. (1776). The History of The Decline and Fall of the Roman Empire, Londra.
Goeree, J., Holt, C. (2001). Ten Little Treasures of Game Theory and Ten Intuitive Contradictions, The American Economic Review, 91(5), 1402-1422.
Gülez, İ. (2019). Epistemik Oyun Kuramı: Faydayla Orantılı İnançlar. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
Harrison, G. W. (1989). Theory and Misbehavior of First-Price Auctions, The American Economic Review, 79(4), 749-762.
Kagel, J., Levin, D., Harstad, R. (1986). Winner’s Curse and Public Information in Common Value Auctions, American Economic Review, 76(5), 894-920.
Kagel, J., Levin D. (1993). Independent Private Value Auctions Bidder Behavıour In Fırst-, Second- And Thırd-Prıce Auctıons Wıth Varyıng Numbers Of Bıdders, The Economic Journal, 103(419), 868-879.
Kagel, J., Roth, A. E. (2015). The Handbook of Experimental Economics Volume 2, Princeton.
Kamu İhale Kurumu Kurumsal Gelişim ve Araştırma Dairesi Başkanlığı, (2024). Kamu Alımları İzleme Raporu 2024, Ankara.
Kreps, D. M. (1995). Nash Equilibrium, The New Palgrave: Game Theory, 176-177.
Krishna, V. (2002). Auction Theory, Pensilvanya.
Li, H., Riley, J. (2007). Auction Choice, International Journal of Industrial Organization, 25(2007), 1269-1298.
Nash, J. (1950). Equilibrium Points in N-Person Games, Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 36(1), 48-49.
Menezes, F. M., Monteiro, P. K. (2005). An Introduction to Auction Theory, Oxford.
Milgrom, P. (2004). Putting Auction Theory to Work, Cambridge.
Morgenstern, J. (1935). Vollkommene Voraussicht und wirtschaftliches Gleichgewicht, Zeitschrift für Nationalökonomie, 6(3), 337-357.
Pacuit, E., Roy, O. (2015). Epistemic Foundations of Game Theory, In E. N. Zalta (Eds.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
Perea, A., Bach C. (2014). Utility Proportional Beliefs, International Journal of Game Theory, 43(4), 881-902.
Perea, A. (2021). Epistemic Game Theory. In M. Knauff, W. Spohn (Eds.), The Handbook of Rationality (pp. 543-552). The MIT Press.
Stark, R. M., Rothkopf, M. H. (1979). Competitive Bidding: A Comprehensive Bibliograph, Operations Research, 27(2), 364-390.
The Royal Swedish Academy of Sciences (1996). The Prize in Economic Sciences press release 1996. https://www.nobelprize.org/prizes/economic-sciences/1996/press-release/
Vickrey, W. (1961). Counterspeculation, auctions, and competitive sealed-tenders, Journal of Finance, 16(8)-37.
von Neumann, J. (1928). Zur Theorie der Gesellschaftsspiele. Mathmatische Annalen, 100(1), 295-320.
von Neumann, J. and Morgenstern, O. (1944). Theory of Games and Economic Behavior, Princeton.
Wilson, R. (1992). Strategic Analysis of Auctions, Game Theory With Economic Applications, 1, 227-279.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
