Türkiye'deki Sürdürülebilirlik Fonlarının CRITIC ve TOPSIS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1542Anahtar Kelimeler:
Sürdürülebilirlik Yatırım Fonları- CRITIC Yöntemi- TOPSIS Yöntemi- BIST100- Portföy Performans DeğerlendirmeÖzet
Artan çevresel farkındalık, sürdürülebilirlik odaklı finansal araçlara küresel talebi artırmıştır. Bu çalışma, 2022-2024 yılları arasında Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu’nda (TEFAS) işlem gören sürdürülebilirlik yatırım fonlarının performansını, BIST100 endeksiyle karşılaştırarak analiz eder. Performans, risk ayarlı getirileri, kayıp riskini ve portföy istikrarını ölçen Sharpe oranı, Riske Maruz Değer (VaR90) ve Maksimum Düşüş (MDD) metrikleriyle değerlendirilmiştir. Bu metrikler, finansal performansı kapsamlı bir şekilde analiz etme kapasiteleri nedeniyle seçilmiştir. Fonlar, TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemiyle sıralanmış; kriter ağırlıkları, kriterler arası korelasyonları dikkate alan nesnel CRITIC yöntemiyle hesaplanmıştır. Fonların ortalama performansı da BIST100 ile karşılaştırılmıştır. Bulgular, sürdürülebilirlik fonlarının genellikle BIST100’e kıyasla daha yüksek risk ayarlı getiriler, daha düşük kayıp riski ve daha fazla istikrar sergilediğini, ancak bu farklılıkların istatistiksel olarak anlamlı olmadığını göstermektedir. TOPSIS sıralamaları, fon performanslarında çeşitlilik olduğunu; bazı fonların üstün, diğerlerinin ise düşük performans gösterdiğini ortaya koymaktadır. Sonuçlar, Türkiye’de artan sürdürülebilirlik farkındalığıyla desteklenen çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) odaklı yatırımların risk azaltma potansiyelini vurgulamaktadır. Çalışma, standart ESG çerçeveleri, düzenleyici iyileştirmeler ve yatırımcı eğitimi ihtiyacını belirterek, gelişmekte olan piyasalarda akademik tartışmalara ve pratik yatırım stratejilerine katkı sunmaktadır.
Kaynaklar
Ateş, M. H., Çakan Dağdır, D., & Koç, İ. Ö. (2022). Türkiye’de sürdürülebilir temalı fonların geleneksel fonlarla karşılaştırmalı performans analizi. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 123–139.
Bilbao-Terol, A., Arenas-Parra, M., Cañal-Fernández, V., & Antomil-Ibias, J. (2014). Using TOPSIS for assessing the sustainability of government bond funds. Omega, 49, 1-17.
Borsa İstanbul. (2020). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik rehberi. https://www.borsaistanbul.com/files/Surdurulebilirlik_Rehberi_2020.pdf
Busch, T., Bauer, R., & Orlitzky, M. (2016). Sustainable development and financial markets: Old paths and new avenues. Business & Society, 55(3), 303–329.
Climent, F., & Soriano, P. (2011). Green and good? The investment performance of US environmental mutual funds. Journal of Business Ethics, 103(2), 275–287.
Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: The CRITIC method. Computers & Operations Research, 22(7), 763–770.
Friede, G., Busch, T., & Bassen, A. (2015). ESG and financial performance: Aggregated evidence from more than 2000 empirical studies. Journal of Sustainable Finance & Investment, 5(4), 210–233.
Giese, G., Lee, L. E., Melas, D., Nagy, Z., & Nishikawa, L. (2019). Foundations of ESG investing: How ESG affects equity valuation, risk, and performance. The Journal of Portfolio Management, 45(5), 69–83.
Gök, M., & Özdemir, N. (2017). Comparative Performance Analysis of the Sustainability Index and BIST-100 Index. Maliye Finans Yazıları, 1(108), 45-67.
Hwang, C. L., & Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer.
Ielasi, F., Rossolini, M., & Limberti, S. (2018). Sustainability-themed mutual funds: An empirical examination of risk and performance. Journal of Risk Finance, 19(3), 247–261.
Jahan, A., & Edwards, K. L. (2015). A state-of-the-art survey on the influence of normalization techniques in ranking: Improving the materials selection process in engineering design. Materials & Design, 65, 335–342.
Jorion, P. (2007). Value at risk: The new benchmark for managing financial risk (3rd ed.). McGraw-Hill.
Markowitz, H. (1952). Portfolio selection. The Journal of Finance, 7(1), 77–91.
Nofsinger, J., & Varma, A. (2014). Socially responsible funds and market crises. Journal of Banking & Finance, 48, 180–193.
Özman, Y. (2022). Social Responsibility Doctrine and Sustainable (ESG) Funds: The Case of Borsa Istanbul. Journal of Management and Financial Researches, 4(2), 163-176.
Pendaraki, K., Zopounidis, C., & Doumpos, M. (2005). On the construction of mutual fund portfolios: A multicriteria methodology and an application to the Greek market of equity mutual funds. European Journal of Operational Research, 163(2), 462–481.
Renneboog, L., Ter Horst, J., & Zhang, C. (2008). Socially responsible investments: Institutional aspects, performance, and investor behavior. Journal of Banking & Finance, 32(9), 1723–1742.
Saci, F., Jasimuddin, S. M., & Hasan, M. (2022). Performance of socially responsible investment funds in China: A comparison with traditional funds. Sustainability, 14(3), 1–16.
Sharpe, W. F. (1966). Mutual fund performance. The Journal of Business, 39(1), 119–138.
SPK. (2024). Menkul kıymet yatırım fonları. https://spk.gov.tr/kurumlar/fonlar/yatirim-fonlari/menkul-kiymet-yatirim-fonlari/tanitim-rehberi
TEFAS. (2024). Fon sayısı. https://www.tefas.gov.tr/IstatistikiRaporlar/FonSayisi.aspx
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
