Yeşil Dönüşüm ve Yeşil Pazarlama Konulu Çalışmaların Potansiyel Görünüm ve Eğilimleri Üzerine Bibliyometrik Bir Analiz
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1553Anahtar Kelimeler:
yeşil pazarlama- yeşil dönüşüm- sürdürülebilirlik- Döngüsel Ekonomi- Bibliyometrik analizÖzet
Günümüzde çevresel sorunlarla başa çıkmada ve tüketici taleplerinin karşılamasında yeşil dönüşüm ve pazarlama kavramları kritik bir rol oynamaktadır ve işletmeler de sadece kar odaklı değil, aynı zamanda çevresel kaygıları da gözeten stratejiler geliştirerek toplumsal pazarlama anlayışını benimsemektedir. Son yıllarda, literatüre bakıldığında yeşil pazarlama kavramının, sürdürülebilir ürün ve hizmetlerin tüketici pazarındaki yerini güçlendirmeye yönelik çeşitli araştırmalarla desteklendiğini görmek mümkündür. Ancak, bu konulara odaklanan çalışmaların sayısındaki artış, bunların sistematik bir analizine olan ihtiyacı da ortaya çıkarmıştır.
Bu çalışmanın amacı, yeşil dönüşüm ve yeşil pazarlama konularında gerçekleştirilen akademik çalışmaların bibliometrik analizini yaparak, potansiyel eğilimleri ve görünümü belirlemektir. Bunun için betimsel olan ve tarama yönteminin kullanıldığı bu çalışmada performans analizi yoluyla bu alandaki mevcut çalışmaların üretkenliğini ve etkisini açıklamak ve bilim haritalaması yoluyla bilgi kümelerini keşfetmek için bibliyometrik analizden yararlanılmıştır. Bu çalışma kapsamında, Web of Science (WOS) veri tabanından elde edilen 421 makale, RStudio tabanlı Biblioshiny programı aracılığıyla bibliyometrik analize tabi tutulmuştur. Bibliyometrik yöntemler vasıtasıyla, mevcut literatürdeki temel konular, en etkili araştırmacılar ve yayınlar, yazarların üretkenlikleri, aldıkları atıf sayıları ve bu faktörler arasındaki çeşitli bağlantılar incelenmiştir. Analizler sonucunda; yeşil dönüşüm ve yeşil pazarlama çeşitli alt başlıklarla ilişkilendirilmekle birlikte, yazarlar tarafından en sık kullanılan anahtar kelimelerin “döngüsel ekonomi”, “sürdürülebilir tüketim” ve “sürdürülebilirlik” olduğu görülmektedir. En çok çalışma içeren uluslararası dergilerde ilk sırada Journal of Cleaner Production (3302 atıf) yer almıştır. Başlıca yazarların kurumsal bağlantılarına göre en fazla yayın yapan ülkeler arasında Çin, İngiltere ve İtalya ilk üç sırada yer almıştır. Bu ülkelerden çıkan yayınlardaki uluslararası iş birliği oranları da dikkat çekicidir.
Kaynaklar
Açıkalın, N. ve Kayabaşı, A. (2019). İşletmelerin Sürdürülebilir İnovasyon Faaliyetleri: Pazarlama
Bakış Açısıyla Nitel Bir İnceleme, Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 5 (2), 191-220.
Aka, D., Ç. (2023). Sürdürülebilir Üretim: Bibliyometrik Bir Değerlendirme, Anadolu Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 439-469.
Aria, M. & Cuccurullo C. (2017). bibliometrix: An R-tool for comprehensive science mapping
analysis, Journal of Informetrics 11 (2017) 959–975.
Bak, G. (2024). “WoS Verilerine Göre İfade Özgürlüğü Konulu Akademik Çalışmaların Bibliyometrik
Analizi (1975-2024)”. İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(12) 166-194.
Baker, W.E.,& Sinkula, J.M. (2005). Environmental Marketing Strategy and Firm Performance: Effects
on New Product Performance and Market Share., J. Acad. Mark. Sci. 2005, 33, 461–475.
Belz, F. M. (2006), “Marketing in the 21st Century”, Business Strategy and the Environment, 15 (3),
139-144.
Block J, Fisch C (2020) Eight tips and questions for your bibliographic study in business and
management research. Manag Revi Quart (Published online: 18 May 2020).
Broadus, R. (1987). Toward a definition of bibliometrics. Scientometrics, 12(5–6), 373–379.
Cheba, K., Bąk, I., Szopik-Depczyńska, K., & Ioppolo, G. (2022). Directions of green trans
formation of the European Union countries., Ecological Indicators, 136, 108601.
Crane, D. (1972). Invisible colleges: Diffusion of knowledge in scientific communities. Chicago:
University of Chicago Press.
Çimen, Z. (2024). “A Bibliometric Analysis on the Environmental Goods and Services Sector
(EGSS)”. International Journal of Environment and Geoinformatics (IJEGEO). 11(4), 89- 100.
Çuhadar, Y. (2024). “Gıda Neofobisi İle İlgili Akademik Yayınların Vosviewer İle Bibliyometrik
Analizi”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 21(1), 116-132.
Dangelico, R.M.; Vocalelli, D. (2017). Green marketing: An analysis of definitions, strategy steps, and
tools through a systematic review of the literature., J. Clean. Prod. 2017, 165, 1263–1279.
Dermody,J, Lewis, N.K., Zhao, A.L., Lloyd, S.H., (2018). Appraising the influence of proenvironmental
self-identity on sustainable consumption buying and curtailment in emerging markets: Evidence from China and Poland, Journal of business research,86, 333-343.
Diodato, V. (1994). Dictionary of bibliometrics. Binghamton, NY: Haworth Press.
Diez-Martin, F.; Blanco-Gonzalez, A.; Prado-Roman, C. (2019). Research Challenges in Digital
Marketing: Sustainability. Sustainablity 2019, 11, 2839.
Dirik, D., Erhan, T. & Eryılmaz, İ. (2024). Yapay Zekâ ve Örgüt Temelli Araştırmaların Potansiyel
Eğilimleri Üzerine Bibliyometrik Bir Analiz. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 9(3), 669-698.
Durkaya F., & Kaya M. (2024). Bibliometric profile of research on ecological footprint. Environ Res
Tec 2024; 7(4)502–511.
Durning, A. (1997), Ne kadarı yeterli: tüketim toplumu ve dünyanın geleceği. Tübitak-Tema Vakfı
Yayınları.
Ersoy, B. (2025). Sigorta sahteciliği araştırmalarının bibliyometrik analizi: Genel görünüm ve eğilimler.
Doğuş Üniversitesi Dergisi, 26(1), 339-358, DOI: 10.31671/doujournal.1538261
Eryaşar, M., & Gönüllüoğlu, S. (2021). Pazarlama Alanında Yapılan Dürtme Konulu Çalışmaların
Bibliyometrik Analizi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1), 164- 178.
Güngör, A. ve İmik Tanyıldızı, N. (2024). Reklam ve Yapay Zekâ İlişkisi: “Journal Of Advertising”
Dergisindeki Makalelerin Bibliyometrik Analizi. Intermedia International e-Journal, 11(21) 104-126. doi: 10.56133/intermedia.1533851.
Kar, S. K. & Harichandan, S. (2022). Green marketing innovation and sustainable consumption: A bibliometric analysis, Journal of Cleaner Production Volume 361, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2022.132290.
Karagöz, B. ve Şeref, İ. (2019). “Yunus Emre İle İlgili Araştırmaların Bibliyometrik Analizi”, Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 27, 123-141.
Korkmaz, S. & Sertoğlu, A. E. (2013). Genç Tüketicilerin Sürdürülebilir Gıda Tüketimi Davranışının Güven Ve Değerlere Dayanan Planlı Davranış Teorisi Kapsamında Tartışılması, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 31, Sayı 1, 2013, s. 127-152.
Lau, KwokHung (2011),“Benchmarking green logistics performance with acomposite index”. Benchmarking: An International Journal, 18 (6), 873– 896.
Leonidou, C.N., & Leonidou, L.C. (2011). Research into environmental marketing/management: A bibliographic analysis., Eur. J. Mark. 2011, 45, 68–103.
Li, X., Dai, J., Li, J., He, J., Liu, X., Huang, Y., & Shen, Q. (2022). Research on the impact of enterprise green development behavior: a meta-analytic approach. Behavioral Sciences, 12(2), 35.
Li, J., ve Hale, A. (2016). “Output Distributions and Topic Maps of Safety Related Journals”. Safety Science, 82, 236-244.
Liu, L.; Cui, H.; Nie, Y. (2023). Cite Space-Based Bibliometric Analysis of Green Marketing. Sustainability 2023, 15, 9840. https://doi.org/10.3390/ su15129840.
Machova, R., Ambrus, R., Zsigmond, T., & Bako, F. (2022). The impact of green marketing on consumer behavior in the market of palm oil products, Sustainability, vol. 14, no. 3, p. 1364, 2022.
Lorek, S. & Spangenberg, J. H. (2014). Sustainable consumption within a sustainable economy – beyond green growth and green economies, Journal of Cleaner Production 63 (2014) 33-44.
Mataracı, P., & Kurtuluş, S. (2020). Sustainable marketing: The effects of environmental consciousness, lifestyle and involvement degree on environmentally friendly purchasing behavior. Journal of Global Scholars of Marketing Science, 30(3), 304–318. https://doi.org/10.1080/21639159.2020.1766988.
Milanovic, T., Popovic, V.M., Vuckovic, S., Rakascan, N., Popovic, S., & Petkovic, Z. (2020). Analysis of soybean production and biogas yield to improve eco-marketing and circular economy. Eco. Agric. 2020, 67, 141–156.
Nuryakin Nuryakin & Tri Maryati (2022) Do green innovation and green competitive advantage mediate the effect of green marketing orientation on SMEs’ green marketing performance?, Cogent Business & Management, 9:1, 2065948, DOI: 10.1080/23311975.2022.2065948
Ongun, U. (2024). Ekonomik Büyüme Ve Turizm Çalışmalarının Biblioshiny Programı İle Bibliyometrik Analizi, C: 6, S: 16 ss: 135-162 JASSFA, Y: 2024, V: 6, N: 16, pp: 135-162.
Öztürk, O. (2021). Bibliometric review of resource dependence theory literature: an overview, Management Review Quarterly (2021) 71:525–552 https://doi.org/10.1007/s11301-020- 00192-8.
Polonsky, M.J. A stakeholder theory approach to designing environmental marketing strategy. J. Bus. Ind. Mark. 1995, 10, 29–46.
Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics. Journal of Documentation, 25, 348.
Risyafani, S., Musnaini, & Adriani, Z. (2024). The Influence Of Green Marketing On Green Purchase Intention Mediated By Environmental Awareness, Journal of Business Studies and Management Review (JBSMR) Vol.8 No.1 December 2024 P-ISSN: 2597-369X E-ISSN: 2597-6265.
Sabah Çelik S., ve Yaşa Özeltürkay E. (2024). Sürdürülebilir tüketim ekseninde kolektif psikolojik sahiplik ve çevresel değerlerin incelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 454-469.
Saleem, F.; Khattak, A.; Ur Rehman, S.; Ashiq, M. (2021). Bibliometric Analysis of Green Marketing Research from 1977 to 2020. Publications 2021, 9, 1. https://doi.org/10.3390/publications9010001
Sono M., G. (2023). Bibliometric Analysis of The Term “Marketing Sustainability”, West Science Interdisciplinary Studies Vol. 01, No. 06, June 2023: pp. 305 – 316.
Supaat, S. H., Ahamat, A., & Nizam, N. Z. (2020). Green marketing strategies for sustainability development of firm’s performance in Malaysia: for green economy, Int. J. Bus. Compet. Growth, vol. 7, no. 1, pp. 41–67, 2020.
Shen, Lixin, Olfat, Laya.,Govindan, Kannan, Khodaverdi, Roohollah & Di-abat, Ali (2013). A fuzzy multicriteria approach for evaluating gren supp-lier’s performance in gren supply chain with linguistic preferences. Re-sources, Conservation and Recycling, 74, May 2013, 170-179.
Şengüllendi, M. F. & Şehitoğlu, Y. (2023). “Yeşil Dönüşüm Araştırmalarının Kavramsal Dönüşümü: En Temel Ve Güncel Araştırma Konularının Bibliyometrik Analiz Yöntemi İle Tespit Edilmesi”. İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(11) 557-574.
Shen, J., Yang, Y., Liu, W., & Shen, Y. (2022). The Green Transition of the Energy Industry: How to Define the Role of the Government. In 2022 6th International Conference on Green Energy and Applications (ICGEA) (pp. 1-7). IEEE.
Uğur, V., Velioğlu, M. N., Karasu, S. & Umut, M. Ö. (2019). A Story on Sustainability: Both the Firm and the Employees Are Green, Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 5 (1), 161-190
Yang, D., Jiang, W., & Zhao, W. (2019). Proactive environmental strategy, innovation capability, and stakeholder integration capability: A mediation analysis. Business Strategy and the Environment, 28(8), 1534-1547.
Yildiz Çankaya, S & Sezen, B. (2019). Effects of green supply chain management practices on sustainability performance, J. Manuf. Technol. Manag., vol. 30, no. 1, pp. 98–121, 2019.
Wallin, J. (2005). “Bibliometric Methods: Pitfalls and Possibilities”, Basic and Clinical Pharmacology and Toxicology, 97 (5), 261-275.
Web of Science (WoS) (2025). https://www.webofscience.com/wos/woscc/basic-search, 02.02.2025. sayfa ziyaret tarihidir.
World Economic Forum. (2021). The Green Transformation of Business. https://www.weforum.org 28.01.2025 sayfa ziyaret tarihidir.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
