İş Yaşamında Gelecek Zaman Algısının Demografik Analizi: Artvin Örneği
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1557Anahtar Kelimeler:
İş Yaşamında Gelecek Zaman Algısı- Demografik Değişkenler- Sosyo-Duygusal Seçicilik Teorisi- Gelecek Zaman AlgısıÖzet
Bu çalışma, İş Yaşamında Gelecek Zaman Algısı’nın (İGZA) demografik değişkenlere göre nasıl farklılık gösterdiğini analiz etmeyi amaçlamaktadır. İGZA, bireylerin iş yaşamlarında geleceğe dair kalan zamanlarına yönelik algılarını, bu algıların kariyer hedefleri, motivasyonları ve davranışları üzerindeki etkileriyle birlikte ele almaktadır. Araştırma, Artvin ilinde çeşitli sektörlerde çalışan 334 pazarlama ve satış personeliyle gerçekleştirilmiştir. Veriler, Zacher ve Frese (2009) tarafından geliştirilmiş ve Türkçe uyarlaması daha önceki bir çalışmada (Birincioğlu, 2024) yapılmış olan İGZA ölçeği ile toplanmış; bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yoluyla analiz edilmiştir. İGZA’nın üç alt boyutu olan fırsatlara odaklanma, kısıtlara odaklanma ve algılanan kalan süre, katılımcıların cinsiyet, yaş, medeni durum ve kıdem sürelerine göre incelenmiştir. Bulgular, yalnızca algılanan kalan süre boyutunda anlamlı farklılıklar ortaya koymuş; genç, bekâr ve kıdemsiz çalışanların iş yaşamında kendilerine daha uzun süre kaldığını düşündükleri belirlenmiştir. Buna karşılık, fırsatlara ve kısıtlara odaklanma boyutlarında demografik temelli anlamlı bir ayrışma gözlenmemiştir. Sonuçlar, kariyer planlamasında bireylerin zaman algılarının yaş, sosyal roller ve kurumsal deneyimle şekillendiğini göstermekte; insan kaynakları stratejilerinin bu değişkenleri dikkate alması gerektiğini ortaya koymaktadır.
Kaynaklar
Aaker, D. A., Kumar, V., & Day, G. S. (2007). Marketing research (9th ed.). Danvers, MA: John Wiley & Sons.
Baltes, M. M., & Carstensen, L. L. (1996). The process of successful ageing. Ageing and Society, 16(4), 397–422. https://doi.org/10.1017/S0144686X00003603
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. W.H. Freeman.
Birincioğlu, N. (2018). Örgütsel Davranış Odaklı Yönetsel Yaklaşımlar. In E. Aydoğan (Ed.), Gazi Kitabevi.
Birincioğlu, N. (2024). İş Yaşamında Gelecek Zaman algısı Ölçeğinin Türkçe Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. ETÜ Sentez İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (13), 1–16.
Campbell, D. T., & Stanley, J. C. (1963). Experimental and quasi-experimental designs for research on teaching. In N. L. Gage (Ed.), Handbook of research on teaching (pp. [sayfa numaraları, eğer biliniyorsa]). Chicago, IL: Rand McNally.
Carstensen, L. L. (2006). The influence of a sense of time on human development. Science, 312(5782), 1913–1915. https://doi.org/10.1126/science.1127488
Cate, R. A., & John, O. P. (2007). Testing models of the structure and development of future time perspective: Maintaining a focus on opportunities in middle age. Psychology and Aging, 22(1), 186–201.
George, D., & Mallery, P. (2003). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference (4th ed.). Allyn & Bacon.
Gürbüz, S., & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe – yöntem – analiz (5. baskı). Seçkin Yayıncılık.
Henry, H., Zacher, H., & Desmette, D. (2017). Future Time Perspective in the Work Context: A Systematic Review of Quantitative Studies. Frontiers in Psychology, 8, 413. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2017.00413
Husman, J., & Lens, W. (1999). The role of the future in student motivation. Educational Psychologist, 34(2), 113–125. https://doi.org/10.1207/s15326985ep3402_4
Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31–36. https://doi.org/10.1007/BF02291575
Keppel, G., & Wickens, T. D. (2004). Design and analysis: A researcher’s handbook (4th ed.). Pearson Education.
Kinnear, T. C. & Taylor, J. R. (1996). Marketing Research An Applied Approach, International Edition, McGraw Hill.
Kurtuluş, K. (2004). Pazarlama Araştırmaları, 7. Baskı, Literatür Yayıncılık, İstanbul.
Lang, F. R., & Carstensen, L. L. (2002). Time counts: Future time perspective, goals, and social relationships. Psychology and Aging, 17(1), 125–139.
London, M. (1983). Toward a theory of career motivation. Academy of Management Review, 8(4), 620–630. https://doi.org/10.5465/amr.1983.4284664
Malhotra, N. K. (2004). Marketing research: An applied orientation (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
Nakip, M. (2006). Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Nurmi, J. E. (1991). How do adolescents see their future? A review of the development of future orientation and planning. Developmental Review, 11(1), 1–59. https://doi.org/10.1016/0273-2297(91)90002-6
Rudolph, C. W., Kooij, D. T. A. M., Rauvola, R. S., & Zacher, H. (2018). Occupational future time perspective: A meta-analysis of antecedents and outcomes. Journal of Organizational Behavior, 39, 229–248. https://doi.org/10.1002/job.2264
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Pearson.
Tavakol, M., & Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach’s alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53–55. https://doi.org/10.5116/ijme.4dfb.8dfd
Zacher, H. (2013). Older job seekers’ career goals and application behavior: Moderating role of occupational future time perspective. European Journal of Work and Organizational Psychology, 22(6), 687–698. https://doi.org/10.1080/1359432X.2012.702420
Zacher, H. (2015). Successful aging at work. Work, Aging and Retirement, 1(1), 4–25.
Zacher, H., & Frese, M. (2009). Remaining time and opportunities at work: Relationships between age, work characteristics, and occupational future time perspective. Psychology and Aging, 24(2), 487–493. https://doi.org/10.1037/a0015425
Zacher, H., & Rudolph, C. W. (2021). Relationships between psychological contract breach and employee well-being and career-related behavior: The role of occupational future time perspective. Journal of Organizational Behavior, 42, 84–99. https://doi.org/10.1002/job.2495
Zacher, H., & Yang, J. (2016). Organizational climate for successful aging. Work, Aging and Retirement, 2(1), 73–85. https://doi.org/10.1093/workar/wav024
Zikmund, W. G. (1997). Business research methods (5th ed.). Orlando, FL: The Dryden Press.
Zimbardo, P. G., & Boyd, J. N. (1999). Putting time in perspective: A valid, reliable individual-differences metric. Journal of Personality and Social Psychology, 77(6), 1271–1288. https://doi.org/10.1037/0022-
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
