Kapsayıcılık Tutumlarının Kadın Kooperatiflerinin Bağlamsal Performansı Üzerindeki Etkisi
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1586Anahtar Kelimeler:
Kapsayıcılık Tutumları- Engelli Bireyler- Göçmen Bireyler- Azınlık Bireyler- LGBT+’li Bireyler- Ruh Sağlığı Bozuk Bireyler- Bağlamsal PerformansÖzet
Bu araştırma, kadın kooperatiflerinde çalışan bireylerin dezavantajlı gruplara yönelik kapsayıcılık tutumlarının bağlamsal performans üzerindeki etkisini incelemeyi amaçlamaktadır. Kapsayıcılık; engelli bireyler, göçmenler, azınlıklar, LGBT+ bireyler ve ruh sağlığı bozukluğu yaşayan bireyler olmak üzere beş alt boyutta değerlendirilmiştir. Nicel araştırma desenine sahip bu çalışmada, veri toplama aracı olarak Sveinsdottir vd. (2022) tarafından geliştirilen İşyeri Kapsayıcılık Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması kullanılmıştır. Veriler, Türkiye’nin farklı illerinde faaliyet gösteren 164 kadın kooperatifi üyesinden elde edilmiştir. Korelasyon analizleri, genel kapsayıcılık düzeyleri ile bağlamsal performans arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Regresyon analizi bulgularına göre genel kapsayıcılık, bağlamsal performansın anlamlı bir yordayıcısıdır (R² = .231, p < .001). Bulgular, kapsayıcılık tutumlarının bağlamsal performansı anlamlı biçimde yordadığını ve bu ilişkinin dezavantajlı gruplara göre farklılık gösterdiğini göstermektedir. Özellikle azınlık gruplara ve engelli bireylere yönelik kapsayıcılık tutumlarının daha yüksek; göçmen, LGBT+ ve ruh sağlığı bozukluğu yaşayan bireylere yönelik kapsayıcılık düzeylerinin ise daha düşük olduğu belirlenmiştir. Bu doğrultuda, kadın kooperatiflerinde kapsayıcı uygulamaların yaygınlaştırılması ve kapsayıcı bir kurumsal kültürün geliştirilmesi önerilmektedir.
Kaynaklar
Aksoy, Ş. K., & Çiçek, H. (2021). Psikolojik güçlendirmenin bağlamsal performans üzerine etkisinde çalışan mutluluğunun aracılık rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (59), 391–420. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.847785
Aslan, M., & Yıldırım, A. (2017). Hastanede çalışan hemşirelerde bağlamsal performans ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 14(2), 104–111. https://doi.org/10.5222/HEAD.2017.104
Bheekie, A., & van Huyssteen, M. (2015). Be mindful of your discomfort: An approach to contextualized learning. International Journal of Research on Service-Learning and Community Engagement, 3(1).
Büyükbeşe, T., & Gündoğdu, H. (2021). Örgütsel adaletin bağlamsal performans üzerine etkisinde etik liderliğin aracı rolü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 1080–1101.
Can, N., & Doğan, İ. F. (2020). Etik liderlik ve psikolojik güçlendirme arasındaki ilişkide örgütsel demokrasinin aracılık rolü: Bir alan araştırması. Journal of Business Research - Turk, 12(4), 3828. https://doi.org/10.20491/isarder.2020.1075
Carrasco, I. G. (2019). Las cooperativas de mujeres en España: ¿Empoderamiento o perpetuación de roles de género? REVESCO Revista de Estudios Cooperativos. https://doi.org/10.5209/reve.63560
Catalyst. (2016). Engaging in conversations about gender, race, and ethnicity in the workplace.
Chan, T., & Yuen, M. (2015). Inclusive education in an international school: A case study from Hong Kong. International Journal of Special Education, 30(3).
Cob, C. M. S. C., Mansor, F., & Aziz, S. A. (2021). The influence of personality traits, motivation, learner autonomy and leadership style towards job performance. Academic Research in Business & Social Sciences, 11(4), 941–954.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları (2. bs.). Pegem Akademi.
Dedeoğlu, S. (2012). Equality, protection or discrimination: Gender equality policies in Turkey. Social Politics, 19(2), 269–290. https://doi.org/10.1093/sp/jxs004
Dol, J., & Hambly, H. (2013). Stitching toward empowerment: A case study of Tabiro Ladies’ Club. Journal of Co-Operative Organization and Management, 1(2), 70. https://doi.org/10.1016/j.jcom.2013.10.005
Domínguez, M. B., Pinto, L. H., Blanco, A. O., & Márquez, M. T. C. (2020). Female entrepreneurship: Can cooperatives contribute to overcoming the gender gap? Sustainability, 12(6), 2478. https://doi.org/10.3390/su12062478
Ece, Ş., & Erkmen, T. (2025). Otantik liderliğin bağlamsal performansa etkisinde destekleyici örgüt kültürünün rolü: Kamu kurumunda bir araştırma. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 133–148. https://doi.org/10.14744/ysbed.2024.00050
El-Said, O. A. (2013). Effects of creativity support and diversity management on employees perception of service quality in hotels. Journal of Human Resources in Hospitality & Tourism, 12(3), 291–312. https://doi.org/10.1080/15332845.2013.769143
Erdur, D. A. (2020). İnsan kaynakları yöneticilerinin gözünden çeşitlilik, kapsayıcılık ve dışlayıcılık. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. https://doi.org/10.16951/atauniiibd.533553
Erkal, P. (2024). Örgütlerde kapsayıcı yönetici davranışları: Engelli kamu çalışanları üzerine nitel bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 25(2), 153–171. https://doi.org/10.24889/ifede.1538213
Ezeafulukwe, C., Onyekwelu, S. C., Phina, O. N., Ike, C. U., Bello, B. G., & Asuzu, O. F. (2024). Best practices in human resources for inclusive employment: An in-depth review. International Journal of Science and Research Archive, 11(1), 1286. https://doi.org/10.30574/ijsra.2024.11.1.0215
Ferdman, B. M. (2017). Paradoxes of inclusion. In B. M. Ferdman & B. R. Deane (Eds.), Diversity at work: The practice of inclusion (pp. 3–54). John Wiley & Sons.
Ferdman, B. M., & Deane, B. R. (2014). Diversity at work: The practice of inclusion. John Wiley & Sons.
Fotovvat, H. (2013). Investigation of social based cooperatives on social health of female headed households. Journal of Social Sciences, 9(4), 146–150. https://doi.org/10.3844/jssp.2013.146.150
Ispas, D., & Borman, W. (2008). Beyond task performance: The concept of organizational citizenship performance. Psihologia Resurselor Umane, 6(1), 12–18.
Kızıldağ, D. (2019). Women’s cooperatives as a tool of employment policy in Turkey. In Contemporary Studies in Economic and Financial Analysis (Vol. 101, pp. 65–81). Emerald Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/S1569-375920190000101006
Kundi, Y. M., & Aboramadan, M. (2023). A multi-level examination of the link between diversity-related HR practices and employees’ performance: Evidence from Italy. European Journal of Work and Organizational Psychology, 32(2), 245–255. https://doi.org/10.1080/1359432X.2022.2139682
Mhembwe, S., & Dube, E. (2017). The role of cooperatives in sustaining the livelihoods of rural communities: The case of rural cooperatives in Shurugwi District, Zimbabwe. Jàmbá: Journal of Disaster Risk Studies, 9(1), 1–9.
Mistry, J., Chuguransky, S., Williams, L., Qureshi, M., Salazar, G. A., Sonnhammer, E. L., ... & Bateman, A. (2021). Pfam: The protein families database in 2021. Nucleic Acids Research, 49(D1), D412–D419.
Milne, C. A. (2018). Lider-üye etkileşimi düzeyi ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişkide işgörenin çalışma grubu kapsayıcılığı algısının rolü [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi].
Mor Barak, M. E. (2015). Inclusion is the key to diversity management, but what is inclusion? Human Service Organizations: Management, Leadership & Governance, 39(2), 83–88.
Motowidlo, S. J., & Van Scotter, J. R. (1994). Evidence that task performance should be distinguished from contextual performance. Journal of Applied Psychology, 79(4), 475–480.
Nishii, L. H. (2013). The benefits of climate for inclusion for gender-diverse groups. Academy of Management Journal, 56(6), 1754–1774.
Nishii, L. H., & Leroy, H. (2022). A multi-level framework of inclusive leadership in organizations. Group & Organization Management, 47(4), 683–720. https://doi.org/10.1177/10596011221111505
Olabisi, T. A. (2015). Effect of cooperative membership on the economic empowerment of women in Osun State of Nigeria. International Journal of Business and Economics Research, 4(2), 21–30. https://doi.org/10.11648/j.ijber.20150402.11
Perales, F., Ablaza, C., Tomaszewski, W., & Emsen-Hough, D. (2021). You, me, and them: Understanding employees’ use of trans-affirming language within the workplace. Sexuality Research and Social Policy, 19(2), 760–773. https://doi.org/10.1007/s13178-021-00592-9
Prime, J., & Salib, E. (2014). Inclusive leadership: The view from six countries. Catalyst.
Qu, J., & Wang, M. (2022). Do you feel included? A latent profile analysis of inclusion in the Chinese context. Frontiers in Psychology, 13, Article 692323. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.692323
Randel, A. E. (2025). Inclusion in the workplace: A review and research agenda. Group & Organization Management, 50(1), 119–162. https://doi.org/10.1177/10596011231175578
Randel, A. E., Galvin, B. M., Shore, L. M., Ehrhart, K. H., Chung, B. G., Dean, M. A., & Kedharnath, U. (2017). Inclusive leadership: Realizing positive outcomes through belongingness and being valued for uniqueness. Human Resource Management Review, 28(2), 190–203. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2017.07.002
Schwab, S. (2020). Inclusive and special education in Europe. In Oxford Research Encyclopedia of Education. https://doi.org/10.1093/acrefore/9780190264093.013.1230
Shore, L. M., Cleveland, J. N., & Sanchez, D. R. (2017). Inclusive workplaces: A review and model. Human Resource Management Review, 28(2), 176–189. https://doi.org/10.1016/j.hrmr.2017.07.003
Shore, L. M., Randel, A. E., Chung, B. G., Dean, M. A., Ehrhart, K. H., & Singh, G. (2011). Inclusion and diversity in work groups: A review and model for future research. Journal of Management, 37(4), 1262–1289.
Shore, L. M., Randel, A. E., Chung, B. G., Dean, M. A., Ehrhart, K. H., & Singh, G. (2010). Inclusion and diversity in work groups: A review and model for future research. Journal of Management, 37(4), 1262–1289. https://doi.org/10.1177/0149206310385943
Sveinsdottir, V., Johnsen, T. L., Fyhn, T., Opsahl, J., Tveito, T. H., Indahl, A., & Reme, S. E. (2022). Development of the workplace inclusion questionnaire (WIQ). Scandinavian Journal of Public Health, 50(3), 371–380. https://doi.org/10.1177/1403494821990241
Sposato, M., Feeke, S., Anderson-Walsh, P., & Spencer, L. (2015). Diversity, inclusion and the workplace-equality index: The ingredients for organizational success. Human Resource Management International Digest, 23(5), 16–17. https://doi.org/10.1108/HRMID-05-2015-0085
Şahin, E. T., & Kanbur, A. (2022). Sağlık çalışanlarında presenteizm (işte var olamama) ve iş performansı (görev performansı/bağlamsal performans) üzerindeki etkisi. Journal of Nursology, 25(1), 7–13. https://doi.org/10.54614/JANHS.2022.87279
Şenyücel, M. (2024). Bloomberg cinsiyet eşitliği endeksinde yer almış Türk işletmelerinin çeşitlilik ve kapsayıcılık yönetimi uygulamalarıyla ilgili açıklamalarına bir bakış. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 11–34. https://doi.org/10.56206/husbd.1427448
Tessema, M. T., Hulback, T., Jones, J., Santos-Leslie, R., Ninham, K., Sterbin, A., & Swanson, N. (2023). Diversity, equity, and inclusion: History, climate, benefits, challenges, and creative strategies. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 11(4), 780–797. https://doi.org/10.4236/jhrss.2023.114044
Tha, N., Sankhala, G., Prasad, K., & Kumar, S. (2017). Development of an index to measure women empowerment through dairy cooperatives. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, 6(8), 3452–3460. https://doi.org/10.20546/ijcmas.2017.608.414
Thomas, D. A. (2022). Farklılıklara önem kazandırmak. Harvard Business Review Türkiye. Optimist Kitap.
Travis, D. J., & Mor Barak, M. E. (2010). Fight or flight? Factors influencing child welfare workers’ propensity to seek positive change or disengage from their jobs. Journal of Social Service Research, 36(3), 188–205. https://doi.org/10.1080/01488371003697905
Trong Tuan, L. (2020). Can managing employee diversity be a pathway to creativity for tour companies? International Journal of Contemporary Hospitality Management, 32(1), 81–107. https://doi.org/10.1108/IJCHM-12-2018-0990
Yıldırımalp, S. (2021). Ayrımcılık temelli dışlanma: Türkiye’de çalışma hayatında kadınlar. Sosyal Güvenlik Dergisi, 11(2), 321–346. https://doi.org/10.32331/sgd.1049046
Yıldız, B., & Çakı, N. (2018). Algılanan örgütsel desteğin bağlamsal performans üzerindeki etkisinde bireysel şükranın aracı rolü. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 69–86. https://doi.org/10.30794/pausbed.424505
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
