Ortaokul Öğretmenlerinin Program Özerklikleri ile Öğretme Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1611

Anahtar Kelimeler:

Ortaokul öğretmenleri- Program Özerkliği- Öğretme Motivasyonu- Öğretmen- Özerklik- Motivasyon

Özet

Bu araştırma, Sivas ilinde görev yapan ortaokul öğretmenlerinin program özerkliği ile öğretme motivasyonu düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemeyi ve bu değişkenlerin cinsiyet, yaş, eğitim durumu, mesleki tecrübe ve branş gibi demografik özelliklere göre anlamlı farklılık gösterip göstermediğini belirlemeyi amaçlamaktadır. Nicel yöntemlerle desenlenen çalışmada ilişkisel tarama modeli kullanılmış, örneklem durum örneklemesiyle seçilen 320 öğretmenden oluşmuştur. Veriler, üç bölümden oluşan anket aracılığıyla toplanmıştır. İlk bölümde demografik bilgiler yer alırken, ikinci ve üçüncü bölümlerde program özerkliği ve öğretme motivasyonuna ilişkin ölçekler kullanılmıştır. Veriler SPSS 25 ile analiz edilmiştir. Sonuçlarda program özerkliği ile öğretme motivasyonu arasında pozitif, ancak zayıf düzeyde anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Kadın öğretmenlerin içsel motivasyon düzeyleri, erkeklere kıyasla daha düşük bulunmuştur. Devlet okullarında görev yapan öğretmenlerin, özel okullarda görev yapanlara göre daha yüksek düzeyde mesleki gelişim, süreç, değerlendirme ve program özerkliği algılarına sahip oldukları görülmüştür. Program özerkliğinin desteklenmesi, öğretim süreçlerinin niteliğini artırmada önemli bir unsurdur ve bu yönde yapılacak çalışmaların yaygınlaştırılması önerilmektedir.

Kaynaklar

Açıkgöz, K. (2016). Etkili Öğrenme ve Öğretme. 8. Baskı. Biliş Yayıncılık, Ankara.

Ada, Ş., Akan, D., Ayık, A. ve Yıldırım, İ. (2013). Öğretmenlerin Motivasyon Etkenleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (3): 151-166.

Arı, E. (2011). Temel kavramlar. S. Büyükalan Filiz (Ed.), Öğrenme öğretme kuram ve yaklaşımları içinde (1. baskı, s.1-24). Ankara: Pegem..

Breen, M. P. (2001) Editör. Learner Contributions to Language Learning. London: Longman.

Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2022). Bilimsel araştırma yöntemleri (31. bs.). Pegem Akademi.

Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2018). Research methods in education (8th ed.). Routledge.

Collie, R.J., & Martin, A.J. (2016). Adaptability: An important capacity for effective teachers. Educational Practice and Theory, 38, 27-39. DOI: 10.7459/ept/38.1.03.

Dörnyei, Z, & Ema, U. (2011). Teaching And Researching Motivation. Harlow: Pearson Education Limited.

Elgit, B. (2020). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile sınıf içi davranışlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.

Erdoğan, İ. (2021). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik inançları ile mesleki doyum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Mersin ili örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.

Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th ed.). McGraw-Hill.

Fullan, M. (2007). The new meaning of educational change (4th ed.). Teachers College Press.

Garcia, T. & Pintrich, P. R. (1996). The effectes of autonomy motivation and performance in the college classroom. Contemporary Educational Psychology, 21: 477-486.

Güzel Candan, D., ve Evin Gencel, İ. (2015). Öğretme Motivasyonu Ölçeğini Türkçe’ye uyarlama çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36, 72-89.

Hein, V., Ries, F., Pires, F., Caune, A., Ekler, J. H., Emeljanovas, A. &Valantiniene, I. (2012). The relationship between teaching styles and motivation to teach among physical education teachers. Journal of sports science ve medicine, 11(1), 123.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3737859/

Hmel, B. A., & Pincus, A. L. (2002). The meaning of autonomy: On and beyond the interpersonal circumplex. Journal of Personality, 70(3), 277-310.

Işık, U. (2022). Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlik algıları, program özerkliği ve özel eğitime yönlendirme davranışlarının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.

Johnson, S. M., & Birkeland, S. E. (2003). Pursuing a sense of success: New teachers explain their career decisions. American Educational Research Journal, 40(3), 581–612

Karasar, N. (2024). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel.

Kaşçı, T. (2021). Sınıf öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgileri ile öğretmen öz yeterlik inançlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Manisa Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.

Kauffman, D. F., Yılmaz-Soylu, M., ve Duke, B. (2011). Öğretme Motivasyonu Ölçeğinin geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 279-290.

Kocabaş, İ. ve Karaköse, T (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (özel ve devlet okulu örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. Cilt 3, Sayı 1, Sayfalar 79 – 93

Muijs, D. (2011). Doing quantitative research in education with SPSS (2nd ed.). SAGE.

Özdemir, Y. ve Çok, F. (2011). Ergenlikte özerklik gelişimi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (36), 152-164.

Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Sage Publications.

Sönmez, V. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri. 2.Baskı.Ankara: Anı.

Shann, M. H. (1998). Professional commitment and satisfaction among teachers in urban middle schools. Journal of Educational Research, 92(2), 67–73

Yarım, M. A., ve Ada, Ş., (2021). Cinsiyetin öğretmen motivasyonu üzerindeki etkisinin incelenmesi: Bir meta-analiz çalışması [Investigation of the effect of gender on teacher motivation: A meta-analysis study]. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi (BEST Dergi) [Science, Education, Art and Technology Journal (SEAT Journal)], 5(2), 103-116.

Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik Mesleği, Motivasyon Kaynakları ve Temel Tutumlar. Kuramsal Bir Bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.

Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2022). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. bs.). Seçkin Yayıncılık

Yıldırım, E. (2022). Ortaokul öğretmenlerinin program özerklikleri ile öğrenen özerkliğini desteklemeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi.

Yolcu, O., ve Akar-Vural, R. (2020). A scale development study on measuring science teachers’ autonomy on curriculum. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 10(1), 29–52. https://doi.org/10.31704/ijocis.2020.002

İndir

Yayınlanmış

20-12-2025

Nasıl Atıf Yapılır

Demir, G., & ÇİFÇİ, M. (2025). Ortaokul Öğretmenlerinin Program Özerklikleri ile Öğretme Motivasyonları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 60(4), 3448–3477. https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1611

Sayı

Bölüm

Araştırma Makalesi

Benzer Makaleler

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

Bu makale için ayrıca gelişmiş bir benzerlik araması başlat yapabilirsiniz.