Sosyal Hizmet Akademisyenlerinin Aile Mahkemelerindeki Sosyal İnceleme Sürecine İlişkin Deneyimleri
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1634Anahtar Kelimeler:
Sosyal Hizmet- Sosyal İnceleme Süreci- Sosyal İnceleme Raporu- Aile MahkemesiÖzet
Aile mahkemesi, tarafların ve özellikle de çocukların menfaatlerinin korunması, geleceklerinin güvence altına alınması, boşanma sürecinin oluşturacağı psikolojik sosyal, ekonomik ve ruhsal faktörlerin incelenmesi konularında görev ve sorumluluk üstlenirken, evlat edinme, şahsi ilişki tesisi ve velayet hakkının düzenlenmesi gibi dava türlerine de çözüm üretmektedir. Aile mahkemesi kapsamına giren söz konusu faktörlerin psiko-sosyal açıdan ele alınmasında sosyal hizmet akademisyenlerinin verecekleri destek çok önemli bir boyut oluşturmaktadır. Araştırmanın temel amacı; aile mahkemelerindeki davaları doğrudan etkileyen sosyal inceleme sürecine ilişkin akademisyenlerinin görüş ve değerlendirmeleri ve süreci nasıl algıladıklarının belirlenmesidir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada yorumlayıcı paradigma altında ele alınan çoklu durum çalışması deseninden yararlanılmıştır. Bu bağlamda, üniversitelerde çalışan ya da çalışmış olan sosyal hizmet kökenli 8 akademisyenle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilerek veriler toplanmıştır. Çalışmada, sosyal inceleme sürecinin, sosyal inceleme raporlarına etkin ve işlevsel olarak yansıtılabilmesinin ancak sosyal hizmet uzmanlarınca yerine getirilmesiyle mümkün olabileceği ayrıca raporların birey, aile ve çocuk odaklı yaklaşımı içermesinin yanı sıra sosyal çevresi ile etkileşimlere bakan bir yapıda ele alınmasının da gerekli olduğu değerlendirilmiştir. Bunun yanında alanda çalışan sosyal hizmet uzmanlarının, kurumsal yapı içerisinde mesleki bilgi, değer, gözlem ve sentez becerilerini geliştirmesi ile birlikte akademik kadrolardan da yararlanmalarının süreci olumlu etkileyeceği vurgulanmıştır.
Kaynaklar
Aile ve Çocuk Mahkemelerinde İstihdam Edilen (Psikolog, Pedagog, Sosyal Hizmet Uzmanı) Verimliliklerinin Azami Seviyeye Çıkarılması Konusunda Yaşanan Sorunların Tespiti ve Çözüm Önerisi Geliştirilmesiyle Alakalı Çözüm Raporu. (03.2012). Ankara: TC. Adalet Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı Yayınları. S. 36.
Aşkun, V., & Çizel, R. (2020). Twenty years of research on mixed methods. Journal of Mixed Methods Research, 1(1), 28–43
Bilge, F. & Sayan, A. & Kabakçı, Ö. (2009). Aile Mahkemesi Uzmanlarının Meslek Doyumları, Yaşam Doyumları ve İlişkilere Yönelik İnançların İncelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi.4 (32), 20-31
Buz S. &Düzyurt K. & Sağlam, M. (2015). Aile Mahkemesinde Çalışan Sosyal Çalışma Görevlilerinin Sosyal İnceleme Raporlarına İlişkin Değerlendirmeleri: Ankara Adliyesi Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 26 (2), 7-29.
Creswell, J. W. (2017). Eğitim Araştırmaları: Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi. İstanbul: Edam Yayın.
Creswell, J. W. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (3. Baskıdan çeviri). Bütün, M. ve Demir
Doğan, S. (2001). Psikolojik danışma ve rehberlik lisans programlarının yeniden yapılandırılması için çağrı. VI. Ulusal PDR Kongresi’nde sunulan bildiri, Bildiri Özetleri Kitabı.
Erkoyuncu, M. (2023). Aile Mahkemelerinde Sosyal İnceleme. İstanbul: Efe Akademi Yayıncılık.
Gunbayi, I., &Sorm, S. (2020). Social paradigms in guiding management social development ands social research. Ankara: Pegem Academy.
Karakuş, B. (2015). Sosyal Hizmet Mezunlarının Kadro ve Unvanı: Sosyal Hizmet Uzmanı/ Sosyal Çalışmacı. Toplum ve Hizmet Dergisi, 26(2). 169-190.
Kılıç, Ç. (2013). Aile Mahkemelerinde Görev Yapan Uzmanların Hizmet içi Eğitim İhtiyacı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14 (2), 273-290
Mutlu, Z. (2020). Aile Mahkemesinde Tedbir Kararlarının Çocuğun Psikososyal Sağlığına Etkisinin Vaka Analizi Yoluyla Değerlendirilmesi. III. International Health Science And Life Congress 04-06 June 2020 Burdur. 194-205
Patton, M. Q. (2015). Qualitative Research & Evaluation Methods: Integrating Theory and Practice. (4. Edition), Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
Parlak, S. & Çelebi, D.,Ç. (2018). Çocuk Adalet Sisteminde Çalışan Sosyal Çalışma Görevlilerinin Uygulamaya Yönelik Algıları. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi.29 (2), 163-189.
Şahin Taşğın, N. (2019). Sosyal Hizmet Süpervizyonu ve Türkiye İçin Öneriler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30 (3) , 1005-1032. DOI: 10.33417/tsh.622595.
Tatlıcıoğlu, O. (2021). Hukuk ve Sosyal Hizmet. Sosyal Hizmet Meslek ve Disiplininin Diğer Meslek ve Disiplinler ile İlişkisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. (pp.173-191).
Yin, R., K. (2014). Explanatory multiple-casestudy research: Design and method. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
Zengin, O. & Çalış, N. (2017). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Mesleki Uygulamaları ve Çalışma Koşulları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(1), 47-67.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.