Bankaların Fiyat/Kazanç Oranı ve Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranının Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Türkiye’de Panel Veri Analizi
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1653Anahtar Kelimeler:
Bankacılık- Bankacılık Sektörü Pay Senedi Fİyatları- Bankaların Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranı- Bankaların Fiyat/Kazanç Oranı- Borsa İstanbulÖzet
Çalışmanın amacı, piyasa çarpanları olan fiyat/kazanç oranı ve piyasa değeri/defter değeri oranının bankaların hisse senedi fiyatları üzerindeki etkilerini belirlemektir. Çalışma, üç aylık banka verileri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma dönemi 2011-2024 yıllarını kapsamaktadır. Bu dönemde Türkiye'de Borsa İstanbul'da sürekli işlem gören 6 büyük ticari bankanın panel verileri analiz edilmiştir. Çalışmada, FMOLS ve DOLS tahmin yöntemleri kullanılmış ve son olarak tahminler Robust en küçük kareler modeli ile test edilmiştir. Tüm tahmin yöntemlerinde aynı istatistiksel olarak anlamlı bulgular elde edilmiştir. Bankaların hisse senedi fiyatları bağımlı değişken olarak kabul edilmiştir. Fiyat/kazanç oranı ve piyasa değeri/defter değeri oranının hisse senedi fiyatını anlamlı şekilde etkileyen bağımsız değişkenler olduğu bulunmuştur. Piyasa değeri/defter değeri oranı için ilişkinin yönü negatif iken, fiyat/kazanç oranı için pozitif bir etki gözlenmiştir. Piyasa katılımcıları, çarpanların hisse senedi fiyatlarını nasıl etkileyeceği konusunda farklı yorumlara sahip olabilirler. Araştırmanın bulgularına göre, fiyat/kazanç oranının negatif etkisi, bu çarpanın şirketin düşük veya yüksek değerlemesini gösterdiğini ortaya koymaktadır. Düşük değerleme durumunda, çarpan düşük olduğunda, düşük değerlemeyi telafi etmek için fiyat artmalı, yüksek değerleme durumunda ise, çarpan yüksek olduğunda, telafi etmek için fiyat düşmelidir. Piyasa değeri/defter değerinin pozitif etkisi ise, bu çarpanın şirketin mevcut durumuna ilişkin beklentileri tam olarak yansıttığını göstermektedir.
Kaynaklar
Ahmed, M. (2003). The performance of common stocks in relation to their P/E ratio. University of Nevada, Reno.
Aga, M., & Kocaman, B. (2006). An empirical investigation of the relationship between inflation, P/E ratios and stock price behaviors using a new series called Index-20 for Istanbul Stock Exchange. International Research Journal of Finance and Economics, 6(3), 133-165.
Akgüneş, A. O. (2021). Finansal risklerin banka karlılığı üzerine etkisi: BIST banka endeksi üzerine bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(3), 556-576.
Bakan, M. (2025). Kar Dağıtımın politikalarının firma değeri ve iflas riski üzerine etkisi: BIST katılım endeksi üzerine uygulama. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (38), 389-404.
Basu, S. (1977). Investment performance of common stocks in relation to their price‐earnings ratios: A test of the efficient market hypothesis. The journal of Finance, 32(3), 663-682.
Bond, P., Edmans, A., & Goldstein, I. (2012). The real effects of financial markets. Annu. Rev. Financ. Econ., 4(1), 339-360.
Breen, W., & Savage, J. (1968). Portfolio distributions and tests of security selection models. The Journal of Finance, 23(5), 805-819.
Chowdhury, A. A. A., Rafi, A. H., Sultana, A., & Noman, A. A. (2024). Enhancing green economy with artificial intelligence: Role of energy use and FDI in the United States. Journal of Environmental and Energy Economics, 55-76.
Dechow, P. M., Hutton, A. P., & Sloan, R. G. (1999). An empirical assessment of the residual income valuation model. Journal of accounting and economics, 26(1-3), 1-34.
Dede, M., & Çamlı, A. Y. (2024). BIST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi İşletmelerinde Borsa Performans Modellemesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(3), 390-408.
Dilmaç, M., & Korkmaz, Ö. (2018). Firma piyasa değerini etkileyen finansal faktörler: Banka ve sigorta işletmeleri üzerine bir uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(2), 179-201.
Ho, S. Y., & Njindan Iyke, B. (2017). Determinants of stock market development: a review of the literature. Studies in Economics and Finance, 34(1), 143-164.
Horasan, M. (2009). Fiyat/Kazanç oraninin hisse senedi getirilerine etkisi: İMKB 30 endeksi üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 181-192.
Hurlin, C., & Mignon, V. (2007). Second Generation Panel Unit Root Tests. HAL.
Işıldak, M. S. (2019). Finansal oranların piyasa değeri/defter değeri oranına etkisinin panel veri analiziyle incelenmesi: BİST’te kayıtlı dokuma, giyim eşyası ve deri sektöründe uygulama. Ekonomik Yaklaşim, 30(111).
Karadeniz, E., & Koşan, L. (2021). Finansal performans ve fiyat/kazanç oranı: borsa istanbul turizm şirketlerinde bir araştırma. Sosyoekonomi, 29(47), 249-266.
Kumar, P. (2017). Impact of earning per share and price earnings ratio on market price of share: a study on auto sector in India. International Journal of Research, 5(2), 113-118.
Maria, T. I., Putri, H. T., & Iskandar, F. (2025). The effect of net income, price-to-book value, and price-earnings ratio on stock prices in the food and beverage industry listed on the Indonesian stock exchange period 2016-2020. In International Conference on Business Management and Accounting (Vol. 3, No. 2, pp. 171-185).
Martínez, F. G., Jiménez, J. D., & Matas, R. Q. S. D. L. (2024). Reevaluating bank price-to-book ratios: an in-depth analysis of equity components across economic cycles. Journal of Risk and Financial Management, 17(8), 363.
Oh, K. Y., Kim, B., & Kim, H. (2006). An empirical study of the relation between stock price and EPS in panel data: Korea case. Applied Economics, 38(20), 2361-2369.
Öztürk, H. (2017). Borsa İstanbul’da şd/favök (şirket değeri/faiz, amortisman ve vergi öncesi kar) ve f/k (fiyat/kazanç) çarpanları üzerine bir analiz. Maliye ve Finans Yazıları, (108), 87-103.
Pattak, D. C., Tahrim, F., Salehi, M., Voumik, L. C., Akter, S., Ridwan, M., ... & Zimon, G. (2023). The driving factors of Italy’s CO2 emissions based on the STIRPAT model: ARDL, FMOLS, DOLS, and CCR approaches. Energies, 16(15), 5845.
Pedroni, P. (1996). Fully modified OLS for heterogeneous cointegrated panels and the case of purchasing power parity. Manuscript, Department of Economics, Indiana University, 5, 1-45.
Pedroni, P. (2001). Fully modified OLS for heterogeneous cointegrated panels. In Nonstationary panels, panel cointegration, and dynamic panels (pp. 93-130). Emerald Group Publishing Limited.
Perović, G. (2001). Robust PEROBLS 3 Method of Least Squares. Research Developments in Science and Technology, 114.
Phillips P. C. B., Hansen B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes. Review of Economics Studies, 57, 99–125.
Phillips, P. C., & Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99-125.
Rahmawati, Y., & Hadian, H. N. (2022). The influence of debt equity ratio (DER), earning per share (EPS), and price earning ratio (PER) on stock price. International Journal of Financial, Accounting, and Management, 3(4), 289-300.
Ramcharran, H. (2002). An empirical analysis of the determinants of the P/E ratio in emerging markets. Emerging Markets Review, 3(2), 165-178.
Ramij, G., & Das, A. (2021). An empirical study on microeconomic factors affecting stock price: A study on insurance companies listed in Dhaka Stock Exchange. A Journal of Business Administration Discipline, 16(1), 25-47.
Rani, A., & Zaman, K. (2020). Dynamic Relationship Between Air-Rrailways Transportation and Economic Growth in Pakistan: Evidence from Robust Least Squares Regression Estimator. Stud, 9(2).
Ruhani, F., Islam, M. A., Ahmad, T. S. T., & Quddus, M. R. (2018). Effects of financial market variables on stock prices: a review of the literature. Journal of Modern Accounting and Auditing, 14(11), 597-610.
Safitri, K., Mertha, I. M., Wirawati, N. G. P., & Dewi, A. (2020). The impact of debt to equity ratio, price earning ratio, earning per share to the stock price on banking sectors listed in Infobank15 Index 2014. American Journal of Humanities and Social Sciences Research, 4(5), 49-56.
Shaari, M. S., Majekodunmi, T. B., Sulong, A., Esquivias, M. A., & Yusoff, W. S. (2024). Examining the interplay between green technology, co2 emissions, and life expectancy in the asean-5 countries: insights from the panel FMOLS and DOLS approaches. Discover Sustainability, 5(1), 1-18.
Shubita, M. F. (2023). The relationship between return on investment and Jordanian banks value. Banks and Bank Systems, 18(1), 139.
Tazegül, S., Yılmaz, T., Aslantaş, M. F., & Çapanoğlu, M. F. (2025). Türkiye’de ekonomik politika belirsizliği ve vergi gelirleri arasındaki ilişki: DOLS, FMOLS ve CCR zaman serisi eşbütünleşme yaklaşımı. Sosyoekonomi, 33(64), 471-492.
Tekin, B. (2021). The factors affecting the market value/book value and profitability of REITs in Turkey. International Real Estate Review, 24(3), 469-499.
Williams, J.D. (1966). Prices, Earnings and P-E Ratios. Financial Analysts Journal, 22(3), 137142.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi

Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.



