Türkiye’de Emtea Sigortacılığı Üzerine Ampirik Bir Analiz
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1715Anahtar Kelimeler:
Emtea Sigortacılığı- Ekonomik Büyüme- Türkiye- Ekonometrik AnalizÖzet
Bu çalışma, Türkiye’de emtea (nakliyat) sigortacılığının yapısını, uygulamalarını ve piyasa dinamiklerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Emtea sigortacılığı; kara, deniz, hava ve demir yolu ile taşınan malların taşıma sırasında maruz kalabileceği zararların teminat altına alınmasını sağlayan, sigortacılık alan yazınında bir branştır. (Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları, 1953). Türkiye bağlamında emtea sigortalarının kapsamı ve uygulanış biçimi, mevzuat, piyasa aktörleri, sigorta primleri, teminat türleri ve tarife oluşumu ile birlikte değerlendirilmelidir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye bağlamında emtea sigortacılığı üzerine kapsamlı bir nicel analiz sunarak alan yazındaki boşluğu doldurmak ve politika yapıcılar, sigorta şirketleri ile lojistik aktörleri için pratik öneriler geliştirmektir. Çalışmada, Türkiye’de emtea (nakliyat) sigortacılığı ile makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkiler 2014 - 2024 dönemine ait aylık veriler kullanılarak incelenmiştir. ADF birim kök testleri sonucunda tüm değişkenlerin birinci farkta durağan olduğu belirlenmiş; Johansen eşbütünleşme testi değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki bulunduğunu göstermiştir. Granger nedensellik analizi sonuçlarına göre dış ticaret hacmi, faiz oranı ve ortalama döviz kuru değişkenleri, emtea sigorta prim üretiminin anlamlı belirleyicileridir. Sektörel veriler, 2019 - 2024 döneminde poliçe sayısında istikrarlı, prim üretimi ve teknik kârda ise yüksek oranlı bir artış olduğunu ortaya koymuştur. Bulgular genel olarak, emtea sigortacılığının Türkiye ekonomisinde dış ticaret ve finansal göstergelere duyarlı bir yapıya sahip olduğunu ve ekonomik büyümeyi destekleyen bir finansal mekanizma olarak işlev gördüğünü göstermektedir.
Kaynaklar
Bell, W. R., & Hillmer, S. C. (1984). Issues involved with the seasonal adjustment of economic time series. Journal of Business & Economic Statistics, 2(4), 291–320.
Culp, C. L. (2001). The Risk Management Process: Business Strategy and Tactics. Wiley.
Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366a), 427-431.
Ellili, N., Nobanee, H., Alodat, A. Y., Dilshad, M. N., & Nuzhat, S., (2024). Mapping marine insurance: a bibliometric review: a taxonomical study using bibliometric visualization and systematic analysis. Journal of Financial Services Marketing, 29(3). https://ideas.repec.org/a/pal/jofsma/v29 y2024i3d10.1057_s41264-023-00232-w.html
Findley, D. F., Monsell, B. C., Bell, W. R., Otto, M. C., & Chen, B.-C. (1998). New capabilities and methods of the X-12-ARIMA seasonal-adjustment program. Journal of Business & Economic Statistics, 16(2), 127–152. Retrieved from U.S. Census Bureau website: https://www.census.gov/ content/dam/Census/library/working-papers/1998/adrm/jbes98.pdf
Enders, W. (2014). Applied econometric time series (4th ed.). John Wiley & Sons. (Öğrenci sürümü PDF versiyonu: https://time-series.net/assets/docs/AETS4_RATSEViewsStudentVersion.324125711 .pdf
Eser, F. ve Bağcı, H. (2019). Sigorta Sektöründe Risk Yönetimi ve Regülasyonlar. Sigorta ve Reasürans Dergisi, 24(2), 89-112.
Granger, C. W. J. & Newbold, P. (1974). Spurious Regressions in Econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.
Hood, C. (2000). Business Risk Management in Government: Pitfalls and Possibilities. CARR Discussion Paper No. 0. Erişim: https://ssrn.com/abstract=471221
Jain, P. K. (2012). Risk Management in Financial Institutions. Wiley Finance.
Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2–3), 231–254. https://doi.org/10.1016/0165-1889(88)90041-3
Kılıç, E. (2006). Nakliyat Sigortalarının Makro Ekonomik Değişkenlerle İlişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
Köksal, C. (2018). Sigorta Şirketlerinde Risk Yönetimi ve Performans İlişkisi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(3), 123-145.
Köse, A. ve Dikme, B. (2022). Sigorta Sektöründe Dijitalleşme ve Risk Yönetimi. Dijital Dönüşüm ve Sigorta Dergisi, 5(1), 34-50.
Lütkepohl, H. (2005). New Introduction to Multiple Time Series Analysis. Springer.
Marine Insurance Review. (2021). How to Navigate Marine Insurance in 2021. Erişim: https://www. cruisingworld.com/story/how-to/marine-insurance-in-2021/
Monsell, S. (2007). Risk Management in the Insurance Industry: An Overview. Journal of Risk and Insurance, 74(4), 877-900.
Munich Re. (2022), https://www.munichre.com/content/dam/munichre/contentlounge/website-pieces/ documents/Munich-Re-Economic-Outlook-for-2022.pdf/_jcr_content/renditions/original./Muni ch-Re-Economic-Outlook-for-2022.pdf
Özcan, H. ve Tanık, E. (2021). Karayolu Yük Nakliyat Sigortalarının Hasar ve Müşteri Memnuniyeti Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 37-50. Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2233457
Özcan, H., ve Uzpeder, İ. (2020). Sigorta Şirketlerinde Risk Yönetimi Stratejileri ve Uygulamaları. Sigorta ve Emeklilik Dergisi, 15(1), 78-95.
Plessis, F., Goedhals-Gerber, L., & van Eeden, J. (2023). Risk Management in South African Insurance Companies: A Comparative Study. South African Journal of Business Management, 54(2), 1-15.
Rossi, C. (2015). A Risk Professional’s Survival Guide: Applied Best Practices in Risk Management. Wiley Finance.
Swiss Re Institute. (2023). Business Report 2023. Swiss Re. Erişim: https://www.swissre.com/dam/jcr% 3A4f353a7d-bf3b-4180-9b2f-2a5b77c72d73/2023-business-report-en.pdf
Tatlıdil, H., ve İçen, D. (2013). Sigorta Sektöründe Risk Yönetimi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 42(1), 45-67.
T.C. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu [SEDDK], https://seddk.gov.tr/ upload/Seddk/temel_gostergeler_raporu_2024_Ocak_Aralik.pdf
Türkiye Sigorta Birliği. (2024). 2024 yılı sektör raporu. https://www.tsb.org.tr/content/Broadcasts/ TSB_ SEKTOR_TR24_1908.pdf
U.S. Census Bureau. (2002). X-12-ARIMA Reference Manual, Version 0.3. U.S. Department of Commerce. (Programla ilgili teknik referans ve kullanıcı kılavuzu yayınları)
Yıldırım, İ. (2022). Sigortacılık Sektörü Prim Üretiminin Ekonomik Gelişmeye Etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2). Erişim: https://esjournal.cumhuriyet.edu.tr/ tr/pub/issue/69414/1021397
Zampeta, V. & Chondrokoukis, G. (2022). Marine Insurance in the 21st Century: Challenges and Opportunities. Marine Insurance Review, 58(3), 200-215.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
