TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ BİRLİKLERİNDE VZA İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ: MARMARABİRLİK ÖRNEĞİ

Özet

Kooperatifler, kültürel ve ekonomik kalkınmanın lokomotiflerinden birisidir ve sosyal devlet politikalarının uygulanmasında önemli bir role sahiptir. Kooperatifler bankacılık ve sigortacılık, tarım, toptan ve perakende ticaret, üretim alanında, konut yapım sektöründe, su, elektrik ve sağlık sektöründe, hayvancılık alanında ve diğer birçok alanda faaliyet göstermektedir. Dünyanın birçok ülkesinde kooperatiflere kamusal destekler verilerek kooperatiflerin faaliyetlerinin sürdürülebilirliğinin ön planda tutulması amaçlanmaktadır. Çeşitli alanlarda faaliyet gösteren birçok kooperatif türünün olduğu görülmektedir. Zeytin ve zeytinyağı alan tarım satış kooperatifleri de bunlardan biridir. Zeytin ve zeytinyağı alan tarım satış kooperatifleri birliklerinin faaliyetlerini sürdürmeleri tarımsal, kırsal, sosyal ve ekonomik kalkınma açısından oldukça önemlidir. Kooperatiflerde etkinlik ölçümü, kooperatiflerin faaliyetlerinin sürdürülebilirliği açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada zeytin ve zeytinyağı alan tarım satış kooperatifleri birliklerinden birisi olan Marmarabirlik’in etkinlik düzeyinin VZA yöntemi kullanılarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Marmarabirlik için 2006-2016 yılları arasındaki toplam on bir yıla ilişkin etkinlik ölçümü yapılmıştır. Her bir yıl karar verme birimi olarak alınmıştır. Çalışmada girdi odaklı CCR modeli kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda etkinlik skorunun 1 yani % 100 olduğu yıllarda Marmarabirlik’in etkin olduğu; bu değerlerden düşük olan diğer yıllarda ise etkin olmadığı belirlenmiştir.