Enflasyon ve Tüketici Güveni İlişkisi: Türkiye Örneği Üzerine Bir İnceleme
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1747Anahtar Kelimeler:
ARDL- Enflasyon- Tüketici Güven Endeksi- Türkiye.Özet
Politika yapıcıların makroekonomik analizlerinde tüketici davranışlarını esas alarak ekonomik politika inşa etmeleri kritik bir öneme sahiptir. Bireylerin geleceğe yönelik beklentilerini, genel ekonomik durum görüşlerini, kendi mali durumunu yansıtan tüketici güven endeksi ile enflasyon arasında hem nedensel hem de eşanlı olarak gelişebilen karmaşık bir ilişki olup talep yönlü hareketlerin belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışma Türkiye’de 2012: 12- 2025: 06 dönemleri için aylık verilerle tüketici fiyat endeksi ile tüketici güven endeksi arasındaki nedensellik ilişkisini bulgulamakta olup bu ilişkinin yönünü ve dinamiğini uzun ve kısa dönem perspektifinden ekonometrik yöntemlerle analiz etmektir. Çalışmanın bulgularında Türkiye’de tüketici güven endeksi değişkeni ile enflasyon arasında çift yönlü anlamlı ve negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. Çalışmada uzun dönem için tüketici güvenindeki %1’lik bir artışın enflasyon oranında 7,26 puanlık bir düşüşü sağladığı bulgulanırken enflasyondaki 1 puanlık artışın tüketici güvenini %5,7’lik düşürdüğü tespit edilmiştir. Ayrıca elde edilen karşılaştırmalı etki büyüklükleri, enflasyonun tüketici güveni üzerindeki etkisinin (%5,7) ve tüketici güveninin enflasyon üzerindeki etkisinin (%5,5) birbirine oldukça yakın şiddette seyrettiğini göstererek ilişkinin karşılıklı ve dengeli bir yapıda işlediğini daha açık ve metodolojik açıdan daha güçlü biçimde ortaya koymaktadır. İki değişken, denge ilişkisi içerisinde hareket etmekle birlikte güven- enflasyon ilişkisi karşılıklı etkileşime girmekte ve ekonomi politikaları tasarımında önemli bir rol teşkil etmektedir. Bu çalışma fiyat istikrarı sağlanması hedefinde tüketici beklentileri ve güvenin dikkate alınmasının önemine vurgu yapmaktadır.
Kaynaklar
Algieri, B. (2004). Price and Income Elasticities of Russian Exports. The European Journal of Comparative Economics, 1(2), 175-193.
Bachmann, R. & Sims, E. R. (2012). Confidence and the Transmission of Government Spending Shocks. Journal of Monetary Economics, 59(3), 235-249.
Carroll, C. D., Fuhrer, J. C. & Wilcox, D. W. (1994). Does Consumer Sentiment Forecast Household Spending? If So, Why?. The American Economic Review, 84(5), 1397-1408.
Çil, N. (2018). Finansal Ekonometri. İstanbul: DER Yayınları.
Dees, S., & Brinca, P. S. (2013). Consumer Confidence as a Predictor of Consumption Spending: Evidence for the United States and the Euro area. International Economics, 134, 1-14.
Dickey, D. & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimates for Autoregressive Time Series With a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 427-431.
Harris, R. & Sollis, R. (2003). Applied Time Series. John Wiley & Sons.
Ludvigson, S. C. (2004). Consumer Confidence and Consumer Spending. Journal of Economic Perspectives, 18(2), 29-50.
Mert, M. & Çağlar, A. E. (2019). Eviews ve Gaus Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
Mishkin, F. S. (2007). Inflation Dynamics. International Finance, 10(3), 317-334.
Pesaran, M. & Y.Shin. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Econometrica, s. 289-326.
Phillips, K. R. & Wang, J. (2016). Seasonal Adjustmen of Hybrid Time Series: An Application to US Regional Jobs Data. Journal of Economic and Social Measurement, 191-202.
Phillips, P. B. & P.Perron. (1988). Testing for Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 335-346.
Sevüktekin, M. & Çınar, M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi. Bursa: Dora Yayınevi.
Tunalı, H. & Özkan, İ. E. (2016). Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi ve Tüketici Fiyat Endeksi Arasındaki İlişkinin Ampirik Analizi. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 3(2), 54–67.
Yalman, İ. N. & Koşaroğlu, Ş. M. (2023). Tüketici Güven Endeksi ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin Türkiye İçin Analizi. International Congress on Eurasian Economies.
Zanbak, M., Özeş-Özgür, R., & Çiçeker, E. (2022). Tüketici Güven Endeksi ile Seçilmiş Makro Değişkenler Arasındaki İlişkinin Johansen Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi: Türkiye Örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(1), 108–126.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
