ÇOK TARAFLI TİCARET SİSTEMİ VE TEŞVİK POLİTİKALARI

Özet

Uluslararası ticaretle bağlantılı sübvansiyonlar, firmalarının uluslararası piyasalarda rekabet edebilme kapasitesine katkı sağlarken, bazı teşvik formları, firmalarına destek veremeyen ülkelerde yerleşik rakip firmalara zarar verebilir. Bu yüzden, DTÖ yönetimindeki çok taraflı ticaret sistemi zararlı sübvansiyonların yasaklanması veya en az düzeye çekilmesi konusunda kuvvetli bir irade ortaya koymuştur. Bu çalışma, tarihsel bir perspektifle, sübvansiyonlar yolu ise ülkelerin ticaret politikalarının ne yöne evirildiğini ortaya koymaktadır.  1948’de GATT yürürlüğe girmesinden itibaren gelişmiş ülkelerin sanayi ürünleri ihracatına sübvansiyon vermeleri aşamalı bir şekilde yasaklanmıştır. Uruguay Turu’nun bir sonucu olarak 1994 yılında yürürlüğe giren Sübvansiyonlar ve Telafi Edici Önlemler Anlaşması ile bu yasaklar gelişmekte olan ülkelere de teşmil edilmiştir. Benzer şekilde 1994 yılında yürürlüğe giren Tarım Anlaşması ile tarım ürünlerine yönelik hem iç sübvansiyonlar, hem ihracata yönelik sübvansiyonlar disiplin altına alınmıştır: Doha Kalkınma Gündemi çerçevesinde, uluslararası ticarette rekabeti bozabilir nitelikte olan iç sübvansiyonların azaltılması görüşmeleri DTÖ şemsiyesi altında devam etmektedir. Tarımsal ihracat sübvansiyonları ise 2018 sonu itibariyle tamamen yasaklanmıştır.