MALİ DIŞLAMA ETKİSİ: 1975 – 2016 DÖNEMİ TÜRKİYE İÇİN ARDL SINIR TESTİ SINAMASI

Özet

Devletler kaynak ihtiyacını çeşitli nedenlere bağlı olarak borçlanma yoluyla sağlamaktadır. Borçlanmayla finansman yöntemi, diğerlerine göre önemli bir farklılığa sahiptir. Bu da karşılığında faiz ödemesinin olmasıdır. Borçlanmayla finansmanın makroekonomik olarak ortaya çıkardığı sorunlardan önemli birisi, özel sektör tarafından kullanılan kaynakların azalması ve / veya kaynakların maliyetini artırmasıdır. Bu sorun mali dışlama etkisi (fiscal crowding-out effect) olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışmada, 1975 – 2016 dönemi için Türkiye’de kamu kesimi borçlanma gereği ve iç borç ödemelerinin, özel sektör yatırım harcamalarına olan uzun dönemli etkisi test edilmiştir. Eşbütünleşme analizi (uzun dönemli etki) ARDL model ile gerçekleştirilmiş, nedensellik için de Toda – Yamamoto kullanılmıştır. Uzun dönemli ilişkinin varlığı bulgulanmıştır. Uzun dönemde bağımlı değişken olan özel sektör yatırımları, bağımsız değişkenler olan KKBG ve iç borç ödemelerinden negatif yönlü etkilenmektedir. Hata düzeltme modeli yani kısa dönem ilişkide de denklem istikrarlı çıkmış ve kısa dönem denge durumu görülmektedir. Nedensellik analizi ise bağımlı ve bağımsız değişkenler arasında nedenselliğin kurulduğunu göstermektedir.