TÜRKİYE’DE DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ VE EKONOMİNİN FİNANSAL KIRILGANLIĞI ÜZERİNE ANALİZLER: 1989–2019

Özet

Makalenin amacı, Dünya Bankası’nın dikkate aldığı göstergeler yardımıyla 1989–2019 arasında Türkiye ekonomisinde dış borçların sürdürülebilirliğinin analiz edilmesi ve ekonominin finansal kırılganlık düzeyinin belirlenmesidir. Bu bağlamda, Türkiye ekonomisi için 13 temel makro ekonomik değişken seçilerek üç farklı Finansal Kırılganlık Endeksi (FKE) türetilmiştir. Finansal kırılganlığın arttığını gösteren “eşik değer” 0.35 olarak bulunmuş ve bu eşik değerin hem 1994, hem de 2001 krizlerini önceden tahmin etme gücü olduğu gözlenmiştir. Buna karşın, üç farklı FKE’den hiçbiri 2008–2009 krizini öngören bir sinyal üretmemiştir. Ama bu da, 2008–2009 krizinin yurtiçi değil yurt-dışı kaynaklı olduğu göz önüne alınırsa, olması gerektiği gibidir. 2010’lu yıllarda dış borçlarda meydana gelen hızlı artışlar, FKE’nin 2017 yılında bir kez daha eşik değeri geçmesine yol açmıştır. Dış borçların sürdürülebilirliği açısından son yıllarda zayıf bir görünüm sergileyen Türkiye’nin, bu sorunun çözümü için yöneleceği en iyi yol ihracattır.