TÜRKİYE’DE BÖLGELERE GÖRE TEŞVİK POLİTİKALARININ KAMU MALİYESİ ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ: WASPAS UYGULAMASI

Özet

Bölgeler arası farklılıkların artması, günümüz Türkiye’sinde ciddi bir politika kaygısı yaratmaktadır. Bölgesel eşitsizliklerin artması, kutuplaşma eğiliminin artması, gelir dağılımının bozulması gibi farklılıklar ise ekonomik, mali, siyasi ve sosyal alanlarda birçok sorunların yaşanmasına neden olmaktadır. Bu sorunların üstesinden gelmek amacıyla bölgesel sorunların iyi bir şekilde analiz edilmesi ve bölgesel kalkınmanın sağlanması adına çalışmalar yapılması gerekmektedir. Bu çerçevede önemli bir maliye politikası aracı olan teşvik politikalarına başvurulmaktadır. Teşvikler ile çeşitli alanlarda geri kalmış bölgelere yatırım yapılarak mevcut sorunların çözülmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada bölgesel kalkınma ekseninde teşvik politikaları ele alınacak olup, mevcut durum kamu maliyesinin amaçları doğrultusunda değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda Türkiye’nin İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması - 2 (İBBS-2) düzeyindeki 26 bölgesinin teşvik politikalarının değerlendirilmesinde mali, politik, demografik, dış ticaret, istihdam ve eğitim kategorilerinde çeşitli göstergeler toplanmıştır. Bölgelerin 2018 yılına ait farklı kategorilerdeki toplam 13 göstergesinin bütüncül olarak değerlendirilmesi amacıyla WASPAS yöntemine başvurulmuştur. Çalışma sonucunda elde edilen bulgular, gelişmiş olarak nitelendirilebilecek bölgelerin üst sıralarda, nispeten geri kalmış bölgelerin ise alt sıralarda yer aldıklarını göstermektedir. Bu sonuçlar sayesinde sistemin eksik ve aksayan yönlerinin çözümüne ilişkin öneriler getirilmeye çalışılmaktadır.