BİREYLERİN DİNİ SEBEPLERLE FİNANSAL DIŞLANMA KARARI ALMALARINA ETKİ EDEN FAKTÖRLERİN İRDELENMESİ

Özet

Bu çalışma, dini sebeplerle banka hesabı açmayan bireylerin bu kararına (yani finansal dışlanma kararına) etki eden en önemli faktörlerin neler olduğunu, 23 ülkeden yaklaşık 17.600 kişiye ait verilere dayanarak araştırmaktadır. İlgili veriler, SHAP değerlerine sahip Random Forest Algoritması ile analiz edilmiş olup analizler sonucunda; (i) bireyin yaşının, işgücüne katılım durumunun ve gelir seviyesinin Türkiye özelinde ve (ii) bireyin yaşının, ülkedeki banka şube sayısının ve ülkenin kişi başına düşen milli gelirinin de Müslüman ülkelerin genelinde, bireylerin dini sebeplerle hesap açmama (finansal dışlanmışlık) kararı verme olasılığını etkilediği ortaya konulmuştur. Elde edilen bulguların Müslüman ülkelerdeki finansal dışlanmışlık düzeyini azaltmak (finansal içirme düzeyini artırmak) için neler yapılabileceğine yönelik faydalı bilgiler sunduğu düşünülmektedir. Çalışmada elde edilen bulguların hem Türkiye’nin hem de nüfusunun büyük çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu ülkelerin finansal dışlanma seviyesinin düşürülmesi ve doğal olarak da finansal içerme düzeyinin artırılması için politika yapıcılara ve özellikle de katılım bankalarının yöneticilerine faydalı bilgiler sağladığı düşünülmektedir. Şöyle ki dini gerekçelerle finans sisteminden dışlanmayı tercih eden bireyleri, İslami Bankacılık anlayışıyla finans sistemine dâhil etmek  isteyen ülkeler, İslami bankacılık ürün ve hizmetlerini 60 yaş üstü ve gelir seviyesi düşük kesimlere sunulabilmesi için teşvik ya da stratejiler geliştirebilirler.