NORMALLEŞTİRME MEKANLARI OLARAK İŞLETMELER: MÜLTECİLERİN ENFORMEL SEKTÖRE DAHİL OLMASINDA ETİKETLEMENİN DİNAMİĞİ

Özet

Mültecilerin misafir oldukları ülkelerde, toplumsal yaşama dahil olmalarında birtakım engeller vardır. Mültecilere toplum tarafından atfedilen olumsuz özellikler, yani etiketler, mültecilerin karşılaştığı engellerden biridir. Dünyada en fazla mülteciye ev sahipliği yapan ülke olan Türkiye’de de etiketler, mültecilerin toplumsal yaşama dahil olmasındaki engellerden biri olarak öne çıkar. Kimi mülteciler ise, etiketlere rağmen çeşitli ekonomik sistemlere dahil olabiliyor. Türkiye’deki mülteciler için enformel sektör böyle bir ekonomik sistemi temsil ediyor. Bu çalışmanın amacı, enformel sektördeki ilişkilerin, mültecileri nasıl normalleştirdiğini anlamak. Bu açıdan çalışma, etiketlemenin ilişkilerdeki dinamiğine odaklanıyor. Araştırma, Türkiye’deki enformel sektörün bir parçası olan Ankara oto sanayindeki işletmelerde gerçekleştirildi. İşletmelerdeki bireyler (mülteci işçiler, Türk işçiler ve işverenler) arasındaki ilişkiler üzerinden sembolik etkileşimci bir yaklaşımla analiz edildi. Araştırma, mülteci işçilerle ile Türk işçilerin, işyerinde, benzer dini değerler üstünden birbiri ile yakınlık kurduğunu ortaya koyuyor. Hem mülteci işçilerin hem de Türk işçilerin yaşam hikayelerinin bireysel zorluklar ve mücadeleler içermesi de her iki tarafın birine yakınlaşmasında etkili. İşverenler ise işçilerle pragmatik bir ilişki kuruyor. Bu pragmatik ilişkide kimlik ya da milliyet önemsizleşiyor, performans ve maliyet odaklı  beklenti ve çıkarlar ön plana çıkıyor. Etiketli mültecilerin işverenlerin pragmatik beklentilerine uyum sağlamak zorunda kalması, mültecilerin normalleşmesinde belirleyici.