DAVRANIŞSAL YAKLAŞIM PERSPEKTİFİNDEN DAVRANIŞSAL DENETİM

Özet

1960’lı yıllara kadar muhasebe alanında yapılagelen araştırmalara, sermaye piyasalarının işleyişi ve sermaye piyasası aktörlerinin rasyonel karar verme konusundaki neo-klasik varsayımların yön vermekte olduğu görülmektedir. Günümüzde hala çalışmaların büyük bir kısmı bu varsayımlara bağlı kalmakla birlikte, son 30-40 yıldır bu varsayımları sorgulayan bir araştırma alanının da gelişmekte olduğu açıktır. Yaşanan gelişmelerin muhasebeyi yakından etkilemesi, geleneksel muhasebenin değişmesine ve gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Finansal bilgi üreticisi ya da kullanıcılarının bir muhasebe olayı karşısında gösterecekleri davranışları inceleyen davranışsal muhasebenin ortaya çıkması da bu değişimin bir sonucudur. İşletmelerdeki davranışsal muhasebe uygulamaları dört grupta toplanmakta, bunlar davranışsal muhasebe ve motivasyon ilişkisi, davranışsal muhasebe ve etik ilişkisi, davranışsal muhasebe ile performans değerlendirme ve bütçeleme ilişkisi ve davranışsal muhasebe ve denetim şeklinde sıralanmaktadır. Bu çalışmanın konusunu, denetimin davranışsal olarak irdelenmesini içeren dördüncü grup oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı (1) denetçilerin karar verme davranışlarını etkileyebilecek faktörleri dikkate alarak davranışsal muhasebenin muhasebe denetimi boyutundaki durumunu konu etmek, (2) davranışsal yaklaşımdan bilişsel kısa yollar ve bilişsel yanlılıkları seçerek detaylı olarak açıklamak ve (3) bu literatürü muhasebe denetimi ile ilişkilendirerek sonuçlar sunmaktır. Çalışma aynı zamanda denetçi ve karar verme aşamaları boyutunda gelecekteki davranışsal çalışmalar için de öneriler sunmaktadır.