BİST100 VE BİTCOİN İŞLEM HACMİ ARASINDAKİ EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ

Özet

Borsalar ülke ekonomileri için etkin yatırım araçları olarak kabul edilmektedir. Hem yatırımcılara hem de şirketlere maddi fayda sağlayarak ekonomilerin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Yatırımcılar açısından finansal piyasaların gelişimi ile birlikte farklı yatırım araçlarına yönelimi söz konusudur. Bu alternatif yatırım araçlarından biri de kripto paralardır. Kripto para birimlerinin yüksek oynaklığı ve artan işlem hacimleri yatırımcıların ilgisini çekerek Borsa İstanbul’a alternatif oluşturup oluşturmadığı tartışılmaktadır. Bu sebeple BIST ile en fazla işlem hacmine sahip kripto paralardan Bitcoin arasındaki ilişkiyi saptamak önemlidir. Bu çalışmada BIST 100 Endeksi ve Bitcoin işlem hacmi arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. 2014:10-2022:4 döneminde uzun dönemli ilişkinin varlığı Engle-Granger (1987) ve Tsong vd. (2016) eşbütünleşme testi ile analiz edilmiştir. Ayrıca Hacker–Hatemi-J (2006) simetrik ve Hatemi-J (2012) asimetrik nedensellik testi yapılmıştır. Analize konu olan BIST 100 ve Bitcoin işlem hacmi arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğu saptanmıştır. Hacker-Hatemi-J simetrik ve asimetrik nedensellik sonuçlarına göre BIST100 ile Bitcoin işlem hacmi arasında çift yönlü ve tek yönlü nedensellik ilişkileri tespit edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre Borsa İstanbul ve Bitcoin piyasalarının birbirinin alternatifi olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.