GELİR, DIŞ TİCARET VE BEŞERİ SERMAYENİN İŞSİZLİK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Özet

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin çözüme kavuşturmaya çalıştığı makroekonomik sorunlarıdan birisi de işsizliktir.  Çalışmak isteyen kişilerin iş bulamaması olarak tanımlanan işsizlik, aynı zamanda düşük ekonomik verimliliğe işaret etmektedir. Bu bağlamda işsizlik oranı ülkelerin ekonomik gelişmişlik derecesi hakkında bilgi sahibi olmamıza fırsat verirken, yüksek işsizlik oranı düşük ekonomik gelişmişlik derecesine zemin hazırlayabilmektedir.

Son dönemde ulusal ve uluslararası alanda yaşanan gelişmeler işizlik oranlarında değişiklikler yaratmıştır. 2007 yılında ABD’de yaşanan ve daha sonra küresel krize dönüşen gelişmelerle birlikte birçok Avrupa ülkesini etkisi altına alan borç krizinin yaratmış olduğu ortam işgücü piyasasındaki dinamikleri etkilemiştir. Covid-19 salgından kaynaklanan üretim ve tedarik zincirlerinin  aksaması kişilerin mevcut işlerini kaybetmesiyle sonuçlanırken, küresel ekonomik faaliyetlerdeki aksaklıklar ciddi derecede durgunluğa neden olmuştur.

Bu çalışmada, Türkiye ekonomisi kapsamında kişi başı gelir, dış ticaret ve beşeri sermayenin işsizlik oranı üzerindeki etkileri 1970-2019 dönemi için Fourier ARDL eş bütünleşme yönteminden yaralanılarak araştırılmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin tespiti için gerçekleştirilen Fourier ARDL eş bütünleşme testi sonuçlarına göre değişkenler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir eş bütünleşme ilişkisi tespit edilememiştir. Dolayısıyla Türkiye için işsizlik üzerinde kişi başına gelir, dış ticaret ve beşeri sermayenin etkisine yönelik bir bulguya ulaşılamamıştır.