PİYASA BAŞARISIZLIĞI VERSUS KAMU BAŞARISIZLIĞI: KEYNESYEN MÜDAHALECİ DEVLET ANLAYIŞI VE NEO-LİBERAL KALKINMACI DEVLET ANLAYIŞINA CUMHURİYETİN YÜZÜNCÜ YILINDA TÜRKİYE ÖRNEĞİNDE ELEŞTİREL BİR BAKIŞ

Özet

İktisadi kalkınma, ülkelerin üretim faktörlerini ve kaynaklarını optimal şekilde kullanarak ekonomik ve sosyal alanda refah düzeyinin artırılmasını ifade etmektedir. Devlet-kalkınma ilişkileri bağlamında üç temel kalkınma yaklaşımından söz edilebilir. Bu yaklaşımlardan geleneksel kalkınmacı devlet anlayışı kamu kesiminin ekonomide daha fazla aktif olmasını; neo-liberal kalkınma yaklaşımı kamunun piyasadaki rolünün azaltılması ve devletin küçültülmesini, yeni kalkınmacı devlet anlayışı ise bu iki görüşün dengeli biçimde piyasaya yansımasını savunmaktadır. Ülkeler, günümüzde kapsayıcı büyüme ve yeni kalkınmacı devlet anlayışına uygun sosyo-ekonomik politikalar geliştirerek kalkınmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda başarı ölçütü, piyasa mekanizmasının etkin biçimde işlemesi, sosyo-ekonomik göstergelerde olumlu gelişmeler kaydedilmesi ve ekonomik hedeflere ulaşılabilmektir. Liberal ekonomi politikaları bağlamında piyasa koşullarında kaynakların optimal tahsisinin yapılamaması piyasa başarısızlığına, buna karşılık etkinsiz kamu müdahaleleri kamu başarısızlığına yol açmaktadır. Bu noktada ülkelerin kalkınma politikaları geliştirilirken bu iki başarısızlık türünün oluşturduğu işsizlik, enflasyon ve ekonomik küçülme gibi ekonomik sorunların farkında olmak gerekmektedir. Bu amaçla bu çalışmada cumhuriyetin kuruluşundan günümüze Türkiye’de uygulanan ekonomi politikaları; piyasa başarısızlığı ve kamu başarısızlığı bağlamında Keynesyen müdahaleci/kalkınmacı devlet anlayışı ve neo-liberal kalkınmacı devlet anlayışı, Türkiye pratiği çerçevesinde, eleştirel bir yaklaşımla ele alınmaktadır.