DOĞRUDAN YABANCI YATIRIM GİRİŞLERİNİN İHRACATA VE EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Özet

Öz

Gelişmekte olan ülkelerin refah seviyelerinin yükselmesinde ve bu ülkelerin çeşitli dış ülkelerle ticari ilişkilerinin artmasında doğrudan yabancı yatırımlar önem taşımaktadır. Doğrudan yabancı yatırımlar, ihtiva ettiği know-how, yönetim bilgisi, ileri ve organizasyonel teknolojiler gibi avantajlar yoluyla ev sahibi ülkede sermaye birikimine, üretim ve istihdam artışına katkıda bulunmakta ve böylelikle o ülkenin ihracatının ve milli gelirinin yükselmesini sağlayabilmektedir. Bu kapsamda, çalışmada, Türkiye’deki doğrudan yabancı yatırım girişlerinin ekonomik büyüme ile ihracata etkisi ARDL modeli ile araştırılmaktadır. Çalışma sonuçlarına göre, doğrudan yabancı yatırım değişkeni, gayri safi yurt içi hasıla ve ihracat değişkenleri ile yüksek korelasyon ilişkisi içerisindedir. LogFDI, logGDP ve logEXP değişkenlerinin birim kök süreçlerini incelemek için yapılan Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) birim kök testleri ile yapısal kırılmalı birim kök testleri doğrultusunda, değişkenlerin tümünün düzeyde durağan olmadıkları saptanmış, ancak ilk devresel farklarında durağanlaşan birinci dereceden tümleşik seriler oldukları kararlaştırılmıştır. ARDL modeline yönelik Akaike Bilgi Kriteri kapsamında optimal gecikme seçimleri yapıldıktan sonra kurulan modellerde, doğrudan yabancı yatırımların gayri safi yurt içi hasıla ve ihracat ile uzun dönemli bir denge ilişkisine sahip olduğu saptanmıştır. Araştırmada yürütülen ARDL sınır testi analizinden erişilen bulgular, Türkiye’de uzun dönemde söz konusu yatırımların gayri safi yurt içi hasılayı ve ihracatı istatistiki olarak anlamlı ve pozitif bir şekilde etkilediğini ortaya koymaktadır. Diğer taraftan, bu yatırımların ihracat üzerinde kısa dönemli etkisi de pozitiftir.