Demokratik Rejim Farklılıkları Bağlamında Politik İstikrar ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: 38 OECD Ülkesinden Bulgular
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1571Anahtar Kelimeler:
Politik İstikrar- Ekonomik Büyüme- Politik Rejim Türleri- CS-ARDL- OECDÖzet
Kurumsal faktörlerin ülkelerin ekonomik performanslarının açıklanmasında kullanılmaya başlamasıyla birlikte dikkat çekici unsurlardan biri haline gelen politik istikrar/istikrarsızlık kavramı, son yıllarda iktisat literatüründe daha fazla araştırma konusu haline gelmiştir. Yapılan çalışmalar, kurumsal iktisadın önemli bir parçası olan politik istikrarın ekonomik performans üzerinde doğrudan veya dolaylı olarak etkili olan bir dizi faktörü şekillendirebildiğini ortaya koymaktadır. Demokratik rejimlerden otokratik rejimlere kadar farklı politik rejim türlerinde görülebilen ekonomik büyüme ve politik istikrar/istikrarsızlık arasındaki ilişki, literatürde görece sınırlı bir şekilde ele alınmıştır. Ancak, demokratik kurumların yapısı, yönetişim kalitesi, karar alma süreçleri ve hukuki istikrar gibi unsurlar rejim türüne bağlı olarak önemli ölçüde değişebilmektedir. Bu çerçevede çalışmada, uzun vadeli ekonomik büyüme performansları ve politik istikrar/istikrarsızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin uygulanan politik rejime göre farklılaşıp farklılaşmadığının değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 38 OECD ülkesi uyguladıkları siyasi rejim türlerine göre liberal demokrasi, seçimli demokrasi ve kapalı otokrasi olarak üç alt gruba ayrılmıştır. 2000-2022 dönemini kapsayan çalışmanın analizinde panel eşbütünleşme testi ve CS-ARDL modeli kullanılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre, politik istikrarın ekonomik büyüme üzerindeki etkisi liberal ve seçimli demokrasilerde pozitif iken; kapalı otokrasilerde negatiftir. Elde edilen bulgular politik istikrarın ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin rejim türüne göre farklılaştığını ortaya koymakta ve politika yapıcılar için önemli çıkarımlar sunmaktadır.
Kaynaklar
Acemoglu, D., Johnson, S., Robinson, J. & Thaicharoen, Y. (2003). Institutional Causes, Macroeconomic Symptoms: Volatility, Crises And Growth, Journal of Monetary Economics, 50(1), 49-123. https://doi.org/10.1016/S0304-3932(02)00208-8
Adika, G. (2020). Economic Growth Dynamics Between Resource‐Rich And Resource‐Poor Countries in Sub‐Saharan Africa: The Role of Politics and Institutions, African Development Review, 32(3), 303-315. https://doi.org/10.1111/1467-8268.12440
Aisen, A. & Veiga, F. J. (2013). How Does Political Instability Affect Economic Growth?, European Journal of Political Economy, 29, 151-167. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2012.11.001
Alesina, A. & Perotti, R. (1996). Income Distribution, Political Instability and Investment, European Economic Review, 40(6), 1203-1228. https://doi.org/10.1016/0014-2921(95)00030-5
Alesina, A., Özler, S., Roubini, N. & Swagel, P. (1996). Political Instability and Economic Growth. Journal of Economic Growth, 1, 189-211. https://doi.org/10.1007/BF00138862
Arjona, C. & Eglantina, H. (2021). Impact of Political Instability on Economic Growth in CEE Countries. Экономика региона, 17(2), 582-592. https://doi.org/10.17059/ekon.reg.2021-2-16
Arora, S. K. (1970). Economic Growth, Social Justice and Political Stability, Economic and Political Weekly, 1202-1210. https://www.jstor.org/stable/4360265
Asteriou, D. & Price, S. (2001). Political Instability and Economic Growth: UK Time Series Evidence, Scottish Journal of Political Economy, 48(4), 383-399. https://doi.org/10.1111/1467-9485.00205
Aydın, G. K. ve Münyas, T. (2024). Politik İstikrar/istikrarsızlık ve Ekonomik Büyüme Endeksi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 145-170. https://doi.org/10.31671/doujournal.1285511
Baklouti, N. & Boujelbene, Y. (2020). An Econometric Study of the Role of the Political Stability on the Relationship Between Democracy and Economic Growth, Panoeconomicus, 67(2), 187-206. https://doi.org/10.2298/PAN170308015B
Bayar, Y., ve Sasmaz, M. U. (2017). Impact of Foreign Direct Investments on unemployment in Emerging Market Economies: A Co-integration Analysis, International Journal of Business & Economic Sciences Applied Research, 10(3), 90-96. Erişim adresi: https://www.econstor.eu/bitstream/10419/185675/1/v10-i3-p90-96-impact-foreign-direct-investments.pdf
Biçen, Ö. F. (2020). Politik İstikrar Ekonomik Büyümeyi Sağlamada Yeterli Bir Faktör Müdür? BRICST Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(43), 119-139. https://doi.org/10.31795/baunsobed.687382
Butkiewicz, J. L. & Yanikkaya, H. (2005). The Impact of Sociopolitical Instability on Economic Growth: Analysis and Implications, Journal of Policy Modeling, 27(5), 629-645. https://doi.org/10.1016/j.jpolmod.2005.04.001
Cengiz, O. ve Manga, M. (2021). Parlamenter ve Başkanlık Sistemlerinde Politik İstikrarın Ekonomik ve Kurumsal Belirleyicileri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 76(3), 681-703. https://doi.org/10.33630/ausbf.908335
Chudik, A. & Pesaran, M. H. (2013). Econometric Analysis of High Dimensional VARs Featuring a Dominant Unit, Econometric Reviews, 32(5-6), 592-649. https://doi.org/10.1080/07474938.2012.740374
Corovei, E. A. & Socol, A. (2019). The Impact of Political Stability on Economic Growth in European Union. Ovidius University Annals, Economic Sciences Series, 19(1), 8-14. Erişim Adresi: https://ibn.idsi.md/sites/default/files/j_nr_file/Full-Vol.-XIX-Issue-1-1.pdf#page=21
Dahmani, M., Mabrouki, M. & Ben Youssef, A. (2023). The ICT, Financial Development, Energy Consumption and Economic Growth Nexus in MENA Countries: Dynamic Panel CS-ARDL Evidence, Applied Economics, 55(10), 1114-1128. https://doi.org/10.1080/00036846.2022.2096861
Dalyop, G. T. (2019). Political Instability and Economic Growth in Africa. International Journal of Economic Policy Studies, 13(1), 217-257. https://doi.org/10.1007/s42495-018-0008-1
De Haan, J. & Siermann, C. L. (1996). Political Instability, Freedom and Economic Growth: Some Further Evidence, Economic Development and Cultural Change, 44(2), 339-350. https://doi.org/10.1086/452217
Erdoğan, S. ve Akalin, G. (2022). Türkiye'de Politik İstikrar ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (61), 1-15. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.951219
Ercan, E. ve Bildirici, M. (2001). Türkiye’de Siyasal ve İktisadi İstikrarsızlık; 1980-2001, İktisat İşletme ve Finans, 16(187), 27-33. https://doi.org/10.3848/iif.2001.187.4832
Elbargathi, K. & Al-Assaf, G. (2019). The Impact of Political Instability on the Economic Growth: An Empirical Analysis for the Case of Selected Arab Countries, International Journal of Business and Economics Research, 8(1), 14-22. https://doi: 10.11648/j.ijber.20190801.13
Geleri, M. (2021). Politik İstikrarsızlık ve Ekonomik Performans: Türkiye Örneği, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 143-171. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1447194
Goldsmith, A. A. (1987). Does Political Stability Hinder Economic Development? Mancur Olson's Theory and the Third World, Comparative Politics, 19(4), 471-480. https://doi.org/10.2307/421818
Hurwitz, L. (1973). Contemporary Approaches to Political Stability, Comparative Politics, 5(3), 449-463. https://doi.org/10.2307/421273
Jannils, Ł. (2021). The concept of Political Instability in Economic Research, International Journal of Management and Economics, 57(3), 268-284. https://doi.org/10.2478/ijme-2021-0016
Jong-A-Pin, R. (2009). On the Measurement of Political Instability and Its Impact on Economic Growth, European Journal of Political Economy, 25(1), 15-29. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2008.09.010
Kamal, A., Kamel, E. M., Fadel, S. A. & Esmits, M. (2023). MENA Region Remains at Crossroads: A Panel Analysis Modelling Political Stability and Economic Freedom to Determine Economic Growth, MSA-Management Sciences Journal, 2(3), 49-79. 10.21608/msamsj.2023.225886.1021
Karnane, P., & Quinn, M. A. (2019). Political Instability, Ethnic Fractionalization and Economic Growth, International Economics and Economic Policy, 16, 435-461. https://doi.org/10.1007/s10368-017-0393-3
Kirmanoğlu, H. (2003, July). Political Freedom and Economic Well-Being: A Causality Analysis. In ECOMOD Annual Meeting, 1-10. Erişim Adresi: https://ecomod.net/sites/default/files/document-conference/ecomod2003/Kirmanoglu.pdf
Klomp, J., & De Haan, J. (2009). Political Institutions and Economic Volatility, European Journal of Political economy, 25(3), 311-326. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2009.02.006
Lührmann, A., Tannenberg, M. & Lindberg, S. I. (2018). Regimes of the World (RoW): Opening New Avenues for the Comparative Study of Political Regimes, Politics and governance, 6(1), 60-77. https://doi.org/10.17645/pag.v6i1.1214
Pesaran, M. H. (2006). Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels With A Multifactor Error Structure, Econometrica, 74(4), 967-1012. https://doi.org/10.1111/j.1468-0262.2006.00692.x
Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross‐Section Dependence, Journal of applied econometrics, 22(2), 265-312. https://doi.org/10.1002/jae.951
Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008). A Bias‐adjusted LM test of Error Cross‐section Independence, The Econometrics Journal, 11(1), 105-127. https://doi.org/10.1111/j.1368-423X.2007.00227.x
Przeworski, A. & Limongi, F. (1993). Political Regimes and Economic Growth, Journal of Economic Perspectives, 7(3), 51-69. https://doi.org/10.1257/jep.7.3.51
Radu, M. (2015). Political Stability-A Condition for Sustainable Growth in Romania?, Procedia Economics and Finance, 30, 751-757. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(15)01324-6
Sakamoto, T. (2005). Economic Performance of ‘Weak’ Governments and Their Interaction with Central Banks and Labour: Deficits, Economic Growth, Unemployment and Inflation, 1961–1998, European Journal of Political Research, 44(6), 801-836. https://doi.org/10.1111/j.1475-6765.2005.00248.x
Shabbir, G. Anwar, M. & Adil, S. (2016). Corruption, Political Stability and Economic Growth, The Pakistan Development Review, 55(4), 689-702.
Sungur, O. ve Altıner, A. (2023). The Effect of Democracy and Political Stability on Economic Growth: Empirical Evidence from BRICS-T Countries (2002-2020), Sosyoekonomi, 31(58), 161-178. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2023.04.08
Şanlısoy, S. ve Kök, R. (2010). Politik İstikrarsızlık - Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği (1987–2006), Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25 (1), 101-125. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/211063
Şanlısoy, S. (2020). Türkiye’de Politik İstikrarsızlık ile Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bir Nedensellik Analizi, Bilig, (92), 85-114. https://doi.org/10.12995/bilig.9204
Teslenko, S. (2021). Political Stability and Economic Development of the State: Example of Singapore, Baltic Journal of Legal and Social Sciences, (2), 143-149. https://doi.org/10.30525/2592-8813-2021-2-18
Uddin, M. A., Ali, M. H. & Masih, M. (2017). Political Stability and Growth: An Application of Dynamic GMM and Quantile Regression, Economic Modelling, 64, 610-625. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2017.04.028
V-Dem (2025). https://www.v-dem.net/en/data/data-version-9, (Erişim Tarihi: 08.02.2025).
Westerlund, J. (2008). Panel Cointegration Tests of the Fisher Effect, Journal of Applied Econometrics, 23(2), 193-233. https://doi.org/10.1002/jae.967
World Development Indicators (WDI) (2025). World development indicators. www.data.worldbank.org/indicators, (Erişim Tarihi: 08.02.2025).
Yalçınkaya, Ö. ve Kaya, V. (2017). Politik İstikrarın / istikrarsızlığın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Dünyanın En Büyük İlk Yirmi Ekonomisi Üzerinde Bir Uygulama (1996- 2015), Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(2), 277-298. https://doi.org/10.17130/ijmeb.2017228684
Yılmaz, A. (2024). Do Geopolitical Risks and Political Stability Drive Foreign Direct İnvestments? New Evidence from Dynamic Panel CS-ARDL Model, Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 9(1), 61-87. https://doi.org/10.30784/epfad.1405599
Zeeshan, M., Rehman, A., Ullah, I., Hussain, A. & Afridi, F. E. A. (2022). Exploring Symmetric and Asymmetric Nexus Between Corruption, Political İnstability, Natural Resources and Economic Growth in The Context Of Pakistan, Resources Policy, 78, 102785. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2022.102785
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
