TARIM VE GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞMELERİN HANEHALKI VE ÜRETİCİLERE YANSIMASI: SOSYAL HESAPLAR MATRİSİ ÇERÇEVESİNDE ALTERNATİF MALİYE POLİTİKALARI

Özet

Tarım ve gıda fiyatlarındaki artışlar, hanehalkını özellikle de işsizleri olumsuz şekillerde etkilemektedir. Bu çalışma, tarım fiyatlarının farklı toplum kesimlerine etkisini Mikro Sosyal Hesaplar Matrisi (SHM) çerçevesinde çeşitli iktisadi ve mali senaryolar eşliğinde inceleyerek, fiyat şoklarına karşı alternatif maliye politika önerilerini karşılaştırmaktadır. Çalışmada öngörülen politika senaryolarının sonuçlarını hesaplayabilmek için Fiyat Çarpan Analizi kullanılmaktadır. Bu analiz kapsamında tarım ve gıda fiyatlarında ortaya çıkabilecek bir dışsal şokun mal piyasalarına, işgücü piyasalarına ve hanehalklarına etkileri eş anlı olarak takip edilebilmektedir. Sonuç olarak tarım ve gıda fiyat şoklarının en fazla küçük üretici ve hanehalkının en yoksul kesimlerini etkilediği görülmüş, ortaya çıkan olumsuz etkileri telafi edebilmek maksadıyla tarımsal girdi destekleri yerine hanehalkının doğrudan yararlandığı çıktı ve gelir desteklerinin daha yararlı olduğu hesaplanmıştır. Fiyat şoklarından kaynaklanan olumsuzlukların üreticilere verilen desteklerle ortadan kalkmadığı ve hatta artan fiyatlardan üreticilerin yararlanamadığı görülmüştür.