SAĞLIK SEKTÖRÜNDE EKONOMİK GELİŞMİŞLİK POTANSİYELİ VE SOVYETLER BİRLİĞİ’NDEN AYRILAN BAĞIMSIZ TÜRK CUMHURİYETLERİNDE SAĞLIK KALİTESİ YÖNETİMİ

Özet

Ekonomik büyüme ve sağlık hizmetlerinde kalitenin sağlanması gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin önem verdiği konuların başında gelmektedir. Bu kapsamda Türk Cumhuriyetleri’nin sağlık sistemlerinin karşılaştırılması ve sağlık harcamalarının incelenmesi de önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı; Türk Cumhuriyetleri’nin sağlık harcamaları ve gayri safi yurt içi hasılasının karşılaştırmalı analizini yapmaktır. Araştırmada 2000 ve 2017 yılları arasında ülkelerin genel ekonomik ve sağlık göstergeleri dikkate alınarak yorumlamalar yapılmıştır. Performans ölçümünde kriter olarak; ülkelerdeki gayri safi yurt içi hasıla ve kişi başına gayri safi yurt içi hasıla düzeyleri ile sağlık sektöründe gerçekleştirilen küreselleşmeye uyum politikaları esas alınmıştır. Ayrıca, genel devlet sağlık harcamaları, sağlık harcamalarının gayri safi yurt içi hasıladaki payı, cepten ödemelerin sağlık harcamalarındaki payı gibi kriterler esas alınmıştır. Veriler, Dünya Bankası (DB),  Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Devlet İstatistik Komiteleri (STAT) veri tabanlarından alınmıştır. Çalışma sonucunda; gayrisafi yurtiçi hasıla,  kişi başına gayrisafi yurtiçi hasıla ve genel devlet sağlık harcamalarında en yüksek rakamlara sahip olan ülke Kazakistan, en düşük rakamlara sahip olan ülke ise Kırgızistan olmuştur. Cepten sağlık harcamalarında en düşük rakama sahip olan ülke Kazakistan’dır. Bunlara ek olarak; yurtiçi genel devlet sağlık harcamalarının ülke gayri safi yurt içi hasılası içindeki % oranı en yüksek olan ülke Özbekistan, en düşük olan ülke Azerbaycan’dır.  Bu bulgular ışığında izlenecek politikaların ilgili ülke ekonomilerinde etkinliği sağlayacağı düşünülmektedir.