BORSA İSTANBUL’DA İŞLEM GÖREN İMALAT İŞLETMELERİNİN KARLILIĞINI ETKİLEYEN İŞLETMEYE ÖZGÜ VE MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLERİN ANALİZİ

Özet

Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul’da kayıtlı imalat işletmelerinin karlılığına etki eden işletmeye özgü ve makroekonomik faktörlerin incelenmesidir. 2009-2019 yılları arasında Borsa İstanbul’da faaliyette bulunan 129 işletme aktif büyüklüklerine gruplandırılmıştır. Gruplandırma sonucunda 20 işletme büyük, 29 işletme orta ve 31 işletme küçük ölçekli olmak üzere toplam 80 işletme analiz edilmiştir. İşletmelere ait çeyrek dönem verileri kullanılmış ve regresyon analizi yapılmıştır. Aktif karlılık oranı, özsermaye karlılık oranı ve faiz ve vergi öncesi kar (faaliyet karlılık) oranı bağımlı değişken olarak kullanılırken, işletmeye özgü bağımsız değişkenler işletme büyüklüğü, likidite, varlık yapısı ve toplam borç oranı (kaldıraç); makroekonomik bağımsız değişkenler ise GSYİH büyüme oranı ve faiz oranı olarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, kaldıraç oranı ve duran varlık oranının tüm karlılık oranları üzerinde negatif, GSYİH büyüme oranının ise pozitif etkili olduğu saptanmıştır.