BEŞERİ SERMAYE KAVRAMININ ELEŞTİREL ANALİZİ: MATEMATİKSEL MODELLERİN ÖTESİNDE

Özet

Kapitalist üretim sürecinin temel öznesi ve yegâne yaratıcı unsuru olan emeğin sermaye tarafından sömürülmesi ve denetim altında tutulmasını güvenceye almak doğrultusunda atılan pek çok adıma 20. yüzyılda tanık olunmuştur. Tarihsel geçmişi 18. yüzyıla kadar götürülebilecek kapitalist iş(yeri) yönetiminin “modern” haliyle ve tüm unsurlarıyla varlık kazandığı zaman diliminin de büyük ölçüde yine 20. yüzyıla denk düştüğü söylenebilir.Üretim ve emek sürecinin kapitalist yönetimi, tekno-bilimin sağladığı olanaklardan sonuna kadar yararlandığı gibi işe yarar bulduğu ölçüde sosyal bilimlerin teorik ve pratik tavsiyelerinden de yararlanmıştır. Bu çerçevede çalışma, beşeri sermaye teorisinin, eğitimli işçilerin maruz kaldığı sömürüyü gizemlileştiren “teorik” boyutuyla olduğu kadar, eğitim ve emek gücü politikalarına rehberlik edebilen pratik boyutuyla da sermaye sınıfının “işe yarar bilimsel malzeme” stokunda hafife alınmaması gereken bir yer işgal ettiğini vurgulamakta ve kapitalist üretim yönetimindeki temel dinamikleri ve bunun emek üzerindeki etkilerini eleştirel bir bakış açısıyla incelemeyi amaçlamaktadır.