OECD ÜLKELERİNDE CEPTEN YAPILAN SAĞLIK HARCAMALARININ BELİRLEYİCİLERİ: DİNAMİK PANEL VERİ ANALİZİ

Özet

Dünyada sağlık harcamaları çeşitli sebeplerle sürekli artmaktadır. Artan sağlık harcamaları her ülkede farklı finansman modellerinin benimsenmesine sebep olmuştur. Vergi gelirleri veya sağlık sigortaları ile finansman yaygın olsa da, cepten yapılan harcamaların payı da son yıllarda giderek artmaktadır. Cepten yapılan sağlık harcamaları bireylerin ve hane halklarının sağlık hizmeti talepleri karşılığında, kendi kaynaklarından yapmış oldukları doğrudan ödemelerdir. Bu ödemelerdeki genel amaç sağlık hizmet maliyetlerine bireylerin katılımının sağlanarak, gereksiz sağlık hizmet talebini azaltmaktır. Ancak cepten harcamalarla talep azaltılırken, özellikle yoksul ailelerin üzerinde yaratacağı katastrofik ve yoksullaştırıcı etki gözden kaçırılmamalıdır. Bu çalışmanın amacı, OECD ülkelerinde cepten yapılan sağlık harcamalarının temel belirleyicilerini tespit etmektir. Bu amaçla, 33 OECD üyesi ülkenin 2000-2016 yılları verileri kullanılarak cepten sağlık harcamalarının temel belirleyicileri Dinamik Panel Veri Analizi ile araştırılmıştır. Yapılan analiz sonucunda beklentilere uygun olarak kamu sağlık harcamalarındaki artışın cepten sağlık harcamalarını azalttığı, ayrıca yaş bağımlılık oranı arttıkça cepten yapılan sağlık harcamalarının payının arttığı gözlemlenmiştir. Yine beklentilere uygun olarak ekonomik büyümenin cepten harcamaları artırdığı sonucu elde edilmiştir.