EMEK SÜRECİ VE VASIF İLİŞKİSİNİ BRAVERMAN ÜZERİNDEN OKUMAK: BANKACILIK SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ

Özet

Ekonomik ve teknolojik alanda meydana gelen değişimler birçok sektörde olduğu gibi bankacılık sektöründe de önemli etkiler doğurmuştur. Sektörde hizmet üretim süreci ve iş akış biçimleri yeni teknolojiler bağlamında dönüşüme uğramış ve yaşanan bu dönüşüm ise çalışanların vasıf seviyeleri üzerinde önemli sonuçlara yol açmıştır. Bu çalışmada Braverman’ın vasıfsızlaştırma tezi temel alınarak emek sürecinde yaşanan dönüşümün bankacılık sektörü çalışanlarının vasıf düzeylerinde nasıl bir farklılaşmaya yol açtığının açığa çıkarılması amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında derinlemesine mülakat yönetimine dayalı nitel araştırma deseni tercih edilmiştir. Bu doğrultuda banka çalışanlarının emek süreçlerindeki değişim ve vasıf arasındaki ilişkiye dair kavramsal genellemeyi temsil etmeye yeterli olduğu düşünülen yönetici, yönetmen, yetkili, asistan ve servis görevlilerini kapsayan 32 kişi ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Bankacılık sektöründe teknolojinin artan ölçüde kullanılmaya başlanması zamanla çalışanlarda fiziksel/zihinsel çaba, deneyim, sorumluluk ve karar alma alanlarda giderek nitelik kaybına yol açmış ve çalışanların bu teknolojilerde içerilmiş olan bilgiye uzaklaşmalarına neden olmuştur.  Benzer bir biçimde teknolojik değişim iş akış süreçlerinin rutinleşmesi sorununu da doğurmuştur. Bunun yanı sıra hizmet içi eğitimlerinin de içeriğinin değişmesine paralel bütüncül bilgiden kopuş şiddetlenmiştir. Kuşkusuz bu süreç bir bütün halinde banka çalışanları için çalışmanın değersizleşmesi ve vasıfsızlaştırmayı doğurmuştur.