OSMANLIDAN CUMHURİYETE İDARİ REFORM ANLAYIŞI

Özet

Türk kamu yönetiminde, devlet anlayışında meydana gelen gelişmelerin odağında birden fazla kez yenilenme ve güncellenme ihtiyacı duyulmuştur. Bu yenilenme ve güncellenme süreçleri, Türk kamu yönetimi anlayışını ve devletin karar verme kabiliyetini de doğrudan etkilemiştir. İdari reform olarak adlandırılan, devletlerin; idari, ekonomik, sosyal ve siyasal alanlarda gerçekleştirdikleri planlı bu güncellemeler, yüzyılı aşkın yönetim tarihinde, Türk kamu yönetiminde sıklıkla uygulanmıştır. İlk olarak Osmanlı Devleti’nde örneklerine rastladığımız, siyaset ve yönetsel denge arayışlarına çözüm önerisi olarak hazırlanan idari reformlar, Cumhuriyet devrinde sayılarını artırarak, ülkenin istiklali, istikbali ve istikrarının sağlanması hususunda güncelliklerini korumuşlardır. Ancak, özellikle, 2000’li yıllarda yaşanan ekonomik kriz, AB uyum sürecinde yasal düzenlemelerdeki eksikliklerin giderilmesi, bürokrasi-vatandaş arasındaki kopukluk idari reform uygulamaları açısından alınan mesafenin tatminkâr olmadığını ortaya koymuştur. Türk kamu yönetiminin, birbirini tekrar eden ve sorunun özüne inemeyen idari reformlarla, değişim ve çağa uyum taleplerini karşılayamayacağı gündeme gelmiştir. Bu gelişmelerin ışığında, Cumhuriyetin ikinci yüzyılına girerken, Türk kamu yönetiminin en köklü ve radikal idari reformu olan sistem değişikliği gerçekleşmiştir. Devlet teşkilatında dinamiklik, etki ve verimlilik amacıyla yönetsel alan yeniden düzenlenerek, Parlamenter Sistemden, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçiş yapılmıştır. Ayrıca, idari mekanizmalarda gerek iç dinamiklerin yansıması olarak gerekse uluslararası aktörlerin etkisiyle yeni düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Fakat bu düzenlemeler yapılırken yine reform stratejisinden yoksunluk, günün ihtiyaçlarına göre acele karar vermek, toplumsal taleplerin örgütlenememesi ve dış faktörlerin etkisi ile hareket etme gibi reform kültürümüzün hastalıkları devam etmektedir.  Dolayısı ile bu çalışmada reform çalışmaları ve reform literatürü üzerinden Türkiye’de gerçekleştirilen idari reform hareketleri incelenerek idari reform kültürü ile idari reform anlayışımızdaki sorun alanları ortaya konulacaktır.