TÜRKİYE KATILIM BANKACILIĞI SEKTÖRÜNDE COVİD-19 ÖNCESİ (2018-2019) VE SONRASI DÖNEM (2020-2021) TOPLANAN FONLARIN VE KULLANDIRILAN FONLARIN AKTİF KARLILIĞI İLE İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Özet

Covid-19 pandemisinin neden olduğu kriz finansal sistemdeki tüm kurumları çeşitli şekillerde etkilemiş ve finansal sektörün mühim bir bileşeni olduğu için katılım bankaları da bu olağanüstü dönemden etkilenmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de faaliyet göstermekte olan beş katılım bankasının Covid-19 öncesi (2018-2019) ve Covid-19 pandemisi sonrası (2020-2021) topladıkları ve kullandırdıkları fonlar ile aktif karlılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır.  Bu kapsamda, 2018-2021 yılları arasındaki üçer aylık dönemler itibariyle fon toplama ve fon kullandırmaya ilişkin finansal oranları ile karlılık oranlarına ilişkin veriler derlenmiş olup; veriler SPSS 23 programında analize tabi tutulmuştur. Analiz öncesinde verilerin çarpıklık ve basıklık katsayıları üzerinden normallik testi yapılmış ve verilerin normal dağıldığı tespit verilmiştir. Verilerin VIF değerlerine bakılmış değişkenler arasında çoklu doğrusal bağlantı bulunmadığı tespit edilmiştir. Covid-19 pandemisi öncesi ve sonrası dönem verilerini karşılaştırmak üzere Anova testleri ve regresyon analizleri yapılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre “TP Kullandırılan Fon / Toplam Kullandırılan Fon (F1)”, “Toplam Kullandırılan Fon / Toplam Varlıklar (F2)” ve “Toplam Toplanan Fonlar / Toplam Varlıklar (F3)” değişkenlerinin Türkiye’deki katılım bankalarının aktif karlılıklarını açıkladığı tespit edilmiştir. Covid-19 pandemisi öncesi ve sonrası döneme ilişkin tüm değişkenlere ilişkin verilerin istatistiki olarak anlamlı bir şekilde farklılaştığı bulgulanmıştır.  Covid-19 pandemisi sürecinde “Toplam Kullandırılan Fon / Toplam Varlıklar” oranının katılım bankalarının aktif karlılıkları üzerindeki etkisi tersine dönerek negatife dönüşmüştür.