Türkiye’de Kruvaziyer Turizmin Zaman Serileri Analizine Göre Gelecek Eğilimlerinin Belirlenmesi
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1463Anahtar Kelimeler:
Kruvazier Tourism- Talep Tahminleme- Türkiye- SPSS 29- ARIMAÖzet
Bu çalışmada, veri analizi için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı veri tabanından 2011-2025 yılları arasında, 2025 yılının ilk iki ayını da kapsayan 170 veri seti oluşturuldu. Bu bağlamda kruvaziyer pazarlarına ait gelen kruvaziyer gemileri sayısı, gelen yolcu sayısı, giden yolcu sayısı, transit yolcu sayısı ve toplam yolcu sayısı oluşturuldu. Bu değerler aylık,yıllık, ve liman başkanlığı bazında incelenmiştir. Veri setinin ortalama değerleri, minimum ve maksimum değerleri aylık, yıllık ve Liman Başkanlığı bazında ayrı ayrı analiz edildi. Çalışma üç aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada kruvaziyer turizminin mevcut durumu istatistiksel olarak ifade edilmiştir. ikinci aşamada, gelecek tahminlerini belirlemek için zaman serisi analizi yapılmıştır. Bunun için SPSS 29 paket programında tahmin modellemesi yapılarak, Türkiye'de kruvaziyer turizminin gelecek beş yıllık dönemde (2025-2030) gelen ve giden yolcu sayılarına ilişkin tahmini değerler elde edilmiştir. Pandemi döneminde kaydedilen sıfır gemi sayısı ve sıfır yolcu etkisinin talep tahminlerini olumsuz etkilediği anlaşılmıştır. Sonuç olarak tahmin edilen verilerdeki eğilimin toparlanma yönünde olduğu ancak negatif etkinin önümüzdeki 5 yıl boyunca devam edeceği anlaşılmaktadır. Son olarak tahmin
Kaynaklar
Alkan, G., Koraltürk, G., Eroğlu Pektaş, G., & Kahraman, C. (2015). Evaluation of Istanbul Port in Cruise Tourism in Terms of Brand Value. International Journal of Operations and Logistics Management, 4(4), pp. 276-285.
Aras, S. (2022). Turkiye'deki Kruvaziyer Turizm Araştırmalarının Bibliyometrik Analizi. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi/ Journal of Travel and Hospitality Business Cilt/Vol:19(2),Yıl/ Year:2022, ss/pp,238-250 , 238-550.
Brida, J. G. (2011). Residents’ attitudes and perceptions towards cruise tourism development: A case study of Cartagena de Indias (Colombia). Tourism and Hospitality Research (2011).
Chan F, Lim C., Mcaleer M. (2005), Modeling multivariate international tourism demand and volatility, Tourism Management, 26 (2005), pp. 459-471 Shahrabi et al., 2013)
Davenport, J., & Davenport, J.L. (2006). The impact of tourism and personal leisure transport on coastal environments: A review. Estuarine, Coastal and Shelf Science, 67, 280-292.
Han, H., Yu, J., Koo, B., ve Kim, W. (2019). Vacationers’ norm-based behavior in developing environmentally sustainable cruise tourism. Journal of Quality Assurance in Hospitality ve Tourism, 20(1), 89-106.).
G. Athanasopoulos, R.J. Hyndman, H.Y. Song, D.C. Wu, (2011), The tourism forecasting competition, International Journal of Forecasting, 27 (3) (2011), pp. 822-844
Jian-Wu Bi, Hui Li, Zhi-Ping Fan (2021), Tourism demand forecasting with time series imaging: A deep learning model,Qnnals of Tourism Research, 90,2021, 103255, ISSN 0160-7383,
Kendall, L. (1986). The Business of Shipping. In The business of shipping, 482-488.
Kong. Y.Y. Lau, K.C. Tam, A.K.Y. Ng, A. Palli (2014). A cruise terminal site selection process: An institutional analysis of the Kai Tak cruise terminal in Hong Kong.,Research in Transportation Business and Management,13,16-23.
Lloret, J., Carreno, A., Caric, H., San, J, & Fleming L.E. (2021). A review. Marine Pollution Bulletin, 173(1-13).
Johnson, D. (2002). Environmentally sustainable cruise tourism: a reality check. Marine Policy,. Johnson, D. (2002). Environmentally sustainable cruise tourism: a reality check. Marine Policy, 26, 261-270., 26, 261-270.
Paiano, A., Crovella, T., Lagioia, G., (2020), Managing sustainable practises in cruise tourism: the assesment of carbon footprint and iste of water and beverage packaging, Tourism Management, 77, 104016. doi.org/10.1016/j.tourman.2019.104016
Rodrigue, J. P., & Notteboom, T. (2013). The geography of cruises: Itineraries, not destinations. Applied Geography, 38, 31-42.
Yabancı, O. (2023) Analyzing Seasonality in Cruise Tourism: The Seaports in Turkey, GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism, Recreation and Sports Sciences, 2023, 6 (2): 272-28
Yui-yip Lau, & Tsz Leung Yip. (2020, The Asia cruise tourism industry: Current trend and future outlook. The Asian Journal of Shipping and Logistics Volume 36, Issue 4, December 2020, Pages 202-213, 36(4), 202-213.
Akgül, I, ( 2003) “Zaman Serilerinin Analizi ve ARIMA Modelleri”,İstanbul ,2003.
Cruise Line Interanational Association (CLIA) Global Passenger Report 2020 (2021). Accessed Date: 17.02.2025, : https://cruising.org/en-gb/news-and-research/research/2021/june/clia-global-passenger-report-2020 is retrieved.
Cruise Line Interanational Association (CLIA) 2023 Global Passenger Report (2023).Accessed Date: 17.02.2025, https://cruising.org/en-gb/news-and-research/research/2024/april/2023-global-passenger-report is retrieved.
Cruise Line Interanational Association (CLIA). State of the Cruise Industry Report (2024). Accessed Date: 11.10.2024, https://cruising.org/-/media/clia-media/research/2.024/2024-state-of-the-cruise-industry-report_041424_web.ashx is retrieved.
Railynews (2025), Brande Finace City Index List, Accessed Date: 25.03.2025,
https://raillynews.com/2024/11/brand-financein-city-index-2024-arastirmasinda-turk-sehirleri-one-cikti/ is retrieved.
Ulaştırma Bakanlığı (2024), Denizcilik İstatistikleri Kruvaziyer İstatistikleri,Accessed Date: 15.02.2025,https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/kruvaziyer-istatistikleri is retrieved.
United Nations World Tourism Organization (UNWTO) (2024).: International Tourism to Reach Pre-Pandemic Levels in 2024, Accessed Date: 15.10.2024, https://www.unwto.org/news/international-tourism-to-reach-pre-pandemic-levels-in-2024#:~:text=International%20tourism%20hit%20US%241.4,earned%20by%20destinations%20in%202019 is retrieved.
Chen, Jui-Chi (2000). Forecasting Method Applications to Recreation and Tourism Demand, Doctoral Thesis, North Carolina State University, USA.
Fazıl, G, 1991), ARIMA Modelleriyle Gelecek Tahmini ve THY Yolcu Sayıları Üzerine Bir Deneme, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1991, sf. 9
Niatu, A. (2007, Niatu, A. L. (2007). Dosalsal, the floating ones: Exploring the socio-cultural impacts of cruise ship tourism on Port Vila, Vanuatu residents, and their coping strategies. Master Thesis. Lincoln: Lincoln University.).
Duru, Ö, (2007) Zaman Serilerinde Arıma Modelleme Ve Bir Uygulama, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, 2007.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
