Yerel Halkın Yayla Turizm Farkındalığının İncelenmesi: Aydın İli Örneği
DOI:
https://doi.org/10.63556/tisej.2025.1625Anahtar Kelimeler:
yayla- yayla turizmi- yerel halk- AydınÖzet
Turizm sektörünün sağladığı ekonomik faydalar ve turistlerin beklentilerindeki değişiklikler tüm destinasyonları klasik deniz- güneş- kum konsepti dışında yer alan alternatif turizm kaynaklarına yöneltmiştir. Yayla turizmi de turistler açısından alternatif turizm kapsamında önemli seçenekler arasında yer almaktadır. Aydın ili Türkiye’nin önde gelen turizm destinasyonlarından biridir. İlin en önemli geçim kaynakları arasında turizm olmasına rağmen literatürde Aydın yaylalarını konu alan araştırma bulunmamaktadır. Bu kapsamda araştırmanın amacı yerel halkın yayla turizmi farkındalığının ortaya koyulmasıdır. Araştırma literatüre katkı sağlamanın yanı sıra yaylaların tanıtılması işlevini yerine getirmeyi hedeflemektedir. Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü web sayfasında yer alan 9 yaylaya ilişkin tanımlayıcı anket formu düzenlenmiştir. Araştırmanın evrenini, Aydın’da yaşayan yerel halk oluşturmaktadır. Evreni temsil edecek örneklem için olasılıksız örneklem türlerinden kolayda örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Bu doğrultuda 430 kişiye yüz yüze ulaşılmış, geçerli 407 anket formu üzerinden analizler gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda yerel halkın Paşa yaylası, Kahvecidere yaylası, Kavşit yaylası ve Madran yaylası hakkında bilgi sahibi olduğu, diğer yaylaların ise yerel halk tarafından bilinmediği ortaya çıkmıştır. Yaylaların genelde arkadaş ve akrabalardan öğrenildiği, bu kapsamda planlı bir tanıtım eksikliği olduğu sonucu göze çarpmaktadır. Araştırma sonucunda yerel yönetimlere ve politika yapıcılara çeşitli önerilerde bulunulmuştur.
Kaynaklar
Agaliotou, C. (2015). Reutilization of industrial buildings and sites in Greece can act as a lever for the development of special interest/alternative tourism. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 175, 291-298.
Akyol, C., & Çalık, İ. (2022). Türkiye’de yayla turizmi üzerine yapılmış lisansüstü araştırmaların bibliyometrik analizi. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(2), 299–315.
Albayrak, A. (2013). Alternatif turizm. Detay Yayıncılık.
Arslan Özkan, A. (2025). turist rehberlerinin coğrafi işaretli gastronomik ürünleri farkındalıklarının incelenmesi , Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 13(2), 1093-1113.
Aydın Vakfı. (t.y.). Yaylalar. http://www.aydinvakfi.org.tr/yaylalar.html (Erişim tarihi: 21.07.2025)
Batman, Z. P., Kurtaslan, B. Ö., & Demirel, Ö. (2019). Evaluation of high plateau tourism in Eastern Black Sea region of Turkey. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 20(1), 125–133.
Bekdemir, Ü., & Özdemir, Ü. (2002). Doğu Karadeniz Bölümünde gelişmekte olan yayla turizm merkezlerine bir örnek: Bektaş Yaylası. Doğu Coğrafya Dergisi, 7(7).
Bilgiç, İ. (2007). Sakarya yaylalarının turizm açısından pazarlanabilirliği; sorunlar ve çözüm önerileri [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi].
Bilici, N., & Işık, Z. (2018). Bölgesel kalkınmada yayla turizmi: Rize ili örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 1–21.
Çak, M. (2024). Küresel ısınmanın Arap turistlerin destinasyon tercihlerine etkisi üzerine nitel bir araştırma: Uzungöl örneği. (Yayınlanmamış çalışma).
Çalık, İ., Düzgün, E., Ödemiş, M., & Düzgün, A. (2021). Gümüşhane’de yayla turizmi (sürdürülebilir turizm bakış açısıyla). Gümüşhane Üniversitesi Yayınları. https://hdl.handle.net/20.500.12440/5531
Çalışkan, S. (2025). Somut olmayan kültürel miras listesinde yer alan gastronomik unsurların sürdürülebilir kalkınma amaçları açısından değerlendirilmesi. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 13(1), 935–956.
Çelenk, H. K. (2020). Kırsal kalkınma bağlamında yayla turizminin gelişmesine yerel yönetimlerin etkisi: Ordu ilinde bir uygulama/The effect of local governments on the development of plateau tourism in the context of rural development: An application in Ordu.
Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Lawrence Erlbaum Associates.
Çuhadar, Ö. Ü. Y. (2025). Yayla turizmine yönelik ziyaretçi şikayetlerinin incelenmesi: ayder yaylası üzerine nitel bir araştırma. The Journal of Academic Social Science, 160(160), 201-219.
Dalgıç, A., & Birdir, K. (2015). Yayla turizmine katılan turistlerin seyahat motivasyonları, algılanan değer, tatmin düzeyleri ve sadakatleri üzerine bir araştırma. Journal of Tourism & Gastronomy Studies, 3(3), 3–17.
Dibra, M., & Golemi, S. (2014). Community perceptions on the environmental impacts of tourism: The case of the Albanian region by the Shkodra Lake.
Doğanay, H. (2001). Türkiye turizm coğrafyası (3. baskı). Çizgi Kitabevi.
Doğaner, A. (2021). Kadirli yayla turizmine yönelik tespit ve öneriler. Çukurova Araştırmaları Dergisi, 7(14), 296–303.
Dönmez, F. G., & Topaloğlu, C. (2016). SWOT analysis of plateau tourism potential of Karabağlar Plateau with its authentic environment. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (58), 223–238.
Ekşioğlu, A. G., & Zeybek, H. İ. (2021). Yayla turizmi açısından bir inceleme: Kürtün yaylaları (Gümüşhane). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 1298–1308.
Emir, G. (2021). Bartın'ın turizm coğrafyası, sorunları ve çözüm önerileri.
Etikan, I., Musa, S. A., & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1–4.
Fons, M. V. S., Fierro, J. A. M., & Patiño, M. G. (2011). Rural tourism: A sustainable alternative. Applied Energy, 88(2), 551–557.
Ghaderi, Z., & Henderson, J. C. (2012). Sustainable rural tourism in Iran: A perspective from Hawraman Village. Tourism Management Perspectives, 2, 47–54.
Gürcün, D. (2011). Aydın ili turizm potansiyelinin analizi [Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi].
Haberal, H. (2015). Turizmde alternatif: Ekolojik turizm – Doğa turizmi – Kırsal turizm – Yayla turizmi. Detay Yayıncılık.
Jovicic, D. (2016). Cultural tourism in the context of relations between mass and alternative tourism. Current Issues in Tourism, 19(6), 605-612.
Koliouska, C., Andreopoulou, Z., Doumpos, M., Galariotis, E., & Zopounidis, C. (2023). Multicriteria evaluation of the websites of alternative tourism enterprises: Case study in the region of crete. IEEE Transactions on Engineering Management, 70(6), 2233-2240.
Karadağ, L. (2021). Alternative types of tourism that can be applied for sustainable tourism in Turkey. In Tourism in Turkey (pp. 45-59). Apple Academic Press.
Kelley-Quon, L. I. (2018). Surveys: Merging qualitative and quantitative research methods. In Seminars in Pediatric Surgery, 27(6), 361–366.
Kıykaç, B., & Mürteza, F. (2025). Toplum temelli turizmde yönetişim rolü. In O. E. Çolakoğlu, Ü. Çolakoğlu & Ü. Can (Ed.), Turizmde yönetişim (s. 159–179). Detay Yayıncılık.
Koruyucu, N. (2016). Adana iline bağlı Pozantı ilçesinin yayla turizmi açısından incelenmesi [Lisans bitirme tezi].
Kozak Akoğlan, M., & Bahçe, A. S. (2012). Özel ilgi turizmi. Detay Yayıncılık.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607–610. https://doi.org/10.1177/001316447003000304
Kültür ve Turizm Bakanlığı (KTBa). (2020). Yayla turizmi. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-10103/yayla-turizmi.html (Erişim tarihi: 26.11.2024)
Kültür ve Turizm Bakanlığı (KTBb). (2020). Türkiye’de yayla kültürü. https://yigm.ktb.gov.tr/TR-10150/turkiyede-yayla-kulturu.html (Erişim tarihi: 26.11.2024)
Li, X., Boley, B. B., & Yang, F. X. (2022). Empowerment and its divergent influence over mass and alternative tourism. International Journal of Tourism Research, 24(6), 786-799.
Özdemir, H. Y., & Gültekin, Y. S. (2025). Devlet ormanlarındaki yayla alanlarının yönetimi: Düzce bölgesi üzerine hukuki bir analiz. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 21(1), 504–538. https://doi.org/10.58816/duzceod.1521433
Özer, P., & Batman, Z. P. (2022). An investigation of the ecology-based tourism potential and planning approaches in high plateaus. International Journal of Agricultural and Natural Sciences, 15(2), 179–198.
Pektaş, F. (2018). The effect of lifestyle on the demand for alternative tourism. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 187-198.
Pirselimoğlu, Z., & Demirel, Ö. (2012). A study of an ecologically based recreation and tourism planning approach: A case study on Trabzon Çalköy high plateau in Turkey. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 19(4), 349–360.
Pirselimoğlu Batman, Z., & Demirel, Ö. (2015). Ecology-based tourism potential with regard to alternative tourism activities in Altındere Valley (Trabzon–Maçka). International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 22(1), 39-49.
Sabur, D. G., & Cömert, M. (2024). Perşembe yaylasının gastronomi turizmi kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Recreation and Tourism Research, 11(4), 50-76.
Scheuren, F. (2004). What is a survey? American Statistical Association.
Sekban, D. Ü. G., Bekar, M., & Acar, C. (2018). Trabzon ilinin yayla turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi ve farkındalık yönünden incelenmesi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(1), 349–361.
Sezer, İ. (2015). Doğu Karadeniz’de gelişme potansiyeli yüksek bir yayla turizm merkezi: Kulakkaya Yaylası. Doğu Coğrafya Dergisi, 20(34), 89–114. https://doi.org/10.17295/dcd.21997
Sezer, İ., & Kılıç, M. (2015). Yayla turizmi ve rekreasyon amacıyla yaylalara gelen ziyaretçilerin bakış açılarının değerlendirilmesi: Kulakkaya Yaylası örneği. International Journal of Social and Economic Sciences, 5(2), 08–16.
Shona, M. (2019). Descriptive research: Definition, types, methods & examples. https://www.scribbr.com/methodology/descriptive-research/ (Erişim tarihi: 22.06.2023)
Somuncu, M., Akpınar, N., Çabuk, N., Kurum, E., & Özelçi Eceral, T. (2012). Doğu Karadeniz bölgesi yaylalarında çevresel değişim. Ankara Üniversitesi.
Taştan, H., & Kızılırmak, İ. (2019). Turizm çeşitleri ve şekilleri. In A. C. Çakıcı (Ed.), Kavramlar ve örneklerle genel turizm (s. XX–XX). Detay Yayıncılık.
T.C Karacasu Kaymakamlığı, (2020). Eko-Turizm Yürüyüş ve Bisiklet Parkurları. http://www.karacasu.gov.tr/eko-turizm-yuruyus-ve-bisiklet-parkurlari. Erişim tarihi: 21.07.2025
T.C. Kuyucak Kaymakamlığı (t.y). İlçenin Tarihi Ve Coğrafi Yapısı.http://www.kuyucak.gov.tr/tarihce. Erişim tarihi: 21.07.2025
TUİK (2024). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684. Erişim tarihi: 20/07/2025
Türkiye Kültür Portalı. (t.y). Kampçılık - Paşa Yaylası – Aydın. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/aydin/turizmaktiviteleri/pasa-yaylasi850961. Erişim tarihi: 21.07.2025
Türkiye Kültür Portalı. (t.y). Turizm Aktiviteleri. Doğa Yürüyüşü (Trekking) - Madran Yaylası – Aydın. https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/aydin/turizmaktiviteleri/madran-yaylasi. Erişim tarihi: 21.07.2025
Yeni Vizyon (2016). Nacıpınar Haberleri. https://www.yenivizyon.net/Nac%C4%B1p%C4%B1nar-Yaylas%C4%B1-haberleri.htm Erişim Tarihi:25/07/2025.
Yeni Söke Gazetesi (2023). Doğa tutkunlarına: Aydın'ın keşfedilmeyi bekleyen 4 Yaylası https://yenisokegazetesi.com/haber/17392282/doga-tutkunlarina-aydinin-kesfedilmeyi-bekleyen-4-yaylasi. Erişim Tarihi:25/07/2025.
Yeni Söke Gazetesi (2024). Çine’nin saklı bahçesi: Kavşit Yaylası görenleri büyülüyor https://yenisokegazetesi.com/haber/20099687/cinenin-sakli-bahcesi-kavsit-yaylasi-gorenleri-buyuluyor. Erişim Tarihi:21/07/2025.
Yeni Söke Gazetesi (2025). Aydın sıcağına serinleten çözüm: Birbirinden güzel yaylalar. https://yenisokegazetesi.com/foto/25297949/aydin-sicagina-serinleten-cozum-birbirinden-guzel-yaylalar?4 . Erişim Tarihi:25/07/2025.
Yürüdür, E., & Dicle, M. (2011). Settlements–natural environment relationships and tourism potential in Çamiçi (Tokat–Turkey). Procedia - Social and Behavioral Sciences, 19, 208–215.
Zaman, M. (2001). Yayla turizm merkezlerine bir örnek: Hıdırnebi Yayla Kent. Doğu Coğrafya Dergisi, (6), 215–236.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi
Bu çalışma Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
